بسـم الله الرحمن الرحيم
SAQOFATNING TA‘SIRI
Xalifalik davlati yo‘q bo‘lib, xalqaro siyosatdan quvilishida va 50 dan ortiq mayda davlatchalarga bo‘linib, o‘rtalarida sun‘iy chagaralar tortilishida hamda bir-birlari bilan dushmanlardek munosabatda bo‘ladigan ahvolga kelib qolishidagi asosiy sabab kufr saqofatidir. Bu saqofat uzoq yillar Islom olamiga kirib kela olmagan, hatto musulmonlardagi kuch-qudratining asosi Islomiy saqofat ekanini bilishib, uni yo‘q qilish va o‘rniga o‘z saqofatlarini kiritish maqsadida qattiq urinishlari ham puchga ketgan:
“1842 yili Amerika vakolatxonasi boshchiligida uning programmasi asosida ilmiy jamiyat tashkil qilish uchun bir qo‘mita tuzildi. Bu qo‘mita besh yil faoliyat ko‘rsatdi va 1847 yilga kelib “Ilm va fanlar jamiyati” nomli jamiyat tashkil qilishga erishdi. …
Bu jamiyatning maqsadlari boshida noaniq edi. Lekin kattalar va yoshlar o‘rtasida ilm tarqatish ko‘rinishida ish olib borardi. Kattalarga ham, yoshlarga ham missionerlik rejalariga muvofiq ko‘rsatmalar asosida G‘arb saqofati bilan saqofat berilardi. …
Bu jamiyatni kengaytirish va faoliyatini kuchaytirish uchun juda katta mehnat sarflandi, lekin bu mehnatlar samara bermadi. …
1850 yili “Sharqiy jamiyat” nomli boshqa jamiyat tashkil etildi. … Lekin uzoq yashamadi va birinchi jamiyatning ortidan u ham yopildi. Keyin bir nechta jamiyatlar tashkil etildi, biroq ularning hammasi ham to‘la muvaffaqiyatsizlikka uchradi. Oxiri 1857 yilda yangicha uslubda bir jamiyat tashkil qilindi. …
Keyin 1875 yili Bayrutda yashirin bir jamiyat tashkil topdi. U o‘z faoliyatini siyosiy mafkura asosiga qurdi. Binobarin, arab millatchiligi mafkurasini yoya boshladi. Uni tashkil qilganlar Bayrutdagi protestant universitetida ta‘lim olgan besh nafar yosh edi. Ular missionerlik tashkilotlari ta‘sir qila olgan nasroniylardan edi. Ma‘lum vaqt o‘tgach, ular o‘z jamiyatlariga bir necha odamni qo‘sha oldilar, xolos. Bu jamiyat arab millatchiligiga, arablarning – xususan Suriya va Livanda – siyosiy mustaqilligiga chaqirayotgan bo‘lsa ham, lekin qilayotgan ishlarida, dasturlarida va u haqidagi xabarlarda dillarga noaniq intilishlar va mubham orzu-umidlarni solishni maqsad qilayotgani ma‘lum bo‘ldi. Bu jamiyat arablashtirish va millatchilikka chaqirar, Usmoniy Davlatga qarshi dushmanlikni qo‘zg‘ar va uni “Turkiya” deb atar, dinni davlatdan ajratish va arab millatchiligini asos qilish uchun ish olib borar edi. Bu jamiyat arab millatchiligi to‘nini kiyib olgan bo‘lsa ham, uning rahbarlari chiqarayotgan varaqalariga ko‘pincha “Turkiya”ga tuhmatlarni, ya‘ni – ularning ta‘biricha – “Turkiya” arablardan xalifalikni zo‘rlik bilan tortib olgan, Islomning pokiza shariatiga tajovuz qilgan va dinda sustlik ko‘rsatgan, degan tuhmatlarni qo‘shib yuborishar edi. Bu narsalar uning tashkil topishidan asl maqsadi Islomiy Davlatga qarshi g‘alayonlar qo‘zg‘ash, Islom diniga nisbatan musulmonlarda shubhalar uyg‘otish va g‘ayriislomiy asosda siyosiy harakatlar tashkil qilish ekanini ko‘rsatib berdi. Buni ushbu harakatlarni g‘arbliklar tashkil qilgani, ularni kuzatib va boshqarib turishgani, ularga jiddiy ahamiyat berishgani, ular haqida o‘z xulosalarini yozib turishgani ham tasdiqlaydi. Masalan, Britaniyaning Bayrutdagi konsuli o‘z hukumatiga 1880 yil 28 iyulda jo‘natgan telegrammasida shularni yozadi: “Qo‘zg‘olonga chaqirgan varaqalar paydo bo‘lib qoldi. Ularni Midhat chiqarganga o‘xshaydi. Hozircha vaziyat tinch. Tafsilotlar pochta orqali yuboriladi””…
“Shu sababdan missionerlik harakatlari o‘z saflariga musulmonlar ziyoli qatlamini qo‘shib olib, ularni Islomga va islomiy saqofatga qarshi qilib qo‘ygan paytda mislsiz muvaffaqiyatga erishdi”. (keltirilgan lavhalar “Islom davlati” kitobidan).
