بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Islomdagi harbiy siyosat bilan bog‘liq yorqin fikr
﴿وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لاَ تَعْلَمُونَهُمْ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ﴾
«(Ey mo‘minlar), ular uchun imkoningiz boricha kuch va egarlangan otlarni tayyorlab qo‘yingizki, bu bilan Allohning va o‘zlaringizning dushmanlaringizni hamda ulardan tashqari sizlar bilmaydigan-Alloh biladigan boshqa birovlarni ham qo‘rquvga solursizlar»
Doktor Abdulloh Nosir – Iordaniya
Alloh Azza va Jalla Muhammad ﷺni butun olam uchun rahmat qilib yubordi:
﴿وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ﴾
«(Ey Muhammad), darhaqiqat Biz sizni barcha olamlarga faqat rahmat qilib yubordik» [Anbiyo 107]
Shuningdek, ul zotni guvoh, xushxabar beruvchi va ogohlantiruvchi qilib yubordi:
﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِداً وَمُبَشِّراً وَنَذِيراً * وَدَاعِياً إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجاً مُنِيراً﴾
«Ey (Allohning) Nabiysi, darhaqiqat Biz sizni guvohlik berguvchi, xushxabar eltguvchi va ogohlantirguvchi hamda Allohning izni-irodasi bilan U zotga da’vat qilguvchi va (Haq yo‘lini ko‘rsatguvchi) nurli chiroq qilib yubordik» [Ahzob 45-46]
Shuning uchun Nabiy ﷺ birinchi lahzadanoq odamlarni Islomga kirishga va ozorlarga sabr qilishga da’vat qildilar… va nihoyat, Alloh Madinai Munavvarada ilk Islom davlatini barpo etishga izn berdi. Rosululloh u yerga yetib borgan lahzadayoq Islom davlati uchun tuzum g‘ishtlarini qo‘ydilar. Ya’ni musulmonlar bilan g‘ayrimusulmonlar o‘rtasidagi mahalliy munosabatlar xarakterini bayon qiluvchi Madina hujjatini imzoladilar. Keyin ul zot o‘zlari ishtirok etgan va etmagan g‘azot-sariyalar hamda shartnoma va ittifoqlar orqali Arab yarim orolidagi mintaqaviy muhitga ko‘chdilar. Shunday qilib, butun Arab yarim oroli Islom boshqaruvi ostiga o‘tdi. Uning ortidan ushbu boshqaruv o‘sha paytdagi Fors va Rumdan iborat xalqaro pozitsiyaga ko‘chdi.
Islomni olamga yoyish maqsadida Rosululloh ﷺ va ul zotdan keyin roshid xalifalar yurgan yo‘lni diqqat bilan o‘rgansak, Islom aqidasidan balqib chiqqan harbiy siyosat xususiyatlarini yorqin ravishda tushunib olamiz. Demak, Islomda harbiy siyosat asosan ikki ustundan iborat: ichki xavfsizlikni ta’minlash va Islomni butun dunyoga yoyishdan iborat bo‘lib, Rosululloh ﷺ va ul zotdan so‘ng jihod amiriyu xalifalarimiz shu yo‘ldan yurganlar.
Rosululloh ﷺ har bir sariya va g‘azotda musulmonlar amal qilishlari vojib bo‘lgan ishlarni, ra’y va mashvarat-maslahat qilish kerak bo‘lgan ishlarni bayon qilib berardilar. Masalan, Hudaybiya sulhida sahobai kiromlarga tarqalish va qaytib ketishni buyurdilar. Ba’zilari qaytishni istamaganliklariga qaramay, ularga buning iqtido qilish farz bo‘lgan shar’iy hukm ekanini bayon qildilar. Buning aksi o‘laroq, ul zot Badrga borganlarida Habbob bin Munzir roziyallohu anhudan maslahat olib, o‘z pozitsiyasini o‘zgartirdilar va shu bilan ra’y va maslahatni bayon qilib berdilar. Rosululloh ﷺ yolg‘on va josuslik kabi urushdan tashqarida harom bo‘lgan narsalarga urushda ruxsat berganlar hamda qo‘shin bilan yumshoq munosabatda bo‘lish kabi urushdan tashqarida muboh bo‘lgan narsalarni esa urushda harom qilganlar. Ul zot, shuningdek, qo‘shinni jangga tayyorlash ishlari ustida o‘zlari turar edilar, o‘zlari qo‘mondonlik qilmagan janglarda esa, shunga loyiq qo‘mondonlarni tanlar