AQSh O‘zbekistonning EOII bilan hamkorligiga munosabat bildirdi
AQSh Markaziy Osiyo respublikalariga ta’sir o‘tkazish borasida Moskva bilan raqobatlashmoqchi emas. Bu haqda Davlat departamenti, davlat kotibi Maykl Pompeoning Markaziy Osiyodagi besh mamlakatdan bo‘lgan hamkasblari bilan o‘tgan muzokaralari natijalarini sarhisob qilib izoh berdi.
Onlayn konferentsiyaning asosiy mavzulari AQSh qo‘shinlarining Afg‘onistondan olib chiqishga tayyorgarlik, mintaqadagi iqtisodiy hamkorlik va koronavirus pandemiyasiga qarshi kurash bo‘ldi.
Davlat kotibining Markaziy Osiyo ishlari bo‘yicha yordamchisi o‘rinbosari Jonatan Xenikning so‘zlariga ko‘ra, “Qo‘shma Shtatlar uchun Markaziy Osiyo yanada xavfsizroq va farovon mintaqa bo‘lishi manfaatlidir”, undagi davlatlar esa “rivojlanish borasida turli xil variantlarni tanlashda erkin bo‘lishi lozim”.
Uning ta’kidlashicha, “faqatgina hozirgi inqiroz davrida AQSh mintaqada koronavirusga qarshi kurashish uchun turli xil choralarga 25 million dollar ajratdi”.
Shu bilan birga, diplomatning bildirishicha. AQSh “Markaziy Osiyo uchun qo‘shimcha mablag‘ ajratish maqsadida Jahon banki va Xalqaro valyuta jamg‘armasi bilan ishlashni davom ettirmoqda”.
Xenik Vashington O‘zbekistonning Evrosiyo iqtisodiy ittifoqi (EOII)ga a’zo bo‘lib kirishiga qanday munosabatda ekani haqidagi savoliga javoban, AQSh Markaziy Osiyo respublikalariga ta’sir o‘tkazish uchun Moskva bilan raqobatlashmasligini bildirdi.
“Men ushbu muzokaralar haqida izoh berolmayman, chunki Qo‘shma Shtatlar EOII a’zosi emas. O‘zbekiston ishtirokida muhokamalar davom etmoqda. Shuni bilamanki, bu masala O‘zbekiston xalqini juda o‘ylantirmoqda. Biz O‘zbekiston fuqarolarining dunyo bozorlari va investitsiyalaridan foydalanishga intilishini qo‘llab-quvvatlaymiz. Umid qilamizki, O‘zbekiston aholisi barcha mavjud mahalliy blok va savdo aloqalarini hamda Jahon savdo tashkilotiga a’zolik masalasini sinchkovlik bilan o‘rganib chiqishadi. Qaysi biri foydali ekanligidan kelib chiqib, tanlovni amalga oshiradi”, – dedi amerikalik diplomat.
Izoh: Karimovdan keyin hokimiyat tepasiga kelgan Mirziyoev unga nisbatan ochiqroq siyosat olib bormoqda. Karimov tabiatan qo‘rqoqligi sababli barcha etakchi davlatlar bilan olib borgan siyosatida masofa saqlar, agar biror davlat bilan olib borayotgan siyosati o‘z hokimiyatga tahdid paydo qilishini sezgan zaxoti “asosiy strategik hamkorini” darhol o‘zgartirar va boshqa etakchi davlat pinjiga kirishga harakat qilardi. 2005-yil 13-may kuni Andijonda tinch namoyishchilarni ayovsiz qirg‘in qilgunga qadar Amerika bilan yaqindan aloqa qilib kelgan, hatto AQShga harbiy baza uchun er bergan Karimov Andijon qirg‘inidan so‘ng O‘zbekistondan AQSh harbiy bazasini xaydab chiqarib; “Endi bizga kim dumini ko‘tarsa, bu dum Rossiyaga qarshi ko‘tarilganday hisoblanadi”, degan va yana qayta o‘zini Rossiya quchog‘iga otgan edi. Biror bir ittifoq yoki blokka a’zo bo‘lishda ham o‘z xavfsizligi dahlsizligini birinchi o‘ringa qo‘yardi. Masalan, O‘zbekistonni ShHTga a’zo sifatida olib kirgan bo‘lsada tashkilot bilan faqat o‘z hokimiyat uchun tahdid sifatida ko‘rgan “ekstremizm” va “terrorizm” bo‘yichagina aloqa qilar edi…
Mirziyoev esa barcha etakchi davlatlarni rozi qilish yo‘lidan bormoqda. Shu sababli ham u bir tomondan O‘zbekistonni EOIIga kuzatuvchi davlat sifatida olib kirish bilan Rossiya bosimini engillatmoqchi bo‘layotgan bo‘lsa, ikkinchi tomondan “S5+1” formatidagi ishtiroki va Jahon savdo tashkilotiga a’zo bo‘lish va’dasi bilan AQShni rozi qilmoqchi hamda “Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston” temir yo‘l loyihasidagi sherikchilik orqali Markaziy Osiyoda borgan sari nufuzi oshib borayotgan Xitoyni rozi qilish yo‘lidan bormoqda. Tabiiyki, bu mastamlakachi davlatlar O‘zbekistonni o‘z ta’sir doirasida ushlab qolish uchun o‘z imkoniyatlaridagi barcha xiylalarni ishga solishadi va turli bayonotlar bilan Mirziyoevni “ramkadan” chiqib ketishiga yo‘l qo‘yishmaydi.
Abdurahmon Odilov
