بسم الله الرحمن الرحيم
ALLOH O’ZI QANDAY NOZIL QILGAN BO’LSA XUDDI ShUNDAY IBODAT QILSANGIZGINA SIZLARDAN ROZI BO’LADI
Yaxshilik elchisi ramazon musulmonlar qalbiga kirib kelar ekan, bu qalblar uni xuddi g’oyib bo’lib so’ngra paydo bo’lib qolgan aziz mehmondek qarshi oladi, Allohga oylarning eng sevimlisi bo’lgan oydagi vojib vazifasini ado etishga, go’zal suvratda namoz o’qish, kechalari qoim bo’lib ibodat qilish, Qur’on o’qish, duo, zikr, istig’for, sadaqa, masjidlarda bo’ladimi yoki teleekranlardami, hech farqsiz darslarga hozir bo’lishdan iborat toat, ibodatlarni ado etishga o’zini tayyorlaydi. Bundan tashqari tilni g’iybat, chaqimchilik, nohaq so’zni aytishdan, a’zolarni esa ma’siyat-osiylikdan tiyadi… Hatto musulmon odam bu oyda pokizalik, soflik, Allohga yaqin bo’lish, odamlar bilan go’zal xulqli muomaladan iborat mo’l-ko’l yaxshilik topgani bois va Alloh bu oyda juda ko’p ajru mukofot tayyorlab qo’ygani uchun musulmon odam hamma davr ramazon bo’lsa ekan, deb orzu qilib qoladi.
Biz musulmonlarning ramazondagi hayoti ramazondan boshqa paytdagi hayotlaridan tamoman o’zgarib ketishini ko’rar ekanmiz bu Ummat o’z Robbisi va dinini qanchalar sevishini bilib olamiz. Buni musulmon odam bilib, qalbi xotirjam bo’ladi, ko’ngli yorishadi. Kofir esa buni ko’rib xavfga tushadi va tinchi buziladi. Bunga sabab shuki, Alloh ramazon ro’zasini musulmonlar birligi ko’rinishlaridan bir ko’rinish qilib qo’ydi. Bu oyda bir yarim milliard musulmon bitta narsa, ya’ni Alloh ibodati va Uning rizoligini istash ustida birlashadi. Musulmonlarning birligi esa – ayniqsa bu birlik Alloh Subhanahu dini ustida bo’lsa – kofirlarni qo’rquvga soladi.
Har bir musulmon ramazonda Robbisiga yaqin bo’lishga harakat qiladi. duo bilan Allohga yuzlanib, sidqidildan, xolis musulmonlarning yomon ahvolini o’zgartirishni yolvorib so’rash musulmonning odatidandir. U duo qilyapti-yu, lekin yomon ahvol o’zgarmayapti. U musulmonlar boshidan qimmatchilik, balo-musibat, dushmanlarning zo’ravonligi ko’tarilishini so’rab duo qilyapti-yu, lekin bu balolardan hech biri arimayapti. Musulmonlar namozlarida, qunut duolarida, juma xutbalarida ularning imomi Allohga duo qilib amerikaliklar va kofirlardan intiqom olishini va Suriya, Falastin, Iroq, Afg’oniston… dagi musulmon mujohidlariga va dunyoning hamma joyliridagi mazlumlarga yordam berishini so’rayapti, musulmonlar boshqa duolaridagidan ham ko’ra kuchliroq, balandroq ovoz bilan omin, deyishyapti-yu, lekin hech narsa o’zgarmayapti. Musulmon odam Alloh musulmonlarga kitob va sunnat bilan hukm yuritadigan kishini muhayyo qilishini so’rab duo qilyapti-yu, lekin ijobat bo’lmayapti! Xo’sh bunda nima sir bor? Vaholanki musulmon o’zini ramazonda Allohga yaqin deb, his qiladi, Uni rozi qilyapman, deb o’ylaydi. Biroq hech narsa o’zgarmayapti. Xo’sh, bunda nima sir bor? Bu erda masala musulmon odamning Allohni rozi qilayotganini his qilishida emas, aksincha Alloh musulmondan haqiqatdan ham rozi bo’lyaptimi yoki yo’qmi, mana shundadir.
