AQSh changalidan chiqishga intilayotgan Germaniya
16-may kuni Germaniya kantsleri Angela Merkel muhim masalalar boʻyicha bayonot berdi. Uning soʻzlaridan Germaniya asta-sekinlik bilan boʻlsa-da Amerika changalidan chiqishga harakat qila boshlaganini sezish mumkin. Vaziyatning oʻzgargani haqida Merkel bunday dedi: “Oʻzgarib borayotgan dunyoda Germaniya oʻz oʻrnini topishi kerak. Bu dunyoda Ikkinchi jahon urushidan keyin vujudga kelgan voqelik yoʻq”. (golos-ameriki.ru, 16.05.19). Ikkinchi jahon urushidan keyin Germaniyani ittifoqchilar oʻzaro boʻlishib olishgan. Oqibatda uning sharqida SSSR, gʻarbida esa AQSh xoʻjayin boʻlib qolgan edi. SSSR qulashi oldidan ikki Germaniya birlashib, sobiq ittifoqqa boʻlgan qaramlikdan qutulgan. Endilikda esa AQSh taʼsiridan ozod boʻlmoqchi.
Faqat iqtisodiy rivojlanishning oʻzi siyosiy erk, mustaqillik va tenglikni taʼminlay olmaydi. Sababi, iqtisodiy jihatdan juda rivojlangan Yaponiya kabi davlatlar dunyo siyosatida AQShga ergashishga majbur. Bugun Germaniya ham iqtisodiy jihatdan rivojlangan boʻlishiga qaramay, harbiy kuchlari zaif, yadro quroliga ega davlatlar qatoriga kirmaydi. Shu sababli bu holat Germaniyani AQSh changalidan chiqishiga salbiy taʼsir oʻtkazmoqda. Merkel bunga iqror boʻlib shunday dedi: “Hozircha bizning siyosiy kuchimiz iqtisodiy imkoniyatlarimizga mos kelmaydi”. (golos-ameriki.ru, 16.05.19).
Merkel Frantsiya prezidenti Makron bilan koʻp masalalarda, shu jumladan, birgalikda “AQShsiz olgʻa yurishda” bir fikrda ekanligini aytdi. (“Anadolu”, 16.05.19).
Shunga qaramay, AQSh “oziq tishlarini koʻrsatib”, Yevropa, ayniqsa Germaniyani mustaqil siyosat yuritishiga yoʻl bermaslikka harakat qilyapti. Masalan, AQSh Rossiyadan Germaniyaga gaz yetkazib beruvchi “Shimoliy oqim-2” loyihasini amalga oshmasligida bor imkoniyatini ishga solmoqda. AQShda “Shimoliy oqim-2” quvuri qurilishida qatnashgan Yevropa kemalariga qarshi sanktsiyalar qoʻllash boʻyicha qonun loyihasini ishlab chiqildi. Agar AQSh Senati qonun loyihasini qabul qilsa, “Shimoliy oqim-2” loyihasida qatnashgan kompaniyalarga qarata AQSh tomonidan sanktsiyalar qoʻllanilishi mumkin. Bundan avval AQShning Germaniyadagi elchisi “Shimoliy oqim-2” loyihasi sababli Germaniya kompaniyalariga qarata sanktsiyalar qoʻllanilishi mumkin deb bayonot bergan edi. Germaniya parlamenti Bundestag amerikalik elchining bayonotini keskin tanqid qildi. Deputat Klaus Ernst bunday dedi: “Germaniyadagi amerikalik diplomatning harakatalari notoʻgʻri, goʻyoki biz AQShning mustamlakasi kabi taaasurot paydo boʻlyapti”
Bundan tashqari, Yevroittifoq mudofaa sohasida NATOdan boshqa harbiy kuchlarni tashkil etishda qadam tashladi. Yevroparlament esa ustavi 13 milliard yevroga yetgan Yevropa mudofaa fondini tuzishga ruxsat berdi. AQSh Yevroittifoqning bu rejalariga qarshi. Bu haqida AQSh mudofaa vazirining oʻrinbosari bunday dedi: “AQSh Yevropa mudofaa fondining ustavi qabul qilinganiga chuqur bezovtalik izhor qiladi”.
Abdulhaq
