بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Erdogan Shom tog‘uti bilan yarashishga shoshmoqda
Ustoz Nosirshayx Abdulhay
Hizb ut-Tahrirning Suriya
viloyatidagi matbuot bo‘limi a’zosi
Amerikadan qo‘zg‘olonni bo‘g‘izlash va malayi Asad rejimini saqlab qolish vazifasini olgan Erdogan rejimi, kutilganidek, tog‘ut Asad rejimi bilan tezroq yarashish va shu orqali uni qutqarib qolishdek bir necha oydan beri yuzsizlik bilan ochiq-oshkor aytayotgan fitna niyatini izhor qilib, bu jinoyatini Shom ahliga zo‘rlab tiqishtirishga urinmoqda. Masalan, Turkiya tashqi ishlar vaziri Chavusho‘g‘li o‘tgan avgust oyida Suriya muxolafati, deyilayotganlarni qonxo‘r rejim bilan yarashishga chaqirganidan beri turk rejimining bayonot va qilmishlari deyarli har kuni bitta yo‘nalishga qarab tezlashib ketdi. Bu yo‘nalish turk rejimi bilan Shom qonxo‘ri o‘rtasidagi munosabatni mustahkamlashdan hamda ayni maqsadni amalga oshirishda ozod etilgan hududlardagi xoin jangchi yetakchilar va hukumatlardan foydalanishdan iborat. Hukumatlar esa, bevosita Amerika buyrug‘i bilan ayni maqsadni amalga oshirish va xalqni bu maqsadga xoh ixtiyoran, xoh majburan rozi bo‘lishga undash vazifasini zimmalariga olishgan. Amerika bo‘lsa, bir tomondan, Asad rejimiga qarshi ekanini ikkiyuzlamachilik bilan da’vo qilyapti. Chunki bir tomondan Asadni diktator, deya atab, ikkinchi tomondan, uni ag‘darilishdan saqlab qolish uchun hamda qo‘zg‘olonni yo‘q qilishiga imkoniyat yaratish uchun kechayu kunduz harakat qilmoqda.
Chavusho‘g‘li bayonotida Turkiyaning Suriyada nazorat qilayotgan hududlarni «Suriya hukumati», degan rejimga topshirishga hamda «terror»ga qarshi kurashish va siyosiy jarayonni amalga oshirish uchun Asad rejimi bilan hamkorlik qilishga tayyor ekanini ma’lum qildi. Turkiya, bir vaqtning o‘zida, Suriya Demokratik Kuchlariga qarshi quruqlik amaliyoti olib borish bilan ham tahdid qilmoqda. Niyati uni Asad rejimi changali ostiga kiritish va mintaqalarni rejimga topshirishdir.
Erdogan mintaqada tinchlik o‘rnatish yo‘lida Asad bilan uchrashishi mumkinligini bildirdi. Buni u Moskvada Turkiya-Suriya-Rossiya mudofaa vazirlari va ularning razvedka xodimlari o‘rtasidagi uchrashuv ortidan aytdi. Ma’lumki, Turkiya-Suriya razvedka aloqalari qo‘zg‘olon boshlangandan beri bir kun ham to‘xtagan emas.
Ilgari Erdogan «Suriya rejimi bilan munosabatlarni tiklash bilan ishlar o‘z o‘rniga qaytadi, chunki siyosatda doimiy raqib bo‘lmaydi», degan. Bu Turkiyaning qonxo‘r rejimning obro‘sini qayta tiklash va u bilan munosabatlarni normallashtirishga berilgan AQSH buyruqlarini bittasini ham qoldirmay bajo keltirishda jiddiyligini ko‘rsatadi. Ta’kidlash lozimki, Erdogan o‘z hokimiyatini mustahkamlash, saylovda g‘alaba qozonish va o‘ziga qarshi tobora malomat toshini otayotgan muxolafatni zaiflashtirish, shu bilan birga, o‘zining va chegaralarining xavfsizligini ta’minlab olish uchun mazkur ishlardan foydalanib qolmoqchi. U chegaralar xavfsizligini ta’minlashni Adana shartnomasiga o‘zgartish kiritib, masofani 5 kilometr uzunlik o‘rniga 30 kilometr uzunlikka yetkazish orqali amalga oshirmoqchi.