Ha, to’g’ri, Alloh Subhanahu Aziz, Jalildir, Uning ismlari muqaddasdir, zikri oliydir, Uning rizosi har bir mo’minning maqsadidir, har bir taqvo egasining izlagan narsasidir. Alloh rizoligi g’oyalar g’oyasidir, ko’zlar azmu qarorla tikilgan oliy armondir… Alloh kimdan rozi bo’lsa unday baxtli insonga Tubo-jannat bo’lsin. Bunga erishish yo’li qanday?
Albatta musulmonlarda Alloh va uning diniga bo’lgan muhabbat kuchlidir. Bunga musulmonlardan oldin kofirlarning o’zlari ham guvohdir. Qachon muhabbat mavjud bo’lsa undan keyingi narsalar oson bo’ladi. Chunki muhabbat Alloh rozi bo’ladigan barcha narsani ado etishga aql va nafsni ochadi… Lekin masala eng avvalo Alloh Subhanahuning roziligidir, shundan keyin Uni rozi qilish uchun bo’lgan bizning roziligimiz turadi. Bizning roziligimiz Alloh Subhanahuning roziligidan ayri holda bo’lmaydi.
Hamma musulmonlar yolg’iz Allohga Xoliq va yolg’iz Ma’bud, deb iymon keltirganlar. Alloh Subhanahu bizni yolg’iz O’zigagina ibodat qilishimiz uchun yaratdi. Alloh Subhanahu sayyidimiz Muhammad (s.a.v)ni barcha odamlarga O’ziga qanday ibodat qilishlarini bayon qilishlari uchun payg’ambar qilib yubordi. Payg’ambarimiz (s.a.v) Allohga faqat U zot iroda qilgandek ibodat qilinishini bizga bayon qildilar. Payg’ambarimiz (s.a.v) va u kishining sahobalari xuddi ana shu tarzda ibodat qildilar. Natijada Alloh ularning holini eng yaxshi holga o’zgartirdi. Bu esa biz bugungi kunda juda-juda muhtoj bo’lib turgan narsadir. Xo’sh, bunga yo’l qanday?
Musulmon odam o’zining dini insonning hayotdagi barcha ishlari, xatti-harakatlarini qamrab oluvchi mukammal din ekanini bilishi lozim. Bu din ibodatlar, eb-ichish, kiyinish, axloq kabi shaxsga taalluqli ishlar bo’ladimi yoki muomalalar va jazo-choralari kabi jamoatga taalluqli ishlar bo’ladimi hamda Islomiy davlatga oid hukmlarga – agar bunday davlat mavjud bo’lmasa uni vujudga keltirishga harakat qilish va agar mavjud bo’lsa uni muhosaba qilishga oid hukmlarga – taalluqli ishlar bo’ladimi, hech farqsiz barcha-barcha ishlarni o’z ichiga oladi. Musulmon odam buni bilishi lozim. Chunki u musulmon sifatida o’ziga yuklangan ko’plab shar’iy hukmlarni ado etish borasida mas’ul-javobgardir. Bu hukmlarning ba’zilarigagina cheklanib olishi aslo joiz emas. Bugungi kunda xuddi shunday hol yuz bermoqda. Bu esa musulmonni katta gunoh botqog’iga botirmoqda. Chunki musulmon odam o’ziga shaxs sifatida vojib bo’lgan shar’iy hukmlarni ado etyapti-yu, lekin o’ziga jamoat sifatida vojib bo’lgan shar’iy hukmlarga beparvodir. To’g’ri, u namoz, ro’za, haj, zakot hukmlariga amal qilar ekan, Qur’on o’qib, kechalari ibodatga qoim bo’lib, Alloh Taoloni zikr qilib, istig’for aytib Undan mag’firat qilishini so’rar ekan, eb-ichishga oid shar’iy hukmlarga amal qilib Alloh nahiy qilgan barcha narsalardan o’zini yiroq tutar ekan, kiyim bilan avratini berkitar ekan va axloqli bo’lib rost so’zlar, ota-onasiga yaxshilik qilar va aldamchilik, chaqimchilik, g’iybatdan yiroq bo’lar ekan Alloh Subhanahuga qanchalik itoat qilishiga va qanchalik xolis niyat qilishiga qarab bir qancha hasanotlarga ega bo’ladi, bunga hech shubha yo’q. Lekin bu erda tark qilinib, amal qilinmayotgan jamoatga taalluqli qanchadan-qancha shar’iy hukmlar turibdi. Masalan savdo-sotiq, shirkatlar tuzish, garov, havola, ijara hukmlaridan iborat muomala hukmlari, Alloh nozil qilgan narsa bilan hukm yuritish, da’vatni yoyib, Islomni kofirlarga aniq-tiniq tarzda etkazish, kofirlarning musulmonlar yurtlariga qilayotgan tajovuzi va bosqinchiligini daf qilish, shar’iy hadlarni barpo qilish, Alloh Subhanahu hukmlarini er yuzida, mulklarda, voqe hayotda ijro qilish, ummat hayotini tartibga solishga taalluqli barcha farzi kifoyalarning ado etilishini nazorat qilish kabi qancha-qancha hukmlar turibdi. Bu hukmlarning ado etilishi Islomiy davlat mavjud bo’lishiga bog’liq bo’lib, bunday davlat bo’lmasa bu hukmlar tark qilinib, amal qilinmay qolaveradi. Bunday hukmlarni sanasak buni hali uzoq davom ettirishimiz mumkin. Musulmon odam bugungi kunda amal qilayotgan shar’iy hukmlar bamisoli bir kichkina tepalik bo’lsa, u tark qilgan shar’iy hukmlar tog’dek ekanini ko’ramiz.
