Xitoy va AQSh o’rtasida terrorizm va pul yuvish jinoyatlariga qarshi kurash bo’yicha memorandum imzolandi. Bu haqdagi ma’lumot Xitoy TIV saytiga joylashtirilgan.
Ma’lum qilinishicha, bu shartnoma Xitoy rahbari Si TSzinpinning AQShga tashrifi davomida imzolangan.
“XXR va AQSh pul yuvish, terrorizmni moliyalashtirish va shu turdagi boshqa jinoyatlar bo’yicha ma’lumotlar yig’ish hamda tekshiruvlar olib borishda o’zaro hamkorlik qiladi”, – deyiladi hujjatda.
“Tomonlar terrorizmga qarshi kurashda ko’ptomonlama hamkorlik qilishga kirishadi va BMT Xavfsizlik kengashi qarorlari asosida harakatlanadi”, – deyiladi xabarda.
Shuningdek, AQSh va Xitoy Afg’onistonda tinchlik o’rnatish masalasida hamkorlik qilish borasida kelishuvga erishgan.
Bundan tashqari, tomonlar poraxo’rlikda ayblangan shaxslarga tegishli mulklarning hibsga olinishida o’zaro hamkorlik qiladi. Qolaversa, noqonuniy muhojirlar va qochqinlar masalasida tomonlar o’zlariga yuklatilgan majburiyatlarni bajarishlari belgilab qo’yilgan.
Bungacha Xitoydan AQShga o’tib ketgan jinoyatchi amaldorlarni ortga qaytarish bo’yicha kelishuv yo’q edi.
Turkiston:
Bu Xitoy Rossiyani krizis holatidan chiqib ketishi mumkin bo’lgan yagona umidi bo’lib turganida, uni qo’llab yubormagani uchun AQShning Xitoyga qilgan tuhfalaridan biri bo’ldi.
Rossiya Xitoy uchun juda qulay va keng bozor va o’ta manfaatli hamkor bo’lishi mumkin edi. Bundan tashqari Rossiya bilan Hindiston va butun Osiyo bozorlari uchun ko’prik vazifasini bajarib berishi ham mumkin edi. Lekin AQSh Xitoyning bu manfaatlaridan ko’ra ko’proq ziyon olib kelishi mumkin bo’lgan bir necha muammolar keltirib chiqara olishi mumkin ekaniga ishontira oldi. Natijada Xitoy Uyg’ur avtonomiyasida olib borayotgan zulmlari oqibatidan hadiksiray boshladi. Hindiston ham Kashmir tarafdagi zulmlaridan hadiksirab, Rossiya bilan kelishila boshlagan ulkan loihalardan voz kechishga majbur bo’ldi.
Ilgari AQShning bu kabi tuhfalari, Afg’oniston muammolaridan qutulishida yordam ko’rsatgani uchun O’zbek diktatori Karimov rejimiga berilganiga guvoh bo’lgan edik. Karimov ham insoniyatga nisbatan vahshiylikda Syan Zi Mindan qolishgan emas. Lekin AQSh Karimov va O’zbek rejimining olamdagi iflos reputatsiyalariga qaramay, dunyo hamjamiyati oldida uni poklay oldi. Demak AQSh o’zining mayda maqsadlari yo’lida, mafkuraviy printsiplaridan voz kechishda davom etayapti.
AQShni olamiy terrorist deb atash mumkin: – u Xitoyni, o’ziga iqtisodiy qaram qilib olayotgani bilan bir qatorda, bir tomonidan Uyg’uriston muammosi bilan, ikkinchi tomonidan Shimoliy Koreya rejimi bilan o’rab olib, shantaj qiladi. Hindistonni esa, Pokiston va boshqa Musulmonlar yashaydigan mintaqalaridagi vaziyatlarini distabillashtirib yuborish bilan qo’rqitadi. O’zbekistonni Afg’oniston bilan qo’rqitsa, Karimovni, qizlarini olam bo’ylab ko’p jinoiy harakatlar olib borishiga AQShning o’zi sharoitlar yaratib berib, endi ularni Karimovni shantaj qilib ushlab turishda qurol qilib foydalana boshladi. Qirg’iziston esa, AQShning Gansi aviabazasini chiqarib yuborgani uchun o’ziga AQSh tomonidan qanday iflos choralar ko’rilar ekan, deb doimiy hadik bilan kutib turipti…. va hokazo.
AQSh dunyoda o’z diktaturasini o’rnatib bo’ldi desak ham bo’ladi. U yuqoridagi kabi biror manfaatini ro’yobga chiqarish uchun, ba’zida millionlagan insonlarni o’limiga sabab bo’lsa, ba’zida ularni migrantlar deb atalmish sarson sargardan holatlariga olib keladi. Shu iflos o’yinlarning deyarli hammasi AQShning manfaatlari asosida borayapti. Buni anglab olish qiyin emas. Biror mintaqada AQShning manfaatiga ziyon etgan bo’lsa yoki biror manfaatni qo’lga kiritishi kerak bo’lsa, o’sha erda har xil qo’zg’alonlar paydo bo’la boshlaydi. AQShga sodiq mamlakatlarda esa, Yaponiya, ikkala Koreya, Germaniya, Eron…. har tomonlama stobil holat hukm suradi.
Demak olamiy distobilizatsiya holatlari hozirda deyarli faqat AQShning ishtiroki yoki homiyliga asosida uyushtiriladigan bo’lib qoldi deyish mumkin.
