Nazarboyevning fikricha, Ukrainaning boshiga kelayotgan muammolarning asl sababi birlikning yo‘qligida. Qozog‘iston prezidenti Nursulton Nazarboyev, 1 may Qozog‘iston xalqlari birligi kuni munosabati bilan tashkil etilgan bayram tantanalarida ma‘ruza qilar ekan, birlik bo‘lmagan mamlakat bilan nimalar sodir bo‘lishi borasida Ukrainani misol keltirdi.
Nazarboyev xalqini milliy birlikka undar ekan, Ukraina voqealarini xotirlab o‘tgan. 2013-2014 yillarda amalga oshirilgan Yevromaydon deb nomlangan jamoatchilik mitinglari, mamlakatning o‘sha vaqtdagi prezidenti Viktor Yanukovichni hokimiyatdan chetlatilishiga olib kelgan edi.
“Ukraina – kattaligi jihatidan sobiq ittifoqning ikkinchi yirik mamlakati bo‘lishiga qaramay, bugungi kunda Qozog‘iston iqtisodining yarmiga teng iqtisodiyotga ega. Chunki, birlik yo‘q, maqsad yo‘q, bironta masala yoki muammo hal etilmayapti, odamlar esa boshqa “muammolar” bilan band: urush, mojaro va qotilliklar, – dedi Nazarboyev.
Nazarboyev mamlakatda ikki haftadan beri norozilik kayfiyatlari kuzatilayotgan bir vaqtda fuqarolarni birlikka chaqirgan. Mamlakat fuqarolari xorijiy fuqarolarga ham qishloq xo‘jaligi yerlarini xususiy mulk sifatida sotib olish huquqini beruvchi yer islohotlariga noroziliklarini bildirishmoqda.
Turkiston:
Har qanday avtoritar rejim, ertami kechmi o‘z fuqorolari tomonidan albatta ag‘dariladi. Bunga tarixda misollar ko‘p. Lekin avtoritar rejim ustidagi diktatorlar shu kundan qo‘rqib, rejimlarini yanada kuchaytirish uchun yangi choralar izlashib, vaziyatlarni battar kuchaytiritib yuborishadi.
Nazarbayevni ham Qozog‘istondagi vaziyatdan xavotiri o‘rinli. U har qanday xalq norozilik harakatlari ortida albatta tashqi kuchlarning ta‘siri bor ekanini yaxshi biladi. Shuning uchun Ukrainani misol keltirayapti. Ukrainadagi inqilobiy xalq harakatlari G‘arb bilan Rossiya o‘rtalaridagi ziddiyatlar natijasidan kelib chiqdi. Lekin har qanday tashqi quvvat o‘sha mamlakat fuqorolarning quvvatidan va ular bilan hokimiyatlarining o‘rtalaridagi fikriy keskinliklardan foydalanadi. Ukrainada ham G‘arb saqofati bilan sug‘orilgan fuqorolar va ruslardan tashkil topgan yoki ularning saqofatidan ta‘sirlangan fuqorolar o‘rtalarida ziddiyatlar va qaramaqarshiliklar keltirib chiqarildi. To‘g‘rirog‘i, G‘arb olami Ukrainlarni o‘z hazoratlari bilan tarbiyalay oldi. Natijada, Rossiyaning Sovetlardan qolgan dunyoqarashlariga qarshi fikriy qurollangan fuqorolar armiyasini tuza oldi.
Qozog‘iston ham, Rossiyaning saqofiy mustamlakasi ostida. Nazarbayev G‘arb bilan aloqalar o‘rnatib,o‘z fuqorolarini Ruslarning ta‘siri ostidan olib chiqib olishga har qancha harakat qilmasin, vaziyat o‘nglanmaydi. Chunki, saqofiy mustamlaka o‘nlagan, ba‘zida yuzlagan yillar mobaynida olib boriladi. U bir millatning urf odatlari va qadriyatlari bilan chambar-chas bog‘lanib ketadi.
Nazarbayevning ruslarga qarshi G‘arb madaniyatini mamlakatga olib kirish harakatlari vaziyatni yanada keskinlashtiradi. Aynan shu harakatning o‘zi Ukrainadagi holatga olib boradi. Milliy robitani kuchaytirish harakatlari undan ham yomonroq holatlarga sabab bo‘lishi mumkin. Ya‘ni, Rossiyaning milliy qadriyatlariga tegib ketishi va rus millati bilan to‘qnashish ortidan Rossiyani bu kelishmovchiliklarga bevosita aralashishi uchun imkoniyat paydo qilib berishi bilan og‘ir oqibatlarga sabab bo‘lishi mumkin.
Qozoq xalqini faqat Islomiy mafkura va u asosida shakllangan qonun va qadriyatlar saqlab qoladi. Chunki Islom mafkurasigina boshqa millat va din vakillariga nisbatan bag‘rikenglikka chaqiradi. Ularni haq huquqlarini tiniq belgilab berib, barchasini o‘z himoyasi ostiga oladi. Faqat islomiy hazoratgina kufrning bo‘laklarga bo‘linib, bir biri bilan to‘qnashayotgan yasama hazoratlaridan ta‘sirlanmaydi. Kufrning nayranglariga aldanib, uning manfaati uchun bir birini o‘ldirishlariga yo‘l bermaydi. Tarixda bunga misollar juda ko‘p. Masalan Usmoniy xalifaligi, yahudiylarni Yevropaning qatag‘onidan saqlab qolish uchun ularga Turkiyada boshpana bergan…..
Aks holda, Qozog‘istonni hali ko‘p muammolar kutayapti. Nafaqat Qozoqlarni, O‘zbek, Qirg‘iz, Turkman, Tojik, Uyg‘ur…. kufr hazorati bilan sug‘orilgan va uning saqoati bilan o‘z hayotlarini shakllantirib olgan barcha millat va elatlarni hali ko‘p halokatlar kutayapti.