Demak Islomiy davlat mavjud bo’lsagina musulmon hayotining barcha qirralari va sohalari tartibga tushadi. Shuning uchun bunday davlat eng muhim shar’iy hukmlardan biri hisoblanadi. Shuning uchun Rosululloh (s.a.v) Makkadagi da’vatini shu davlatni vujudga keltirishga bag’ishladilar. Zero hozir aytib o’tganimizdek bu davlat musulmon hayotining barcha sohalarini tartibga soladi. Madinada xuddi shunday bo’ldi. Chunki Madinada qanday shar’iy hukm tatbiq qilinmasin uni ijrosi ustidan Islomiy davlat nazorat qildi. Musulmonlar Rosululloh (s.a.v) zamonlarida shunday hayot kechirdilar. Davlat musulmonlarning har bir tasarrufi, ishlarida hoziru nozir edi. Rosululloh (s.a.v) bu davlatning hokimi edilar. U kishidan keyin bu davlatga xulafoi roshidin mahdiyinlar boshchilik qildilar. Biz har qaysi sahobiy hayotiga murojaat qilar ekanmiz uning Islomiy davlat vujudidan qilcha ham ayri emasligini ko’ramiz. Shuning uchun bugungi kunda musulmonlarning Islomdan bir juzinigina ado etishga cheklanib olib, shundan keyin yana o’zlarini zimmalaridagi vojibni ado etishyapti, deb hisoblashlari, Allohdan o’z ahvollarini o’zgartirishini, dushmanlarini halok qilishini, hokimlaridan xalos qilishini so’rab, duo qilish bilangina kifoyalanishlari juda-juda ajablanarlidir. Xo’sh, Alloh Subhanahu rizoligiga shu tariqa erishiladimi? Rosululloh (s.a.v) va sahobai kiromlar r.a. shunday yo’lni tutganmilar?
Ha, musulmonlarning bugungi ahvoli mana shunday. Ular Islomning ayrim hukmlariga amal qilyaptilar. Shu vaqtning o’zida boshqa hukmlarga amal qilmay gunohga botmoqdalar. Bu hukmlarning ijro etilishidan mas’ul bo’lgan Islomiy davlat yo’qligi sababli bu shar’iy hukmlarning ijro etilmayotganligi gunohi musulmonlar zimmasiga tushmoqda. Masalan bugungi kunda qilinayotgan zinolar, o’g’irliklar, aroqxo’rliklar yoki had urish lozim bo’lgan boshqa harom ishlarning gunohi bunday jinoyatlarni qilayotgan kimsalarga hadlar urilmayotgani uchun musulmonlar zimmasiga tushmoqda. Hatto bugungi kunda kofir unga Islomiy da’vat aniq-tiniq etkazilmay o’lib ketmoqda. Bundan musulmonlar gunohkor bo’lmoqda… Shuningdek musulmonlar erlarini bosib olayotgan, ularning izzat-hurmatini poymol qilayotgan, or-nomuslariga tajovuz qilayotgan, boyliklarini talayotgan kofirni daf qilmaslik gunohi ham musulmonlar zimmasiga tushmoqda. Chunki musulmonlar dushmanini jihod bilan daf qilinmayapti, bu dushmanni haydab chiqaradigan, musulmonlar daxlsizligini va xurmatlarini himoya qilib, avaylab asraydigan Islomiy davlat barpo qilingani yo’q. Shuningdek Allohga, Rosuliga va mo’minlarga xiyonat qilgan, kofir g’arbga malay bo’lgan yomon hokimlar kofirga musulmonlar yurtlarini lang ochib berib, uni musulmonlar ustidan hukmron qilib qo’yishmoqda. Bu hokimlar Islomni boshqaruvdan yiroqlatib, uning yana boshqaruvga qaytishiga yo’l qo’ymaslik uchun unga qarshi kurashishmoqda. Bu hokimlar Alloh nozil qilgan narsa bilan hukm yuritishmayapti. Shuning uchun bu hokimlar boshqaruv ustida qolaversa, bu