Kufr olami qattiq urinib, malaylarini ishga solish oqibatida hozirga kelib 50 dan ortiq davlatchalarning har birida kufr saqofatini singdiridagan ming-minglagan o‘quv dargohlari tinim bilmay ish olib bormoqda. Hukumatlar ham ta‘lim programmasini o‘sha asosda tuzib, qonuniylashtirishgan, hatto “diniy muassasa” deb, davlatdan ajratib qo‘ygan joylarda ham shu programmalari asosida “tartiblashtrish”(ya‘ni Islomni buzish)ga urinmoqdalar. Ular Islomga dushmanchiligi abadiy bo‘lgan xalqlar asos solgan BMT orqali jirkanch programmalarini majburlaydi, Islom saqofatiga kaytmasligimizni qattiq nazorat qilishadi. Chunki Islom mafkurasi toifachilik-qabilachilik zulmatlarida, jaholat qorong‘uliklarida tentirab yurgan qoloq fikriy holatdagi xalqni tonggi quyoshi arablarnigina emas, balki butun olamni qamrab olgan, Islom nuri bilan jilvalangan fikriy uyg‘onish asriga olib chiqdi. Musulmonlar yer kurrasida yoyilmoqqa otlandilar. Ular Islomni butun olamga olib chiqar ekanlar, Fors, Iroq, Shom o‘lkalari, Misr va Shimoliy Afrikani ishg‘ol qildilar. Bu xalqlar har biri o‘ziga xos millat bo‘lib, biri ikkinchisiga o‘xshamas va har biri o‘ziga xos tiliga ega edi. Fors mamlakatidagi fors millati Shomdagi rumliklardan, Misrdagi qibtiylardan va Shimoliy Afrikadagi barbarlardan farq qilar edi. Ularning odatlari, an‘analari va dinlari ham har xil edi. Ularning barchasi Islom hokimiyati soyasida yashab, Islomni tushuna boshlagach, hammasi Islomga kirib keldi va yagona ummat – Islom Ummatiga aylandi. Islom mafkurasining bu xalqlarni birlashtirishdagi muvaffaqiyati tengsiz edi, o‘n ikki asr – milodiy VI asrdan XVIII asr o‘rtalariga qadar butun dunyoda dunyoqarash, madaniyat, saqofat hamda ilm-fan sohalarida eng oliy ummat bo‘lib kelgan bo‘lsa, Islom davlati dunyodagi eng buyuk va eng qudratli davlat edi. Islom Ummati shu muddat davomida butun dunyoda yagona olam guli va barcha millat-elatlar ichida porloq quyosh edi. Mustamlakachilikning musibatlari, uning aqidalarni bulg‘ab, fikrlarni zaharlash borasidagi nopokligi va makkorligiga qaramasdan, bu xalqlar bugunga qadar musulmon bo‘lib kelmoqda va qiyomatgacha yagona Islom Ummati bo‘lib qolajak.
