Eron tashqi ishlar vaziri Muhammad Javod Zarif rasmiy safar bilan Tehronga kelgan Fillandiya tashqi ishlar vaziri Erkki Tuomioja bilan mushtarak matbuot anjumani o’tkazdi. U anjumanda Eronning Saudiya Arabistoni bilan o’zaro aloqalari haqida to’xtalib o’tdi.
Javod Zarif Tehron bilan Riyoz o’rtasidagi yangidan boshlangan aloqalar haqida so’z yuritar ekan, “Biz har zamon qo’shnilarimiz va mintaqa davlatlari bilan aloqalarimizni yaxshilash umidida harakat qilib kelmoqdamiz. Islom olamining muhim o’lkalaridan biri bo’lgan Saudiya arabistoni Eron uchun salmoqli o’rin egallaydi”, dedi.
Eron tashqi ishlar vazirining yordamchisi Amir Husayn Abdullahiyan o’tgan hafta Riyozga safar qilgan edi. Bu haqida gapirib o’tgan Zarif Eron ham, Saudiya ham radikalizm va terror (ya’ni siyosiy Islom) tahlikasi bilan yuzma-yuz turganligini urg’uladi.
“Saudiya Arabistonining tashqi ishlar vaziri Saud al-Faysal bilan amalga oshirilgan uchrashuvlarda kelajakni o’z ichiga olgan ijobiy muzokaralar bo’lib o’tdi. O’ylaymanki, bu uchrashuvlar ikki davlat o’rtasidagi hamkorlik uchun munosib muhit yaratadi. Chunki bu ikki o’lka bir qancha mushtarak manfaatlarga ega bo’lganidek radikalizm va terror (siyosiy Islom) kabi bir qancha mushtarak tahlikaga ham duch kelib turipti”, dedi Javod Zarif.
Sentyabr oyida AQShning Nyu-York shahrida o’tkaziladigan BMT bosh Assambleyasi yig’ilishida saudiyalik hamkasbi Saud al-Faysal bilan ko’rishishini aytib o’tgan Javod Zarif rasmiy safar bilan Saudiyaga borishga tayyorgarlik ko’rayotganini va hamkasbi Saud al-Faysalning ham Tehronga kelishidan g’oyat mamnun bo’lishini ilova qildi.
Eron tashqi ishlar vazirining yordamchisi Abdullahiyanning o’tgan hafta Riyodga qilgan safari Hasan Ruhoniy hukumati davrida Erondan Saudiyaga qilingan ilk rasmiy safardir.
Turkiston:
AQShning xar tomoni kesadigan xanjar singari siyosatiga e’tibor bering. Saudiya bosh bo’lib shu kunga qadar, IShIDni boshqarishdagi Bag’dodiyning fikriy yo’naltiruvchi quroli bo’lgan “shi’alar yaxudiylardan xam yomonroq kofirlar” degan ta’lim programmasini olib keladi. U yurtlardagi barcha o’quv dargoxlardan talabalik qilib chiqqan ilmliklarda shu muxit kuzatiladi. Bu AQShning uzoq kelajakda meva berishidan umid qilib ekkan urug’i shu kunga kelib naf bera boshladi. Eronda aksincha, suniylarga nisbatan yashirin nafrat uyg’otilib kelindi.
Endi, shu uzoq yillar ta’lim berib kelinayotgan noto’g’ri va siyosiy xato ta’lim programmasi asosida tarbiyalanib kelayotgan ilm soxiblari yoki talabalar, shar’iy xukm istinbot qilish usullarini buzuq o’rganganlari va mujtaxidlarga bo’lgan extiyojlarimizni deyarli inkor qilishlari, oqibatda IGISh uchun katta armiya shakllantirishda qo’l keldi.
IShID esa, Saddam Xusayndan me’ros qolgan suniylardan bo’lgan xarbiy qomondonlar quvvati bilan, Saddamning o’rnini bosdi. Bu xarbiylar, xukumatga Molikiy bosh Shi’alar kelishi bilan, deyarli birortasi xam qoldirilmay xaydab yuborilgan edi. Saddam o’zining Baas partiyasi va xarbiy quvvati bilan, Saudlarni, Quvayt singari bir qancha kufrning neft olish bulog’larini qo’rquvda ushlab turish uchun o’zi bilgan yoki bilmagan xolida xizmat qilib o’tdi. IShIDning Rossiyaga Kavkaz masalasidagi taxdidi xam AQShning manfaatlari tomon yo’nalishlarga dalolat qiladi. E’tibor berilsa IShID Suniylarni xam Shi’alarni xam birdek vaximaga sola oladi. Bundan tashqari Kurdlar, Saddamning qoldiqlari, Suriyadagi jangari uyushmalar va nixoyat kerak bo’lsa Isroilning o’ziga qarshi xam yo’naltirilishi mumkin. Bu tashkilot ilgarigilaridan ancha mukammalroq chiqib qolishi mumkin.
Lekin bularning Saddamdan farqi, Islom asosiga qurilganliklarini da’vo qilishayotganida va o’zlariga ergashayotganlarni xam shunga ishontirib kelishayotganlaridadir. Bu esa, unday emasligi oshkor bo’lishi bilan juda tez qulab ketishi mumkin bo’lgan zaif va yolg’onni ustiga qurilgan fikriy etakchilik. Insha Ollox xaqiqat tez kunlarda ro”yobga chiqib, barcha botil ustidagi xarakatlar yakson bo’ladi.
Lekin biz, xar qanday noshar’iy xarakatlarga qarshi bo’lganimizdek, xar qanaqangi kufr xarbiylari tomonidan musulmonlarning ustilariga yurush qilishlaridan rozi emasmiz. Xatto o’sha musulmonlar joxil, fosiq yoki xatto o’limga maxkum bo’lganlarida xam. U bizning birodarimiz. Kerak bo’lsa ularni o’zimiz shar’iy xukmga muvofiq qozining xukmi bilan qatl etamiz.