edilar. Qo‘shinni Allohdan qo‘rqishga, Uning amriga osiylik qilmaslikka buyurardilar. Qo‘shindan dushman bilan to‘qnashganda avvalo ularni Islomga da’vat qilishni va Islom diyoriga ko‘chishga chaqirishni yoki ulardan jizya olishni, ammo bularga ko‘nishmasa, Allohdan madad so‘rab, Uning kalimasini oliy qilish uchun jang qilishni talab qilar edilar. Jang qilmayotgan bolalar, ayollar va qariyalarni o‘ldirmaslikni, daraxtlarni kesmaslikni, yurtlarni vayron qilmaslikni vasiyat qilardilar. Biroq, dushmanlar musulmonlarga qanday muomala qilsa musulmonlarni ham ularga shunday muomala qilishni tayinlar edi. Quraysh kofirlari Uhuddagi shahidlarni nima qilishgan bo‘lsa, Rosululloh ﷺ ham ularga shunday ishni qilishga qasam ichganlar. Banu Nazir qabilasi xiyonat qilganda ularning xurmo bog‘ini yoqib yuborganlar. Musulmonlar yuz yoshga kirgan Durayd ibn Sommani o‘ldirganlar. Chunki u jangchilarga o‘z ra’y va maslahatini berib turgani uchun jangchi hisoblangan. Ha, ba’zan islomiy armiya dushmanni uzoqdan turib bombalash kerak bo‘lgan yoki jangni musulmonlar manfaatiga hal qilish shart bo‘lgan hollarda uy-joylarni vayron qilishga yoki bolalar, ayollar va chorvalarni o‘ldirishga ham majbur bo‘ladi. Islom va musulmonlar manfaati uchun lozim, deb topsalar o‘zlari sulh va shartnoma tuzganlar. Shuningdek, musulmonlar qo‘shinida musulmon bo‘lmagan har qanday vujudning ishtirok etishiga rozi bo‘lmaganlar va
«لَا تَسْتَضِيئُوا بِنَارِ الْمُشْرِكِينَ»
«Mushriklarning olovidan foydalanmanglar», deganlar.
Rosululloh ﷺ qilgan ushbu ishlarning barchasidan ko‘rinib turibdiki, xalifa yoki uning o‘rinbosari vaqtinchalik sulh yoki vaqtinchalik shartnoma tuzishi joizdir. Hatto bir dushman boshqa bir dushmanga yordam bermasligi uchun u bilan shartnoma tuzishga ham majbur bo‘ladi.
Rosululloh ﷺning sahobalari qarshi chiqish mumkin bo‘lmagan shar’iy hukm bilan ra’y va maslahat bildirish mumkin bo‘lgan ishlarni ajrata bilib, shariatni mahkam tutardilar va shariatdan boshqa ishlarda o‘z ra’ylarini bildirar edilar. Islom davlati doimiy chegaralarni tan olmagan, shuningdek, Islom yerlaridan biror yerda harbiy bazalar o‘rnatilishiga ruxsat bermagan. U Allohning shariatiga zid birorta shartnoma yoki sulh tuzgan emas. Balki bor kuchini xavfsizlikni himoya qilishga va da’vatni olamga yoyishga sarflagan.
Ertaga musulmonlar xalifasi islomiy harbiy siyosatni Rosululloh ﷺ bayon qilib berganlaridek tatbiq qiladi va Alloh Taoloning
﴿وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لاَ تَعْلَمُونَهُمْ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ﴾
«(Ey mo‘minlar), ular uchun imkoningiz boricha kuch va egarlangan otlarni tayyorlab qo‘yingizki, bu bilan Allohning va o‘zlaringizning dushmanlaringizni hamda ulardan tashqari sizlar bilmaydigan-Alloh biladigan boshqa birovlarni ham qo‘rquvga solursizlar» [Anfol 60]
degan buyrug‘iga bo‘ysungan holda tayyorgarlik ko‘rib qo‘yadi. Xalifa har bir shar’iy hukmga rioya qiladi. Ra’y va maslahat doirasidagi ishlar esa, ahli ra’y bilan maslahat qilishga harakat qiladi hamda musulmonlar uchun jangovar tayyorgarlik qoidalarini belgilab beradi. Armiya qo‘mondoni sifatida shaxsan xalifaning o‘zi yoki uning o‘rinbosari Islom da’vatining barcha davlatlar va xalqlarga yetkazilishini ta’minlash bilan bog‘liq o‘zi tomonidan chiqarilayotgan shariatga zid kelmaydigan qonun va ahkomlarning amal qilinayotganini kuzatib-nazorat qilib turadi.
