Geosiyosiy kurashda Markaziy Osiyo respublikalari muhim ahamiyat kasb eta boshlagach dunyoda etakchilikni da’vo qilayotgan davlat va tashkilotlarning rasmiy vakillar bu mintaqaga bo’zchining mokisidek serqatnov bo’lib qolishdi.
Prezident Almazbek Atambaev taklifiga binoan Yevropada xavfsizlik va hamkorlik tashkiloti bosh kotibi Lamberto Zanner 26 avgust kuni rasmiy safar bilan Qirg’izistonga keldi.
Xabar qilinishicha, ushbu tashrif YeXHT va Qirg’iziston o’rtasida hozirgi va kelajakdagi hamkorlikni muhokama qilish uchun keng imkoniyat paydo qiladi.
Lamberto Zanner Qirg’izistonda mexmon bo’lib turgan bir vaqtda, AQSh markaziy qo’mondonligi qo’mondoni general Lloyd J. Ostin III 26-27 avgust kunlari Dushanbeda bo’ladi. Safar doirasida u Tojikiston prezidenti Emomali Rahmon bilan uchrashib, mintaqaviy xavfsizlikni ta’minlashda ikki tomonlama aloqalarni yo’lga qo’yish masalasida muzokaralar olib boradi.
Turkiston:
Rossiyaning boshidan kechirayotgan iqtisodiy krizis holati, uni xalqaro siyosatdagi nufuzini toboro tubanlashtirib borayapti. Qirg’iziston ham xuddi Belorusiya, Armaniston, Qozog’iston singari Rossiya bilan hamkorlik ko’lamini oshirib yuborish bilan xato qildi. Endi ularning har biri, xuddi cho’kayotgan kemani tashlab qochayotgan kalamushlardek, o’z siyosatlarini G’arb manfaatlari tomon o’zgartirishga qattiq harakatlana boshlashadi.
Qirg’izistonda parlament saylovlari kutilayotgan bo’lsa, Belorusiyada prizident saylovi bo’ladi. Qozg’iston prizidenti esa, prizidentlik saylovini muddatidan ilgari o’tkazib oldi. Lekin Qozog’istondagi borayotgan moliyaviy betayinlik holati, Rossiyaning iqtisodiy va moliyaviy krizis holatlarining kasofatidan deb talqin qilina boshlandi.
Bu davlatlarning har biri, G’arb dunyoqarashi ta’siri ostidagi elita tomonidan kutilayotgan inqilobiy harakatlar uchun o’ta qulay nishonga aylanib borishayapti. Lukoshenko, o’zi uchun YeI tomonidan joriy qilingan taqiqlov sanktsiyalarini oldirib tashlash uchun, olti G’arbparast siyosiy mahbuslarni ozod qilib yubordi. Ularning ichida ilgari prizidentlikka da’vogarlik qilgan Nikolaya Stotkevich ham bor edi. U o’zini kutib olganlar oldida “Bu nayranglar bizni o’z g’oyalarimiz tomon harakatlarimizdan chalg’ita olmaydi” dedi.
Qirg’izistonda parlament saylovi o’tish vaqti juda noqulay va nosog’lom muhit hukm sura boshlagan vaqtga to’g’ri kelib qoldi. Rossiyaning holsizlanishi va G’arbning bu saylov natijalari haqqoniy bo’lishiga o’ta shubha bilan qarab turishi Atambaevni vahimaga sola boshladi. Chunki Qirg’iziston, boshqa rossiyaparast davlatlar singari o’z yurti manfaatlaridan kelib chiqib, G’arb tomon yo’nalish ishlarini deyarli olib borgani yo’q. Qirg’iziston, kutilayotgan olamiy o’zgarishlarni uzoqdan sezish xususiyatini yo’qotib qo’ygandek, karaxt holatiga tushib qoldi.
EXHT va boshqa olamiy tashkilotlarning Qirg’izistonga taklif qilinishi, yurtimizda kutilayotgan barcha xavf xatarlar aynan o’sha G’arb va AQShparast tashkilotlar tomonidan uyushtirilishi mumkin ekanligidan Atamboevning ham xabari bor ekanligiga dalolat qiladi. U bu kabi fitnakash olamiy tashkilotlar bilan muzokaralar o’tkazib, vaziyatni qanday saqlab qolishi mumkinligi ya’ni ularni qanday rozi qilishi mumkin bo’lgan holatlar haqida kelishishga harakat qiladi.
Ular Afg’onistondagi holat, ID vahimasi va boshqa iqtisodiy hamda siyosiy xavf xatarlar bilan tahdid solishadi. Bularning barchasini muolaja qilish uchun ular bilan hamkorlik qilishga chaqiradi. Shu hamkorlik ya’ni ularga mutloq itoatta yurilsa, xuddi Karimov rejimi singari zolimlik qininsa ham hech qanday muammo sodir bo’lmasligiga ishora qilinadi. Buning garoviga, Rossiya bilan barcha aloqalarni uzib yuborish talab qilinadi. Aks holda xuddi shu g’oyalarni ilgari suruvchi fikriy etakchilik asosida olib borilayotgan inqilobiy harakatlar davom ettirilaveradi. Belorusiya G’arbga qarab shu yo’nalish bo’ylab qadam tashladi. Navbat Qirg’izistonga keldi.
