بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Davlat dini Islomdir, deb yozish kerakmi yoki islomiy aqidani davlatning asosi qilib belgilashmi?!
Ustoz Muhammad Solih qalamiga mansub
Davlat – tushunchalar, oʼlchovlar va ishonchlar majmuasining ijroiy organidir. Boshqacha aytganda, davlat – jamiyatning insonlar ishlariga gʼamxoʼrlik qilishga oid saqofati boʼlib, u tatbiq qiladigan tuzumlar albatta jamiyat qarashlarini ifodalamogʼi darkor. Davlatning oʼzligi boʼlmaydi yoki davlat betarafdir, degan gap voqeda topilmaydigan bekorchi-soxta gapdir.
Hizb ut-Tahrir tayyorlab, musulmonlarga taqdim etgan Xalifalik davlati dasturi loyihasidagi 1-moddaning muhimiligi ham mana shunda. Unda jumladan bunday deyiladi: «Islom aqidasi davlatning asosidir. Yaʼni davlatning tarkibi, jihozi, muhosabasi va boshqa barcha organlaridagi mavjud har bir narsa faqat Islom aqidasiga asoslangan boʼladi. Bir vaqtning oʼzida, Islom aqidasi dastur va sharʼiy qonunlarning ham asosidir, yaʼni bu ikkisining har qaysisiga aloqador biror narsaning mavjud boʼlishiga faqat Islom aqidasidan balqib chiqsagina ruxsat beriladi».
Ushbu modda ikkinchi roshid Xalifalik davlatiga poydevor boʼlajak asosni bayon qildi, u ham boʼlsa, Islom aqidasidir. Demak, davlat tatbiq qiladigan har bir narsa yo Islom aqidasidan balqib chiqqan boʼladi yoki uning ustiga qurilgan boʼladi. Bu modda shuningdek, Xalifalik davlatining yer, irq, geografiya, milliylik yoki vatanparvarlikka asoslangan boʼlishidan qaytaradi. Demak, fuqarolari turli rangda, turli millatda va tilda boʼlishidan hamda viloyatlari uzoq-uzoqlarda joylashishidan qatʼiy nazar, Islom Ummatining haqiqiy davlati mana shunday boʼladi. Islom davlati fuqarolari ichida gʼayrimusulmonlarning boʼlishi hamda davlat ularning ham ishlariga gʼamxoʼrlik qilib, ustlaridan Islom tuzumini tatbiq qilishi va oʼz dinlari boʼyicha ibodat qilishlariga qoʼyib berishi mumkindir. Аlloh Taolo bunday degan:
﴿لاَ إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لاَ انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ﴾
«Dinga zoʼrlab (kiritish) yoʼq, (balki) haq yoʼl zalolatdan ajrab boʼldi. Bas, kim shaytondan yuz oʼgirib, Аllohga imon keltirsa, u hech ajrab ketmaydigan mustahkam halqani ushlabdi. Аlloh eshitguvchi, bilguvchidir» [Baqara 256]
Nega xuddi bugungi islomiy yurtlardagi mavjud davlat konstitutsiyalarida qayd etilgani kabi bu moddada ham «Davlat dini Islomdir», deb qoʼya qolinmadi?! Bunga javob shuki, «Davlat dini Islomdir», degan narsa dinni hayotdan va davlatdan ajratish maqsadida aytilgan xavfli istilohdir. Shuning uchun musulmon yurtlarida hukm surayotgan ilmoniy davlatlar konstitutsiyasiga shu atama qoʼyilgan. Bu atama Islomni tatbiq qilishga boʼlgan har qanday urinishga zarba beradi. Masalan, Muhammad Mursiy – Аlloh gunohlarini magʼfirat qilsin – hokimiyatiga zabara berilgani kabi.
«Davlat dini Islomdir» degani davlatning dinga aloqador hayit va marosimlari Islomdan olinadi, ammo – Gʼarb tushunchasiga muvofiq – dinga aloqasi boʼlmagan bayramlar, marosimlar va shaxsiy holatlar Islomdan olinmaydi, deganni anglatadi. Bu esa, Gʼarb aqidasi boʼlmish dinni hayotdan ajratish aqidasidan kelib chiqqan. Bugun konstitutsiyasida «Davlat dini Islomdir» deyilgan har bir davlat sudda koʼrib chiqiladigan nizolar-janjallar, iqtisod, taʼlim, tashqi siyosat va boshqaruv qonunlarini Islom ahkomlariga muvofiq tatbiq qilmaydi.
Islom davlatiga kelsak, ushbu davlatda Islomni toʼliq tatbiq qilishda ixtiyor berilmagan, balki har bir hukmning Islom aqidasidan kelib chiqishi shart qilingan. Аlloh Taolo bunday deydi:
﴿وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْراً أَن يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ﴾
«Аlloh va Rosuli qachon bir ishni hukm qilsa, biron moʼmin va moʼmina uchun (uni qoʼyib) oʼz ishlarida ixtiyor qilish joiz emas» [Аhzob 36]
Roya gazetasining 2022 yil 15 iyun chorshanba kungi 395-sonidan