Bir narsani e’tibordan qochirmasligimiz kerak: Allohning izni ila yaqinda barpo bo‘lajak ikkinchi Islom davlati o‘zining ilk markaziy nuqtasiga ega bo‘lib, so‘ng dunyoga yoyilib, hozirdagi mavjud boshqa davlatlarni o‘ziga qo‘shar ekan yoki qo‘shilishga da’vat qilar ekan, bu davlatning voqeligi ilk Islom davlatining voqeligidan boshqacha bo‘ladi. Chunki bugun Allohning izni ila davlat barpo bo‘lsa, u mavjud musulmon davlatlarni o‘ziga qo‘shishga va ayni qo‘shish ishiga to‘sqinlik qilgan har qanday rejimga qarshi jang qilishga ilk lahzadan boshlab kirishadi hamda boshqa davlatlar o‘rtasini qay biri hukmda urush holatidagi davlatu qay biri amalda urush holatidagi davlat ekanini ajratadi. Hukmda urush holatidagi davlatlar bilan shartnomalar, bitimlar tuzadi va yaxshi qo‘shnichilik munosabatlarini o‘rnatadi. Bu vaqtincha bo‘lib, musulmonlar xalifasi amalda urush holatidagi davlatlarga qarshi turishga tayyorgarlik ko‘rib olishi uchun loyiq deb bilgancha muddatda tuzadi. U Islom davlati ichkarisiga kimlarning kirishi mumkinligiga va kimlarning kirishi taqiqlanishiga qaror beradi hamda Islom zaminining biror qismini bosib olgan – yahudiylar vujudi kabi – har qanday vujudga qarshi bevosita amalda urush holatini e’lon qiladi. Bu ishlarda birorta ham xalifa shar’iy hukmga zid ish qilmaydi. Masalan, harbiy ittifoq tuzmaydi va musulmon yurtlarida harbiy bazalarning bo‘lishiga ruxsat bermaydi. Shartnoma yoki kelishuvlarning birortasi ham buzilmasligini yoki buzildi, deya taxmin qilinmasligini kuzatib tekshirib turadi. Islomni butun dunyo bo‘ylab yoyish uchun qo‘shin yoki sariyani yetarli darajada obdan tayyorlab bo‘lgandan keyingina ularni harakatga keltiradi. Xalifa, shuningdek, Allohning shariatini yer yuzida barpo etilishiga e’tibor qaratib, ichkarida Islomni go‘zal suratda tatbiq qiladi va Islomni xorijga keng yoyadi. Bunda biror shaxs yoki jamoaga kofir davlatlar bilan shartnoma yoki bitim tuzishiga ruxsat bermaydi. Xalifa zo‘ravonlik qilmaydi, aksincha, unga yoki uning o‘rinbosariga qo‘mondonlik va harbiy siyosat olib borish huquqi berilgan ekan, Allohning shariatiga sodiq qoladi…
Bas, shunday ekan, musulmonlar Islom va uning davlatini qayta barpo etishga harakat qilayotganlar bilan birga harakat qilmoqlari, bu ishda Allohning O‘z payg‘ambarlariga nusrat bergani kabi, bandalariga ham albatta nusrat-yordam berishiga chuqur ishonmoqlari darkor. Alloh Taolo bunday dedi:
﴿إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ﴾
«Albatta Biz payg‘ambarlarimizga va iymon keltirgan zotlarga hayoti dunyoda ham, guvohlar (hozir bo‘lib) turadigan Kunda (qiyomatda) ham yordam berurmiz» [G‘ofir 51]
Darvoqe, o‘tmishda Islom hokimiyati ilk Islom davlatining avvalgi o‘n yilidan ham oz vaqt ichida butun Arab yarim oroliga cho‘zildi. Bugun ham – Allohning izni ila – u tun bilan kun yetib borgancha yergacha keng cho‘ziladi, xuddi Rosululloh ﷺ marhamat qilganlari kabi:
«لَيَبْلُغَنَّ هَذَا الْأَمْرُ مَا بَلَغَ اللَّيْلُ وَالنَّهَارُ»
«Bu ish kecha va kunduz yetib borgan joygacha yetib boradi».
Shuning uchun biz butun musulmonlarni, xususan, kuch-qudrat ahlidan iborat farzandlarimizni ulug‘ olim Ato ibn Xalil Abu Roshtaning amirligi ostidagi Hizb ut-Tahrirga nusrat berishga da’vat qilamiz. Toki, insoniyat o‘rtasida adolat va barqarorlik ulashuvchi Payg‘ambarlik minhoji asosidagi roshid Xalifalik e’lon etilsin.
Roya gazetasining 2022 yil 7 dekabr chorshanba kungi 420-sonidan
