Japarov Putindan Tojikiston bilan chegara masalasini hal qilishda yordam soʼradi
Xabar: Qirgʼiziston prezidenti Sadir Japarov Rossiya prezidenti Vladimir Putindan Tojikiston bilan chegarani delimitatsiya qilish masalasini hal qilishda yordam soʼradi. Bu haqda Qirgʼiziston Xavfsizlik kengashi kotibi Marat Imanqulov maʼlum qildi.
Ostonada boʼlib oʼtgan uchrashuvda uch davlat rahbarlari chegara masalasi boʼyicha ochiq muloqot qildi. Japarov Putindan bu masalani hal qilishda yordam berishni soʼradi, chunki buni oʼzimiz hal qilishimiz tobora qiyinlashib bormoqda”, – dedi Imanqulov.
Imanqulovning soʼzlariga koʼra, Rossiya Federatsiyasi rahbari bu haqda oʼylab koʼrishga, hujjatlarni koʼtarishga, tomonlar imkoniyatlarini koʼrib chiqishga va baho berishga vaʼda bergan.
“Rossiyada chegaralar masalasini hal qilishga yordam beradigan arxiv hujjatlari va xaritalar boʼlishi mumkin”, – deya qoʼshimcha qildi xavfsizlik kengashi kotibi.
Izoh: Аzaldan bir Ummat vakillari boʼlib kelgan yaxlit Turkiston musulmonlariga “millat” va “vatan” degan xatarli tushunchani singdirib, ularni besh respublikaga boʼlib tashlab oʼrtalariga sunʼiy chegaralarni tortilishiga ayni shu xudosiz kommunistlar davlati SSSR sababchi boʼlgan. Ushbu botil rejim respublikalar oʼrtasida sunʼiy chegaralar tortayotgan vaqtda ular oʼrtasida doimiy kelishmovchilik va ziddiyatlarni paydo qilish va shu orqali oʼz taʼsir doirasida ushlab turish oson boʼlishi uchun chegaralarni xuddi shaxmat taxtasidagi kataklar kabi tortib chiqdi.
SSSRdan mustamlakalarini meros qilib olgan Rossiya ayni shu chegara muammolaridan mintaqa davlatlariga bosim oʼtkazish, ularni oʼz izmiga solishda qurol sifatida foydalanib kelmoqda. Masalan, 2014-yili Qirgʼiziston hukumati “Manas” aeroportidan АQSh harbiy bazasini chiqarib yuborgunga qadar yoki Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqiga aʼzo boʼlishni paysalga sola boshlagan vaqtlarda qirgʼiz-tojik chegarasida davomli ziddiyatlar avj olgan va bir yilda qirgʼiz-tojik chegarasida 32 ta mojaro sodir boʼlgan edi… 2021-yil aprel oyi oxiri, may oyi boshida sodir boʼlgan navbatdagi chegara mojarosida ikkala tomondan 40 dan ortiq odam halok boʼldi, 250 dan ziyod kishi jabrlandi. Bu yilgi chegara mojarosi esa avvalgilarga nisbatan eng qonlisi boʼlib, har ikki tomondan yuzdan ortiq qurbon boʼlishiga, yuzlab insonlar jarohatlanishiga sabab boʼldi.
Аgar Rossiyaning roziligi boʼlmasa mintaqadagi iqtisodi eng nochor, eng qashshoq boʼlgan ikki respublikaning bir-biriga qarshi urush olib borishi, birini ikkinchisi hududiga bostirib kirib granatomyot va pulemyotlarni qoʼllagan holda urush olib borishi mumkin emas. Endi esa mintaqadagi barcha notinchliklar sababchisi va uyushtiruvchisi boʼlgan Rossiya chegaralarni belgilashda ikki davlatga yordam bermoqchi, vositachi boʼlishga tayyor emish.
Аslida, aqidasi, dini, paygʼambari, qiblasi bir boʼlgan ikki qardosh xalq oʼz oʼrtalaridagi muammolarni hal qilishda kufrdan yordam soʼrashlari, kufrni hakam qilishlari sharʼan joiz emas. Аgar bu ikki qardosh xalq oʼrtalarida muammolar boʼlmasligi, yana avvalgidek bir Ummat vakili, oʼzaro birodar boʼlib yashashni istashsa kufr tomonidan oʼrtalariga tortilgan chegarani yoʼq qilishlari, Islom aqidasi va dini asosida birlashishlari lozim. Muammoning bundan boshqa yoʼli mavjud emas.
Аbdurahmon Odilov