osiyliklarning barchasiga chek qo’yadigan Islomiy davlatni barpo qilish orqali Alloh hukmini ijro qilishga harakat qilmay tek o’tiraverish gunohi musulmonlar zimmasiga tushadi. Shuningdek Islomni musulmonlar hayotining barcha sohalarida to’la holda tatbiq etmaslik natijasida, Alloh musulmonlar zimmasiga farz qilgan barcha farzlarni, jumladan hammalariga musulmonlar sifatida farz qilgan va tatbiq etishni Islom davlatiga topshirgan farzlarni ado etmaslik natijasida yuzaga kelgan ko’plab gunohlar musulmonlar zimmasiga tushadi… Endi agar dinimiz faqat ruhiy dingina bo’lib, shaxs ibodat sifatida ado etadigan ayrim farzlargagina cheklangan bo’lganida edi, u holda musulmonlar bugun ado etayotgan narsalarning o’zigina kifoya qilgan bo’lur edi. Ammo Islom dini hayotning hamma sohalarini qamrab oluvchi komil din bo’lganligi, unda hayotning hamma sohalariga oid hukmlar mavjud bo’lganligi bois demak hamma musulmonlar dinni butunicha barpo qilish borasida mas’uldirlar va bu dindagi bir ozgina farzni ado qilishda qosirlik qilganlari uchun javob beradilar.
Bugugi kunda musulmonlar quloq solayotgan, xususan ramazonda quloq solayotgan ulamolar bilib yoki bilmay musulmonlarni to’g’ri tushunchadan chalg’itishmoqda. Ular musulmonlar e’tiborini ayrim hukmlargagina qaratib, boshqa hukmlarga qaratishmayapti. Ular musulmonlarga o’sha ayrim hukmlarni qilishsa dinning hammasini ado etishgan va Robbilarini rozi qilishgan bo’ladi, degan tasavurni berishmoqda. Bu ulamolardan ba’zilari ayrim hokimlarni musulmonlarning valiyul amri (ish boshchilari), deb tasvirlab, binobarin ularga itoat qilish vojib, hatto din borasida loqaydlik qilishsa ham va kofirlarni do’st tutishsa ham ularga itoat qilish vojib, degan tasavurni berishmoqda. Hokimlar ergashayotgan botil asosida hukm chiqarayotgan rasmiy ulamolar haqida-ku gapirmay qo’ya qolaylik. Bunday kimsalar ilm omonatiga rioya qilishmadi, ilmga amal qilishmadi. Vaholanki ular hamma musulmonlar bilan birgalikda, Islomiy davlatni barpo qilib Allohning barcha amallarni ado etishga harakat qilishlari lozim edi. Rosululloh (s.a.v) va u kishining sahobalari hayotiga bir ozgina nazar tashlasak mana shuni ko’ramiz. Bunday ulamolarning bularni aytmay, churq etmayotganlari juda-juda ajablanarlidir.
Ey musulmonlar
Bu ish hazil emas, jiddiydir. Shuning uchun hech kim bu ishni o’zi taniydigan bugungi ulamolar orqali hal qilish mumkin, deb hargiz o’ylamasin. Zero musulmonlarning tang hayotdan iborat achchiq voqeligini bularning ilmi ham, dunyo hayotiga mahkam yopishib olib, tek o’tiraverganlarning duosi ham ko’tarib, olib tashlayolmaydi. Aksincha bu achchiq voqelikni Islomni butunicha barpo qilishga bo’lgan haqiqiy, chin da’vat ko’tarib, olib tashlaydi. Xo’sh, Allohga da’vat qiluvchining da’vatiga labbay, deb javob beruvchi bormi… Ishlarning o’zi biz aytayotgan so’zlarning va biz qilayotgan ishlarning to’g’riligini ko’rsatib turibdi. Bizni shunga hidoyatlagan shariat haqida-ku aytmay qo’ya qolaylik.