AQSH davlat departamentining mintaqaviy matbuot kotibasi «Asad rejimi bilan munosabatlarni normallashtirishning unga nisbatan AQSH tomonidan kiritilgan sanksiyalarga ta’sir qilmasligini hamda diktator prezident bo‘lib turaverar ekan, sanksiyalar saqlanib qolishi»ni ta’kidladi.
Turk rejimi yarashuvga nisbatan Suriya xalqining g‘azabnok reaksiyasini ko‘rdi va o‘z siyosatchilarini so‘z va atama o‘yini olib borishga undadi. Ular endi – Suriya muxolafatidan aslo voz kechmasliklari, «Suriya bilan Turkiya o‘rtasidagi munosabatlarning muxolafat guruhlariga zarar bermasligi» hamda Turkiyaning 2254-sonli BMT rezolyutsiyasi asosidagi siyosiy yechimni tatbiq qilishga harakat qilayotgani haqida gapirishadigan bo‘ldi. Go‘yo bu ulkan yarashuvga olib boradigan va yurtu fuqaroni qayta jallod kundasiga qo‘yadigan yechim emasdek!
Chavusho‘g‘li «biz Suriya muxolofati rozi bo‘lmaguncha rejim bilan munosabatlarni normallashtirish va uchrashishga aslo harakat qilmaymiz», dedi! U, shuningdek, «Turkiyaning Asad bilan yaqinlashishiga qarshi chiqqanlar o‘zlarining shaxsiy ombitsiyalari asosida harakat qilyaptilar», dedi. Bu gapi bilan Turkiyaning xatti-harakatlariga va Asad rejimiga yaltoqlik qilayotganiga nisbatan Shom ahli reaksiyasi va g‘azabini arzimas qilib ko‘rsatmoqchi bo‘ldi. Chavusho‘g‘li Suriya muxolafatining yarashuvga hech qanday qarshilik qilmayapti, deb ko‘rsatmoqchi. Holbuki, o‘zi yanvar oyi o‘rtasida rossiyalik va suriyalik hamkasblari bilan uchrashmoqchiligini ta’kidlaganidan keyin, uchrashuvni kechiktirganini aytdi… Chunki ozod etilgan butun mintaqa xalqlarining qo‘zg‘alganini hamda turk rejimining qonxo‘r bilan normallashish orqali qo‘zg‘olon ortidan pichoq urayotganiga qarshi yirik norozilik namoyishlari boshlanib ketganini ko‘rdi. Shuningdek, normallashuvga hali beri sharoit pishib yetilgani yo‘q, degan ma’noda Amerikadan kelgan ochiq missiyani ham ko‘rdi. Masalan, AQSH davlat departamenti matbuot kotibi Ned Prays o‘z mamlakati Asad rejimi bilan biror davlat o‘rtasida aloqalarning qayta tiklanishiga sabab bo‘luvchi har qanday narsaga rozi emasligini ta’kidlab, jumladan, «biz Asad rejimi bilan munosabatlarni normallashtirmaymiz va normallashtirayotgan har qanday davlatni qo‘llab-quvvatlamaymiz», dedi. Biroq, bir vaqtning o‘zida u 2254-sonli rezolyutsiya orqali yarashuvning boshqa uslubini tatbiq ilishda davom etayotganini ta’kidladi. Praysning bu bayonoti turk rejimi Asad rejimi bilan o‘zaro yaqinlashayotgan va Rossiyaning bu rejim bilan qizg‘in diplomatik aloqalar olib borib, u bilan Turkiya o‘rtasida bayonotlar almashuvi boshlangan bir paytga to‘g‘ri kelyapti. Erdoganning sobiq maslahatchisi Yasin Aktayga kelsak, u qarshimizga chiqib, qochqinlar muammosini hal etish «Halabni qaytarib olishdir», deya yolg‘on uydirma gaplarni qilyapti va bu bilan xalqqa navbatdagi falaj qiluvchi ukolni saymoqchi bo‘lyapti… Ammo bu endi o‘tmaydi.
