Rossiya O‘shda ta’lim majmuasi quradi
Xabar: Rossiya O‘sh shahrida 1224 o‘rinli ta’lim majmuasini quradi. Bu haqda 27-martda O‘sh shahar meriyasi xabar qildi.
Xabar qilinishicha, O‘sh shahar meri Bakitbek Jetigenov Rossiyadan kelgan delegatsiya bilan uchrashib, maktab qurilishi bo‘yicha rejalashtirilgan loyihani muhokama qilishgan.
Shahar rahbari Jetigenov mazkur o‘quv majmuasi “o‘quvchilarga zamon talabiga mos bilim beruvchi joy bo‘lishini va shahar hukumati tomonidan zarur bo‘lgan barcha yordamlar berilishini” ta’kidlagan.
Rossiya prezidentining chet o‘lkalar bilan mintaqalararo va madaniyat boshqarmasi boshchisining o‘rinbosari Anton Ribakov Qirg‘izistonning ta’lim vazirligi va mahalliy o‘z-o‘zini boshqarish organlari bilan yaqin hamkorlikda bo‘lishidan umidvor ekanini bildirdi. Uning aytishicha, bu obyekt “rus-qirg‘iz do‘stligining ramzi bo‘lib qoladi».
“Bu 1224 o‘rinli zamonaviy ta’lim majmuasida suv havzalari, stadionlar, sport maydonchalari bo‘ladi. Respublika bo‘yicha har bir viloyatda, Bishkek va O‘sh shaharlarida umumiy 9 kompleks quriladi. Rejaga ko‘ra, bu o‘quv kompleksiga mahalliy rus tili o‘qituvchilari ham, Rossiyaning tegishli pedagogika oliygohlarida kerakli o‘qishdan o‘tgan o‘qituvchilar ham jalb qilinadi”, – dedi Ribakov.
Uchrashuvga Ta’lim vazirining o‘rinbosari Nadira Jusupbekova va Qirg‘iz-rus taraqqiyot jamg‘armasining raisi Artem Novikov qatnashdi. Ular 29-martda ta’lim muassasalarini qurilishi bo‘yicha hukumatlararo shartnoma imzolanishini va turli tarmoqlarda “ikki tomonlama hamkorlikni rivojlantirish niyatini” bildirishdi.
Rossiya hukumati Qirg‘izistonning 7 viloyatiga umumiy 9 maktab qurib berishi haqidagi ma’lumot o‘tgan yili aytilgan. Unga ko‘ra, qurilishni rus hukumati nazorat qilib, maktab bitgandan keyin qirg‘iz tomonga o‘tkazib beriladi. Muassasalarga ta’lim rus tilida beriladi, “agar zarur” bo‘lsa qirg‘iz tilidagi sinflar ham ochiladi. Bu yerda bilim beruvchi o‘qituvchilar Rossiyada maxsus o‘qishdan o‘tib kelishadi.
Izoh: Mart oyi boshida Vazirlar mahkamasi raisi Aqilbek Japarov “Mir” telekanaliga bergan intervyusida qirg‘iz hukumati qirg‘iz tiliga qo‘llov ko‘rsatib, biroq rus tiliga zarar keltirmasligi kerakligini, hukumat “davlat tiliga rus tiliga zarar yetkazmasdan yordam ko‘rsatishi kerak”ligini aytgan edi. Bunga qadar prezident Sadir Japarov ham rus tili o‘lkada rasmiy til bo‘yicha qolaverishini, sababi Rossiyasiz Qirg‘iziston uchun vaziyat “og‘ir bo‘lishini” aytgan edi.
Saqofat – insonning hayot haqidagi tushunchalarini shakllantiradigan, dunyoqarashini shakllantiradigan to‘rt asosni o‘z ichiga oladi. Bular aqida, adabiyot, tarix va qonunlardan iborat. Insonlardagi dunyo qarashning shakllanishi ana shu insonlarga berilayotgan saqofatning qaysi aqida va dunyoqarashga asoslanganligiga bog‘liq.