Ey musulmonlar
Ey ramazonda do’zah olovidan xalos bo’lishni istaydigan kishilar, ey ramazonda haqiqiy tushunchaga ega bo’lib, tadabbur yuritishlari uchun Alloh yaxshilik kengliklarini ochib qo’ygan kishilar, ey nafslariyu qalblari Alloh rozi bo’ladigan barcha narsaga ochilgan kishilar, sizlar uchun bu oyda shaytonlar kishanlandi, o’zingizdan Allohning barcha amrlarini ado etmay, tek o’tiraverish kishanlarini ham uloqtiring, ulardan xalos bo’ling. Robbingiz yaxshi ko’radigan va rozi bo’ladigan tarzda Robbingiz roziligiga shoshiling… Shuni yaxshi bilinki, musulmonlar ikki qismga: iymon mustahkam o’rnashgan musulmon va yomon amalni ham, yaxshi amalni ham aralash-quralash qilib yuraveradigan musulmonga bo’linadi. Iymon mustahkam o’rnashgan musulmon o’zini Robbisini toatiga butunlay bag’ishlab, Allohning O’z dini borasidagi hujjati barcha odamlar ustida qoim bo’lishi uchun va Allohning kalimasi oliy bo’lishi uchun Allohning barcha amrlarini ado etadi. Unig bundagi g’oyasi Alloh rizoligiga erishish bo’ladi. Biz Allohdan ana shunday sobiqin (peshqadam) mo’minlardan bo’lishimizni so’rab qolamiz. Alloh Taolo dedi:
وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُوْلَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ ثُلَّةٌ مِنْ الْأَوَّلِينَ وَقَلِيلٌ مِنْ الْآخِرِينَ –
„(Uchinchi toifa bo’lmish barcha yaxshi amallarga) peshqadam bo’lguvchi zotlar (jannat ne’matlariga erishishida ham) peshqadam bo’lguvchi zotlardir! Ana o’shalar noz-ne’mat bog’larida (Alloh taologa) yaqin qilinguvchilardir. (U peshqadamlar) avvalgi (ummat)lardan ko’pchilik, keyingilardan (ya’ni Muhammad alayhis-salom ummatlaridan) esa ozdir“. [56:10-14]
Mana shu erda endi mezon-taroziga amallar qo’yiladi. Unda yo tog’dek hasanot-yaxshi amallar bo’ladi yoki kichik tepalikdek ozgina hasanotlar bo’ladi va yo tog’dek yomon amallar bo’ladi yoki kichik tepalikdek ozgina yomon amallar bo’ladi. Mana shu erda Qur’on kishilarning holini ajratib, batafsil bayon qiladi. Alloh Taolo ular haqida shunday deydi:
فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ وَمَا أَدْرَاكَ مَا هِيَهْ نَارٌ حَامِيَةٌ
– „Bas, endi (u Kunda) kimning tortilgan (yaxshi amallari) og’ir kelsa, ana o’sha (har bir inson) rozi bo’ladigan-orzu qiladigan hayotda bo’lur. Endi kimning tortilgan (yaxshi amallari) engil kelsa, uning joyi «jarlik»dir! Uning nima ekanini qaerdan ham bilar eding?! (U) qizigan do’zaxdir!“. [101:6-11]
Biz musulmonlarga, ularning ulamolariga ham, omiylarga ham murojaat qilib ularga din borasida xolis nasihat qilgan holda shunday deymiz: sizlar o’zingizning holingizdan xotirjam bo’lib qolmang zero sizlar bu ibodatingiz bilan o’zingiz o’ylaganizdek bir ipak ustida uxlab, orom oluvchi emassiz. Sizlar qilayotgan ishlar albatta matlub (talab qilingan ish), lekin shuning o’zi etarli emas. Ishingiz tamoman Alloh nozil qilgandek va batafsil, go’zal bayon qilgandek bo’lib, Alloh amri asosida bo’lsagina sirotum mustaqimdagi ish bo’ladi. Alloh Taolo dedi:
يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً
– „Ey mo’minlar, to’la holdagi Islomga kiringiz! (Ya’ni, islomning ba’zi hukmlariga itoat qilib, ba’zilariga itoat qilmaydigan kimsalardan bo’lmangiz)!“. [2:208]
