Erdogan: Xalqaro savdoda dollar hukmronligiga chek qoʻyish zarur
Turkiya prezidenti Rajab Erdogon Bishkekka rasmiy tashrifi chogʻida tashkil etilgan qirgʻiz-turk biznes-forumida soʻzlagan nutqida xalqaro savdoda dollar hukmronligiga chek qoʻyish zarur, deya taʼkidladi.
Erdogonning qayd etishicha, Turkiya oʻz valyutasidan foydalanib, Xitoy hamda Rossiya bilan iqtisodiy hamkorlikni yanada faollashtirmoqda. Shuningdek u Qirgʻizistonni ham oʻzaro hamkorlikda shunday imkoniyatlarni koʻrib chiqishga chaqirdi.
Turkiston:
Erdogon, davlatlararo dollarsiz muomala qilishga chaqirdi, lekin uni oʻrniga qayday valyuta yoki moliyaviy oʻlcham kiritish haqida aytmadi. Yaʼni, har bir mamlakat oʻzining valyutasiga ega va har bir valyuta AQSh dollariga nisbatan malum qiymat bilan oʻlchanadi. Uning qadr qiymati (narsa va xizmatlarga nisbatan ehtiyoj va talabi) dollarga nisbatan oʻzgarib turadi. Demak har qanday valyuta boshqa mamlakat valyutasi bilan muomala qilsa, oʻz mollarini bari bir dollarga nisbatan baholaydi. Chunki AQSh oltin va kumushni alla qachon moliyaviy oʻlchov birligidan chiqarib yuborgan. Shuning uchun Edoganning gaplari quruq siyosiy safsata (populizm)dan oʻzga narsa emas!
AQSh butun dunyoga oʻzining moliyaviy sistemasining quvvatini va barcha davlatlar uning taʼsiri ostida ekanini amalda tasdiqlatib qoʻymoqchi. Chunki dollarni faqat oltin pul sistemasigina sindira oladi. Erdogan dollor aloqasidan kechish haqida gapirdi, lekin uni oʻrniga oltin bilan muomila qilishni taklif qila olmadi. Chunki oltinni qaytadan moliyaviy aloqa va muomalalarga valyuta sifatida yoʻlga qoʻyish taklifini kiritish, olamiy iqtisodiy sistemani yoʻq qilishga amaliy va real chaqirish deb eʼtibor qilinadi. Oltin sistemasini olib kirish uchun mavjud xalqaro global iqtisodiy siyosat oʻzgarishi kerak. Bu esa, olamiy yangi mabdaʼiy boshqaruv sistemasini barpo qilish bilangina amalga oshiriladi.
Erdogan esa, mavjud kufr olamiy sistemasining bir yugurdagi! U olib borayotgan siyosiy strotegiyani, kushxonaga qoʻylarni yetaklab borayotgan sarkaning taktikasiga taqqoslash mumkin. Yaʼni oʻziga ergashgan barcha mamlakatlarni boshi berk koʻchaga olib kiradi. Natijada ulardagi umidsizlikni va olamiy kufr boshqaruv sistemasi oldidagi holsizliklariga boʻlgan ishonchlarini yanada kuchaytirgan boʻladi.
