Rossiya va Xitoy ikki taraflama to’lovlarda dollarning o’rniga o’zlarining milliy valyutalaridan foydalanish ustida o’zaro bitim loyihasini tayyorlashdi. “Rossiyskaya gazeta”ning xabar qilishicha, Rossiya markaziy banki va Xitoy xalq banki tarafidan tayyorlangan bitim loyihasiga ko’ra, ikki davlat orasidagi to’lovlar o’z valyutalari orqali amalga oshiriladi.
Ikki taraflama bitim loyihasiga muvofiq Rossiya va Xitoy shirkatlari AQSh dollarini chetga surib qo’yib, istagan miqdorda o’z valyutalari evaziga qarshi tarafning pul birligini sotib olishlari mumkin. Bu holat davlat orasidagi tijorat hajmini orttirish bilan bir qatorda AQSh banklari faoliyatining pasayishiga sabab bo’ladi.
Rossiya va Xitoyning tashqi aloqalarida AQSh banklarining ulushi 75% atrofida. Bu tijoriy aloqalar AQSh banklari orqali amalga oshirilganligi sababli Amerika iqtisodi uchun daromad manbai sanaladi.
“Rossiyskaya gazeta”ning tahliliga ko’ra, bu bitim xalqaro moliya rejasida barqarorlikni saqlash uchun bir vosita rolini o’ynaydi. Chunki bu mavzuda Xitoy bilan bitim tuzish qiyin vaziyatlarda naqd pul kafolotida Rossiyaning imkoniyatlarini kengaytiradi.
Turkiston:
Bu AQShga qarshi yaxshi qadam bo’lar edi, agar Rossiyaning rubli xam Xitoyning yua’ni xam o’z qadr qimmatini dollorga nisbatan o’lchamaganida. Bu ikki davlat, xalqaro sistemaning buzulib ketishini xoxlashmaydi, faqat unda AQShning yakka xokimiyatining bo’lishidan norozi. Aks xolda ular xech bo’lmaganda o’z aro iqtisodiy aloqalarini tillo pul sistemasiga o’zgartirishga kelishgan bo’lishar edi.
Rossiya o’z iqtisodiyotini G’arbdan Sharq tomon burishga qattiq intilib kelayotgani sir emas. Chunki Ukraina masalasida AQSh Rossiya bilan YeI o’rtalarida jiddiy sovuqlik paydo qila oldi. Endi Rossiya uchun Xitoy va Xindiston tomon kengayish xayotiy masalaga aylanib bormoqda. Albatta AQSh xam Rossiyaning bu xarakatlaridan bexabar va bexavotir emas. Uning O’rta Osiyo orqali o’tadigan “ipak yo’li” loixasini ilgari surib, undagi Xitoyning ulkan manfaatlarga qiziqtirib kelayotgani, umuman mintaqa bo’ylab Xitoy investitsiyalarining yoyilishiga va energetik resurslarni olib chiqib ketishi uchun sharoitlar yaratib kelayotgani bunga dalil bo’la oladi. AQSh bu xarakatlari bilan aynan Rossiyaning manfaatlariga Xitoyni tajovuzkor qilish bilan ularning o’rtalariga sovuqchilik solishga intib keladi. Yuqoridagi Rossiya Xitoy kelishimlari, o’sha “ipak yo’li” loixasini Qozog’iston va Rossiya xududlaridan o’tadigan erlaridagi kelishimlardan keyin amalga oshirildi. Demak Rossiya Xitoyning manfaatlariga rodikal ters xarakatlanishdan bosh tortdi. U AQShning tuzog’iga tushmoqchi emas.