Lekin kofirlar Islom saqofatini olishimizdan xech rozi bo‘lishmaydi. Buni bilganimizdan keyin xushyor bo‘lishimiz kerak. Ularni xohshiga, ya‘ni Kufr saqofati yoshlarimizni zaharlayotganiga jim yursak, rozi bo‘lishda davom etsak zo‘ravonlar o‘zaro talashadigan, yordamchisi yo‘q tashlandiq narsadek bo‘lib qolishimizni Alloh Taolo qasam bilan aytgan:
وَلَنْ تَرْضَى عَنْكَ الْيَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى
وَلَئِنْ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِي جَاءَكَ مِنْ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنْ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ
Yahudiy va nasroniylar ularning diniga kirmaguningizcha hargiz sizdan rozi bo‘lmaydilar. Ayting: “Allohning yo‘ligina haqiqiy yo‘ldir”. Qasamki, agar sizga qelgan haqiqiy bilimdan keyin ularning nafs-havolariga ergashsangiz, Alloh tarafidan sizga na bir do‘st va na bir yordam berguvchi bo‘lmaydi. [2:120]
Shu kunlardagi; “shiy‘a-sunniy, arab-turk, o‘zbek-tojik, qirg‘iz-qozoq, shimollik-janublik kabi Islom harom qilgan, balolarning sababchisi bo‘lgan asoslardagi diniy, milliy, irqiy va vatandoshlik tuyg‘ularidagi bo‘linishlarga barham beradigan, hamda Islom o‘lkalarini yana birlashtiradigan ham, xaqaro siyosatdagi o‘z maqomi; yetakchi davlat maqomiga ko‘taradigan ham – islomiy saqofatdir.
“Islomiy saqofat ma‘rifatdir, uni o‘rganishga islomiy aqida sabab bo‘lgan. Bu ma‘rifat islomiy aqidani o‘z ichiga oladigan va uni o‘rganadigan, masalan, tavhid ilmi kabi, yo islomiy aqida ustiga qurilgan fiqh, tafsir va hadis kabi yoki islomiy aqidadan kelib chiqqan ahkomlarni tushunish taqozo qilgan, masalan, arab tili, hadis istilohi va usul ilmi kabi Islomdagi ijtihod talab qilgan ma‘rifat bo‘ladimi, farqi yo‘q. Bularning barchasi islomiy saqofatdir, chunki uni o‘rganishga islomiy aqida sabab bo‘lgan.
Islomiy saqofat Qur‘on va Sunnatga bog‘liq. Qur‘on va Sunnatdan, ularning talabidan islomiy saqofatning barcha qismlari kelib chiqadi. O‘z navbatida Qur‘on va Sunnat ham islomiy saqofat hisoblanadi. Chunki islomiy aqida Qur‘on va Sunnatni bilishni va ulardagi hukmlar asosida yashashni buyuradi. Qur‘on Rasulullohga odamlarga bayon qilib berishlari uchun nozil bo‘ldi. Olloh Taolo shunday dedi:
وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ
– „Sizga esa odamlarga nozil qilingan narsalarni (ya‘ni, shariat ahkomlarini) bayon qilib berishingiz uchun bu eslatmani – Qur‘onni nozil qildik“. [16:44]
va musulmonlarni Rasululloh(s.a.v) olib kelgan narsalarni qabul qilishga buyurdi:
وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا
– „Payg‘ambar o‘zi sizlarga keltirgan narsani olinglar, u zot sizlarni qaytargan narsadan qaytinglar“. [59:7]
Rasululloh (s.a.v) olib kelgan narsani faqat tushungandan va o‘rgangandan keyingina tatbiq etish mumkin. Shu bois, Qur‘on va Sunnat taqozo etgan ma‘rifat vujudga kelib, turli xil islomiy ma‘rifatlar paydo bo‘ldi. Natijada islomiy saqofat uchun muayyan mazmun vujudga kelib, bu – Qur‘on, Sunnat, lug‘at, sarf, nahv, notiqlik, tafsir, hadis, hadis istilohi, usul, tavhid va shu kabi islomiy ma‘rifatlardir”. (“islomiy shaxsiya” 1 chi kitobdan olindi.)