Reyter agentligining Turkiyadagi yuqori martabali bir mulozimdan iqtibos keltirgan holda xabar qilishicha, Anqara muxolafat fraksiyalarining Asad bilan bo‘lajak uchrashuvga nisbatan reaksiyalaridan xabardor, biroq, Turkiya o‘z siyosatini belgilab olgan. «Biz Moskvadagi uchrashuvda Turkiyaga suriyalik muhojirlarning kirishini endi xush ko‘rmasligimizni ta’kidlaganmiz», dedi yana bir mulozim.
Turkiyaning bu harakati ba’zilarga qandaydir burilish va o‘zgarish nuqtasiga o‘xshab ko‘rinmoqda. Biroq, bu narsa uning asl pozitsiyasi bo‘lib, Amerika siyosati doirasida harakat qilishidan kelib chiqqan. Bu yerda bor-yo‘q o‘zgargan narsa esa, qisqa qilib aytganda, ilgari parda ortidan qilib kelingan yomon niyatdagi ish bugun ochiq-oshkor qilinmoqda, xolos.
Ummatning rostgo‘y kishilarining bu uchrashuvga nisbatan reaksiyalari fitnachilar komandasini larzaga soldi. Ammo buning aksi o‘laroq, hay’atlar, kengashlar va donor davlatlarga aslo osiylik qilmaydigan jangchi guruh yetakchilari doxil o‘zini qo‘zg‘olon vakillari, deya yolg‘on da’vo qilganlarning reaksiyasi esa, makkorlik va mug‘ombirlikdan iborat bo‘ldi. Ular Ummatning g‘azabini o‘chirishni niyat qilib, qo‘zg‘olonchilar nafasini o‘chirishga urinish bilan xiyonatlariga xiyonat qo‘shmoqdalar.
Ba’zi jangchi yetakchilar Damashqdagi jinoiy rejimga tahdid qiladigan, o‘zlarini xuddi yarashuvga qarshi ko‘rsatib, keriladigan bo‘lib qolishdi, holbuki, ularning o‘zlari ayni zaminda amalda yarashuvni tatbiq qilishyapti… Aynan mana shular frontlarni muzlatishdi va ularni ochishga harakat qilayotgan yoki chaqirayotgan insonlarni quvg‘in qilishyapti… Aynan mana shular rejimni ag‘daraylik va uning frontlarini mudofaa qilayotgan yetakchilarni ag‘daraylik deyayotgan kishilarni ovozini o‘chirishyapti… Aynan mana shular turk kuchlarini Suriyaga kiritishdi hamda uning va rus bosqinchilarning konvoylarini mudofaa qilishdi… Aynan mana shular sharmandalik va oriyatsizlik bilan qonxo‘rga o‘tish yo‘laklarini ochib berish va u bilan munosabatlarni normallashtirishda jonbozlik, fidoiylik ko‘rsatishyapti. Aynan mana shular o‘zlariga buyurilgandek, odamlarni turli nomlar bilan aytilayotgan taslim bo‘lish yechimlariga rozi qilish uchun astoydil tazyiqlar o‘tkazishyapti.
Turk rejimi o‘zining ushbu qo‘g‘irchoqlarini botil asosida birlashishga undamoqda va bu ajablanarli emas. Chunki u sabot, azm-qaror va qat’iyat ko‘rsatgan xalq bazasini o‘zining til biriktiruvlariga ishontirib olishni ko‘zlagan.
Shom ahli tog‘ut Asad rejimini larzaga solgan qo‘zg‘olonchilar ekanini, buni muxolafat qilmaganligini ko‘rsatib qo‘ydilar. Zero, o‘z qarorini berib qo‘ygan bu muxolafat Asad rejimini mustahkamlashga va u bilan hokimiyatni bo‘lishib olishga harakat qilyapti. Qasddan yasalgan bu muxolafat qo‘zg‘olonchilar bergan qurbonliklarini sotgan xoinlar bo‘lib, bunday boshqa narsa emaslar. Zotan, nafs-havo, hokimiyatparastlik va mol-davlatni o‘ziga din bilgan kimsalar bilan yolg‘iz Allohni o‘zlariga parvardigor deb bilib, Uning hokimiyatini barpo etish va bitta davlatda shariatini tatbiq qilishga harakat qilayotgan zotlar o‘rtasida juda katta farq bor.
