Rossiia prezidenti Vladimir Putin rasmiy safar bilan Turkiiaga yo`l oldi. Dushanba kuni soat 13:08da Anqarada zhoylashgan Esenboga halqaro aeroportiga qo`ngan Rossiia prezidentini energiia va tabiiy boyliclar vaziri Taner Yildiz, tashqi ishlar vazirligining vakillari va Anqaradagi Rossiia elchihonasining vakillari kutib oldi.
Putin Anqaraga qo`nishidan avval Esenboga halqaro aeroportiga kirayotgan avtomobillar qattiq nazorat ostiga olindi. Aeroport binolarining ustilariga zhoylashib olgan snayperchilar har tomonni kuzatuvga olar ekan, kutilmagan holatlar uchun tez yordam moshinalari ham tayyor holga keltirildi. Putin o`tadigan yo`llarda kuchli havfsizlik tadbirlari olindi.
Putin birinchi o`rinda Anqaradagi Otaturkning qabri zhoylashgan Anitkabir mavzoleyini ziyorat qilgandan so`ng prezident saroyida kutib olish marosimi o`tkazildi. Marosim ortidan Vladimir Putin va Razhab Toyyib Erdogan yopiq eshiclar ortida uchrashuv o`tkazilishi kutilmoqda. Turkiia bosh vaziri Ahmad Dovuto`g`li ham prezident saroyida Vladimir Putin bilan yolg`iz holda uchrashuv o`tkazishi rezhalashtirilgan.
Rossiia prezidentining yordamchisi Iuriy Ushakovning ochiqlashicha, Suriia masalasi Putin va Erdogan o`rtasida muzokra olib boriladigan muhim masalalardan biridir.
Suriia inqilobi boshlangandan buyon Turkiia hukumati Suriia rezhimini qotillikda ayblab kelayotgan bo`lsa, Rossiia va Eron hukumati Suriia rezhimini ochiqdan-ochiq qurol iaroqlar bilan ta`minlab keliapti. Biroq bu davlatlar o`rtasida Suriia masalasida keskin ziddiiatlar mavzhud bo`lishiga qaramay, rasmiy uchrashuvlar davom etib kelmoqda. Bundan avval Eron prezidenti Hasan Ruhoniy ham Anqaraga kelib Erdogan bilan qo`l siqishgan edi. Chunki turk mas`ullari – raqiblarining qo`llari qanchalik musulmonlarning qonlariga belanmasin – ular bilan muzokara eshigi ochiq qolishini lozim deb biladi.
Putin safarga chiqishidan avval ikki davlat o`rtasida ba`zi pozitciialarda qarama-qarshiliclar mavzhud bo`lsa ham aloqalar davom etaverishini bildirgan edi.
“Albatta, qarashlarimiz ba`zi masalalarda bir hil bo`lmasligi, hatto mutlaqo qarama-qarshi bo`lishi ham mumkin. Bu o`zining mustaqil tashqi siyosatiga ega bo`lgan davlatlar uchun tabiiy holdir. Eng muhimi shuki, biz davlatlarimiz va halqlarimiz o`rtasidagi hamkorlik qiymatini bilamiz”, “o`zaro tizhorat hazhmini orttirib, sarmoia yotqizish sohasidagi hamkorligimiz rus va turk halqlari manfaati uchun hizmat qilishiga umid qilamiz. Zero o`zaro tizhorat hazhmini o`n milliard dollar miqdoriga ko`tarish borasida hurmatli Erdogan bilan kelishib olgan edik”, dedi Vladimir Putin.
Rossiia rahbari Rossiia bozorida iuzaga kelgan bo`shliqlarni Turk dehqonlari tarafidan to`ldirilishi istagida ekanligiga urg`u berdi. Putin hususan, Turk ishbilarmonlarining Rossiiaga go`sht, sut, baliq mahsulotlari va sabzavot hamda turli mevalar eksportini orttirish borasida izhobiy iaqinlashuv bo`layotganligini ta`kidladi.
Turkiston:
Putin o`zining Anqaradagi rasmiy tashrifi chog`ida, huddi G`arb SNG davlatlariga qarata olib borayotgan uslubni namoyon qilishga harakat qildi. U Balgariia va EIni, Turkiia va iana bir qancha G`arbparast davlatlarning moddiy manfaatlariga putur etkazayotganlikda ayblashga harakat qildi. Masala shundaki, Rossiia Gazprom orqali, “zhanubiy magistral” nomi ostida iangi quvir yo`nalishi ochish maqsadida loiha ishlab chiqishgan edi. Bu Rossiiani Ukraina orqali boradigan gaz quvirlariga qo`shimcha yoki alternativ yo`nalish bo`ladi degan maqsad ostida amalga oshirilishi kutilgan edi. Lekin Balgariia tomoni bu loihani imzolagani yo`q. Putin, ularni EI o`z siyosiy maqsadlaridan kelib chiqib bu loihani amalda to`sishga mazhburlamoqda deb bayonot berdi. Putin shu loiha amalda to`khtab qolishida Evro komissiiani ayblab, loihaga aloqador barcha davlatlarni EIdan mazkur loihadan qo`lga kiritilishi mumkin bo`lgan daromad nisobidan, kompensatciia to`latib olishga chaqirdi.
Putinning bu uslubi, AQSh instituti asosida ish iuritib kelayotgan bir tomonlama harakat olib boradigan G`arbparast uiushgan davlatlar tomonidan, SNG davlatlarining o`ta qashshoqlashib borishayotgan holatlarida Rossiianing mustamlakachiligini ayblash asosida olib boriladigan yo`nalishini eslatadi. Tozhikiston, Qirg`iziston, O`zbekiston, Qozog`iston kabi davlatlar, zhahon banki, AQSh ipoteka kredit banclari, Saudiia, Iaponiia va EIga a`zo ba`zi davlatlar orqali, investitciia olib kirish yoki bir necha sohalarda yordam berish maqsadida iuqoridagi davlatlar to`lay olishmaydigan darazhada qarzga botirib iuborilishadi. O`z navbatida Rossiia bu ishlarga qo`lidan kelganicha qarshilik ko`rsatadi. Lekin o`zidagi iqtisodiy muammolar shu darazhada chalqash va ko`pki, bu qo`l ostidagi davlatlarni G`arb mashinasining g`ildiragi ostiga kirib borishayotganini ko`ra turib to`khtatib qola olmaydi. To`khtatishga urinsa, G`arb tomoni ham bu davlatlarga o`sha Putinning maslahatini berishadi. Rossiiadan faqli o`laroq AQSh va EI o`z qaramog`i ostidagi davlatlarga siyosiy bosim berish bilan bir qatorda moddiy va moliiaviy ko`mak ham bera oladi. Shundan kelib chiqib ayta olamizki Putin Anqarada revoliutcion o`zgarishlar iasay olmaydi. U avval AQShning sirtmog`iga boshini solib beradi. So`ng Anqara ham Budapesht ham uning manfaatlarini qo`llashi mumkin.
