Xitoy Jalolobodda “Xavfsiz shahar” loyihasini amalga oshirmoqda
Jalolobod viloyatida “Xavfsiz shahar” loyihasining ikkinchi bosqichini amalga oshirish boshlandi. Loyiha doirasida, bugundan boshlab Bishkek – O‘sh va Jalolobod – Baliqchi avtomobil yo‘llarida nazorat kamera-komplekslarini o‘rnatiluvchi hududlar oldindan tekshirildi. Tekshiruvni Xitoyning “Snenzhen Sunwin” kompaniyasi vakillari va IIV xodimlari olib borishdi.
Xabar qilinishicha, nazorat kamera-komplekslari Jalolobod viloyati hududi orqali o‘tgan Bishkek – O‘sh avtomobil yo‘lidagi 32 joyga, Jalolobod – Baliqchi yo‘lidagi 4 joyga, Jalolobod shahridagi ko‘chalarning 12 joyiga o‘rnatiladi.
Eslatib o‘tamiz, “Xavfsiz shahar” loyihasining ikkinchi bosqichini amalga oshirishni Xitoyning “Shenzhen Sunwin Intelligent Co. Ltd” kompaniyasi Rossiya kompaniyasidan ikki barobar kam narx taklif qilib yutib oldi. “Xavfsiz shahar” loyihasining birinchi bosqichi joriy yil fevralda boshlanib, unda Rossiyaning “Vega” kompaniyasi 35 million dollarga 110ta nazorat kamera-kompleksini o‘rnatgan.
Qirg‘iziston tashqi qarzining yarmiga yaqini, aniqrog‘i, 1,7 milliard dollarini Xitoydan olgani ma’lum. Shu tufayli, Xitoy mamlakatdagi iqtisodiy manfaatlaridan tashqari, endilikda axborot kurashida ham odim tashlay boshladi. Bunga Rossiyaning iqtisodiy jihatdan zaiflashib borishi keng imkoniyat paydo qilmoqda. Buni yuqoridagi kabi strategik loyihada xitoy kompaniyasi rus kompaniyalarini ortda qoldirgani va temir yo‘l qurishda Rossiya bilan murosaga kelishi tasdiqlab turipti.
Bunga qadar Xitoy Qirg‘izistonda yuzni taniydigan kameralar tizimini o‘rnata boshlagani xabar qilingan edi. Xitoy mazkur loyiha orqali bugungi kunda Shinjonda amalga oshirayotgan qatag‘on siyosatini ertaga Qirg‘izistonda ham davom ettirishni ko‘zlamoqda. Xitoyning bu kabi “xavfsizlik” nazorati sababli bugun Shinjondagi lagerlariga uch millionga yaqin uyg‘ur, qozoq, qirg‘iz, dungan millatidagi musulmonlar tashlandi. Bu lagerlarga chet elda qarindoshlari borlar, xitoy tilini bilmaganlar, xitoy qonunlarini bilmaydiganlar, islomiy qadriyatlarni mahkam ushlaganlar tashlanadi. Ularga majburiy tarzda xitoy tili, qonunlari, inqilobiy qo‘shiqlar o‘rgatiladi hamda dini, chet eldagi qarindoshlaridan voz kechish talab qilinadi
Shuning uchun ham biz Xitoy kompaniyalariga investorlar deb emas, balki Xitoy bosqinchiligining bir qismi sifatida qarashimiz, shuningdek, Xitoydan kelayotgan xavfni ko‘ra olishimiz zarur.
Mumtoz Mavoraunnaxriy