Bugungi kunda postsovet respubliklari to‘lig‘icha SSSR davridan qolgan ta’lim dasturi asosida shakllangan bo‘lib, hozirga qadar ta’lim dasturidan Darvin nazariyasi, rus tili va tarixi chiqarib yuborilmagan. O‘z saqofatini targ‘ib qilishning eng qulay yo‘li esa mahalliy aholi orasida o‘z tili hukmronligini ta’minlash, mustamlakachi davlat tilida so‘zlashishlik madaniyatga erishganlik va rivojlanganlik belgisi sifatida namoyon qilishga e’tibor qaratadi. Ma’lumki, hozir barcha maktab va boshqa ta’lim muassasalari ilm berishda yoshlar ongiga yetakchi davlat saqofati singdirish asosiga qurilgan. Bundan tashqari ta’lim sohasida milliylik va vatanparvarlik kabi sayoz va tor fikr va dunyoqarashlar ham berib boriladi. Bugungi kunda Rossiya Markaziy Osiyo respublikalari ustidan siyosiy, iqtisodiy nufuzini yo‘qotib borayotgani sir emas. Mana shu sharoitda Rossiya nafaqat Qirg‘izistonda, balki mintaqada mamlakatlarida rus tili va rus saqofatini saqlab qolish uchun respublikalarda rus maktablari qurishga zo‘r bermoqda. Rossiya Tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov iborasi bilan aytganda: “Rossiya Federatsiyasi hozirda prezident Vladimir Putinning ko‘rsatmasiga binoan “rus tili, rus madaniyati va rus dunyosining mavqeini mustahkamlash uchun faol choralar ko‘rmoqda”.
Ushbu choralar doirasida, Rossiya 2022-yil yangi o‘quv yilidan Tojikistonning beshta shahri – Dushanbe, Xo‘jand, Boxtar, Ko‘lob va Tursunzoda shaharlarida Rossiya tomonidan qurib berilgan va rus tilida o‘qitiladigan maktablar ochilgani haqida rasman xabar qilindi. Ushbu maktablarda asosiy tarkib rossiyalik o‘qituvchilardan iborat bo‘lishi va unda rus dasturi o‘qitilishi shart qilindi. O‘zbekiston uchun ham shunday dastur tayyorlanmoqda. Bundan tashqari, o‘tgan yili A.I.Gersen nomidagi Rossiya davlat pedagogika universiteti O‘zbekiston maktablarining milliy sinflari uchun rus tili darsliklarini tayyorladi. Bu haqda Respublika ta’lim markazi matbuot kotibi Mohira Nurullayeva xabar bergan edi. Uning so‘zlariga ko‘ra, O‘zbekiston Xalq ta’limi vazirligi va Rossiya oliy o‘quv yurti o‘rtasidagi hamkorlik doirasida mutaxassislar tomonidan respublika maktablarining milliy sinflaridagi rus tili o‘qituvchilari uchun 20 nomga yaqin adabiyot va qo‘llanmalar ishlab chiqilib, tayyorlangan. Shuningdek, 6-10-sinflar uchun adabiyot darsligiga o‘zbek adabiyoti (40 foiz), rus (40 foiz) va jahon mumtoz adabiyoti (20 foiz) namoyondalari kiritilgan. Bundan tashqari, 2020 yil oktyabr oyida Rossiya maorif vazirligi, O‘zbekiston xalq ta’limi vazirligi va asli o‘zbekistonlik Rossiya oligarxi Alisher Usmonovning “San’at, fan va sport” xayriya jamg‘armasi hamkorligida “Klass!” gumanitar loyihasi doirasida 2021 yilda 100 nafar, 2030 yilgacha esa har yili yana 100 nafardan rossiyalik rus tili o‘qituvchilarining O‘zbekistonga kelishi rejalashtirilgan. Tabiiyki, Rossiyadan keladigan o‘qituvchilar o‘zi bilan birga rus saqofati, rus madaniyati va dunyoqarashini ham olib keladi va o‘sib kelayotgan mahalliy yosh avlodni shu asosda tarbiyalaydi.
Saqofat shunday quvvatga egaki, uning o‘rnini na harbiy, na iqtisodiy va na siyosiy qudrat bosa oladi. Bugungi kunda guvohi bo‘lib turganimiz Rossiyaning Ukrainga qarshi olib borayotgan bosqinchilik urushida yoki Gruziyada Rossiyaga taqlidan ishlab chiqilib qabul qilingan xorijiy agentlar to‘g‘risidagi qonun loyihasi ortidan avj olib ketgan norozilik namoyishlarida ham saqofat asosiy o‘rinni egallab turibdi. Chunki, qullik va qaramlikdan eng avval fikran xalos bo‘linadi.
Haqiqiy mustaqillik esa faqat xalq qabul qilgan aqida va shu aqidadan kelib chiqadigan qonunlarni hayotga tatbiq qiluvchi Xalifalik davlati bilangina qo‘lga kiritish mumkin. Bu davlatda musulmonlar islomiy saqofat bilan sug‘orilib, haqiqiy rahnamo kim ekanligi, kimdan ibrat olib, kimga ergashish zarurligini anglab yetadi va yashashdan ko‘zlagan maqsad va g‘oyasini belgilab oladi. Mana shunda payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallam siyratida bo‘lgani kabi garchi daraxt ildizlarini yeyishga to‘g‘ri kelsada, o‘z g‘oya va yo‘lidan qaytmaydi, qullik kishanlarini bo‘yniga olishga rozi bo‘lmaydi.
Abdurahmon Odilov