Ha, Alloh Taolo Shom ahlini qonlari, mollari, nomuslari, uy-joylari va tuproqlari, hamma narsalari bilan imtihon qildi… Barcha sinov va mashaqqatlarga sho‘ng‘ib, ulardan muvaffaqiyatli o‘tdilar va tog‘ut xarobalari uzra hokimiyatni egallashga loyiq ekanliklarini ko‘rsatdilar, agar tadbirni to‘g‘ri qilsalar, albatta. Ayniqsa, ularda qurbonlik berish uchun istak va tayyorgarlik omili yetarli, jangni imon va aqida jangi deb biladilar hamda «shahidlik yoki nusrat»ni o‘zlariga shior qilib olganlar. Aynan mana shu narsa davlatlarni qo‘rqitmoqda. Shuning uchun ham, ayniqsa, rejim tarafdorlari o‘zlariga bo‘lgan ishonchlarini yo‘qotib bo‘lishgach, bugun Shom ahlini qo‘llab-quvvatlaydigan bo‘lib qolishayotgan bir paytda, bu davlatlar yarashish yo‘liga o‘tishga majbur bo‘lmoqda. Bundan tashqari, rejim nazorati ostidagi ayrim hududlar uning nazoratidan chiqib ketay deb qoldi, Dar’a, janubdagi Hivron va Xomsdagi Talbisa va boshqalar kabi.
Xulosa qilib aytganda, Ummat harakatini buzib ko‘rsatish, jilovlash va o‘ynatishdan himoya qilish lozim ekan. Demak, shuni aniq bayon qilish lozimki, masala faqat yarashuvga rozi bo‘lmaslikdangina iborat emas. Chunki bu bosib o‘tganimiz bir bosqichdir. Balki asosiy qilish shart bo‘lgan ish shundan iboratki, qo‘zg‘olonchilar o‘z harakatlarini tartibli, ongli va Alloh rizosini ko‘zlagan holda qilsinlar, Turkiyaning qo‘zg‘olonimizni holdan toydirgan siyosiy yetakchilik sifatidagi yarashuvi va vasiyligidan voz kechsinlar hamda ozod etilgan hududlardagi uning siyosiy tashkilotlari, xoin jangchi yetakchilari va funksional hukumatlarni ag‘darsinlar. Koalitsiya raisini E’zozdagi namoyishlardan quvib solingani buning ilk samarasidir. Ummat tortib olingan o‘z hokimiyati va qarorini qaytarib olish uchun harakatini qayta boshlashi hamda harbiy, siyosiy va xalq jihatidan qo‘zg‘olonni qayta boshlashi kerak. Chunki nusrat-g‘alabaga erishish uchun barcha zarur omillar muhayyo… Rejim ustunlari va binolari yorilib, likillab qolgan bo‘lib, xuddi shishirilgan arslon qiyofasiga o‘xshaydi. Zero, yarimtaki qo‘zg‘olon halokat bo‘lib, qo‘zg‘olon masalasi hayot-mamot masalasiga aylanib bo‘ldi. Oldimizda dengiz, ortimizda dushman turibdi. Biz orqaga qaytishga olib boradigan texnikalarning barchasini yo‘q qildik. Shuningdek, Amerikaning 2254-sonli BMT rezolyutsiyasi asosida to‘qib chiqargan siyosiy yechimi ochiq rad etildi. Qo‘zg‘olonchilar o‘z saflarini rejimni ag‘darish va qurbonliklar oxirini Islom boshqaruviga olib borish uchun batafsil yo‘l xaritasini chizib beruvchi xolis ongli siyosiy yetakchilik ortidan birlashtirmoqlari darkor. Xaloskorlik yo‘li mana shu. Bas, amal qiluvchilar mana shunga amal qilsinlar.
Roya gazetasining 2022 yil 18 yanvar chorshanba kungi 426-sonidan
