Rossiya prezidenti Vladimir Putin Qozog’istonning Burabay shahrida tashkil qilingan sammitda mustaqil davlatlar hamdo’stligiga a’zo davlatlarni IShIDga qarshi koalitsiya tuzishga chaqirdi.
“Mintaqada terrorizmga qarshi kurashlarni muvofiqlashtirish borasida ayrim harakatlar amalga oshirildi. Yaqin Sharq davlatlari bilan bu masalada muloqot o’rnatishga muvaffaq bo’ldik. Hozirda Birlashgan Arab Amirligi, Saudiya Arabistoni, Misr, Isroil va Iordaniya bilan muzokaralarni davom ettiryapmiz. Turkiya va AQSh bilan hamkorlikni yo’lga qo’yishga urinayapmiz”, dedi Rossiya prezidenti.
Shuningdek, Putin Afg’onistondagi vaziyat murakkablashayotgani bois harbiy hamkorlikni oshirishga ehtiyoj tug’ilayotganini ham aytib o’tdi. Rossiya prezidentining ta’kidashicha, Afg’onistondagi islomiy terrorchilarning (Mujohidlarning) asosiy maqsadlaridan biri Markaziy Osiyo mintaqasiga kirishdir. Shuning uchun bu tahdidga qarshi mushtarak harbiy tayyorgarlikni kuchaytirish lozim.
Ayni paytda AQSh va G’arb davlatlari tarafidan joriy qilingan sanktsiyalar va siësiy izolyatsiya tufayli iqtisodiy tanglikni boshidan kechirayotgan Rossiya prezidenti MDH a’zolariga o’zaro savdoda AQSh dollaridan voz kechib, iqtisodiy aloqalarni milliy valyuta yordamida amalga oshirishni taklif qildi.
2012 yilda Armaniston, Belarusiya, Qozog’iston, Qirg’iziston, Rossiya va Tojikiston davlatlari MDHning valyuta bozori integratsiyasi borasida shartnoma imzolagan edi. Shartnoma matnini Avgust oyida tasdiqlagan Vladimir Putin qolgan davlatlarni ham shunday qadam tashlashga da’vat qildi.
Turkiston:
Putin MDH tashkilotiga a’zo davlatlar rahbarlarini Suriya musulmonlariga qarshi ittifoqqa tortish maqsadida avrayotgan bir paytda, Turkiya rus samolyotidan yana birini urib tushirdi. Ilgariroq Saud Arabistoni ulamolari deyarli bir ovozdan Rossiyaga qarshi jihod e’lon qilish tarafdori ekanliklarini bildirishdi. Shu kunlarda, Saud Arabistoni bosh vaziri, suniy islomiy harakatlar uchun, havodan hujum qilishga qarshi qo’llaniladigan himoya qurollarini etkazib berish vazifasini o’z zimmasiga oldi. Moskvaning o’zida 16 noyabr kuni, Rossiyani Suriyaga qarshi olib borayotgan urushlariga qarshi, “solidarnost” va “partiya 5 oktyabrya” harakatlari tomonidan uyushtirilgan miting bo’lib o’tdi. Ruslar tomonidan bir necha marotaba so’rovnoma yuborilishiga qaramay, AQSh Rossiya bosh ministri Medvedevni qabul qilishdan bosh tortdi. Qisqasini aytganda Putin yuqorida g’irt yolg’on gapirayapti. U o’ta nochor ahvolda. Uni deyarli dunyo mamlakatlarining birortasi qo’llayotgani yo’q. Unga bu maqsadsiz urushda sherikchilik qilayotgan Eron va Iroqdagi shi’alar hokimlari, deyarli arzimas quvvatlar xolos. Shuning uchun Putin ularni yuqorida hatto tilga olgani ham yo’q.
MDH hududida, o’z valyutalari bilan aloqa qilish haqidagi taklifi ham o’ta qiziq. Putin iqtisodiy krizisni, moliyaviy reforma bilan osongina echib qo’ymoqchimi?! Bu taklif loihasi amalga oshirilgunicha, Rossiyaning zaxira fondidagi milliardlagan AQSh dollarlari tugaydi. Balki shu kunni hisobini olayotgandir. Chunki Rossiya o’sha kun kelganida, ya’ni zaxira fondidagi dollorlar tugaganida, haqiqatdan ham AQSh dollarini qayta jamg’ara olishi ham va u bilan tashqi aloqalarini yo’lga qo’ya olishi ham amri mahol bo’lib qoladi.
Xulosa qilish mumkinki, Putin Rossiyani ham, MDH davlatlarini ham aldamoqchi. Putin Asadga yordam berayotib, o’zi ham xuddi Asad singari holatga tushib borayapti. U hozirda, dunyoda hech kimga keragi yo’q siyosatchi va shaxs bo’lib qoldi. Vaziyatlarni o’ta chigallashtirib yuborib, ularni qayta tiklash yoki kimgadir ag’darish uchungina har xil harakatlar olib borayapti. Ukrainadagi o’z tarafdorlarini qurolsiz va har qanday yordamsiz tashlab, u erdan askarlarini olib chiqib ketdi. Endi hatto qochqinlarni ham qabul qilmaslik uchun, Ukraina bilan chegaralarini mustahkamlay boshladi.
Bu MDHga a’zo davlatlari uchun ko’rgazmali namuna bo’lishi kerak. Bu kabi ishonchsiz yolg’onchi va o’lik siyosatchining ortidan, boshqa bir o’lik siyosatchini qutqarish uchun urushga borish yoki uni qo’llab yuborish, o’z yurti manfaati uchun xiyonat va o’ta xato siyosat bo’ladi.
