Qirg’iziston Bojxona ittifoqiga (BI) qo’shilishga mart oyida tayyor bo’ladi. Bu haqida Qirg’iziston sotsial-demokratik partiyasining parlament fraktsiyasi yig’ilishida Qirg’iziston Bosh vazirining birinchi o’rinbosari Jomart Oturbaev ma’lum qildi.
Uning so’zlariga ko’ra, hukumat 2014 yilning mart oyida Qirg’izistonning Bojxona ittifoqiga qo’shilishi to’g’risidagi hujjatni imzolashga tayyor. 2014 yilning mart oyida BIga a’zo davlatlarning sammiti bo’lib o’tadi, mazkur sammitga qadar Qirg’iziston tashkilotga kirish to’g’risidagi hujjatni imzolashga tayyor bo’ladi.
Oturbaevning aytishicha, prezident Almazbek Atambaev Sochida Rossiya prezidenti Putin bilan Qirg’izistonni BI qo’shilishi masalasi bo’yicha uchrashish niyatida. Shu bilan birga hukumat Qirg’izistonni “yo’l xaritasi”ni moliyalash bo’yicha bir nechta masalalarni hal etishi lozim.
“Yo’l xaritasi”ni amalga oshirishga, chegaralarni mustahkamlashga mablag’ topish zarur. Bundan tashqari ikki yirik bozor masalasini hal etish, infrastrukturalarni rivojlantirish va mehnat muhojirlarimiz huquqlarini yo’lga qo’yish zarur”, – dedi O’tarbaev.
Birinchi o’rinbosar qo’shimcha qilib, “Mamlakatga yaxshigina iqtisodiy imkoniyatlar eshigi ochiladi. BIga a’zo bo’lish bilan Qirg’iziston uchun 170 million kishilik bozor ochiladi va investitsiya muhiti yaxshilanadi. Ammo shu bilan birga asosiy ehtiyoj mollarining narxi ko’tariladi”, – dedi.
Turkiston:
Rossiya Qirg’izistonni 2013 yilning oxirida Bojxona ittifoqi (BI)ga qo’shilishga qattiq majburlay boshladi. 19 noyabrda Yevroosiyo Iqtisodiy Hamjamiyati (YeIH) iqtisodiy komissiyasining Moskvada o’tkazilgan o’ninchi chaqirig’i bo’lib o’tdi. U erda Qirg’izistonning ishtirokisiz uni BIga qo’shilish “yo’l xaritasi” ishlab chiqildi.
Putin boshchiligidagi Rossiya hukumati Qirg’izistonni Bojxona ittifoqiga qo’shilishga majbur qilib, hatto ochiqchasiga tahdid qilishga ham borib etdi. Bu haqida prezident Atambaev 16 dekabr kuni bo’lib o’tgan matbuot anjumanida, “Naxotki sizlar meni shu vaqtga qadar bilmaysizlar? Mamlakat ziyoniga biror bir amalga borishlikka majburlash maqsadida menga bosim o’tkazishlik befoyda. Biz Bojxona Ittifoqiga bizning talablar bajarilgan taqdirdagina qo’shilamiz. Atambaevni shantaj qilishning esa imkoniyati yo’q, men obdon toblanib bo’lganman. Bizda tanlov imkoni kam, ammo biz faqat qirg’izlarni qanoatlantiradigan va bizning manfaatlarimizni himoya qiladigan yo’ldan yuramiz”, – degan edi.
Bu ittifoq 1995 yili Rossiya, Qozog’iston va Belorussiya etakchilari tomonidan tashkil etilgan. Keyinchalik Qirg’iziston, O’zbekiston va Tojikiston ham bu ittifoqni ma’qullashlari haqida imzo chekishdi. Bu YeIH bo’lib, Rossiya, Belorussiya va Qozog’iston o’rtalaridagi iqtisodiy uyg’unlikni paydo qilish uchun, ichki va tashqi boj soliqlarini bir xillashtirishni maqsad qiladi. 2011 yili Rossiya, Qozog’iston va Belorussiya o’rtalarida bojxona tekshiruv tizimi bekor qilindi. 2011 yil oktyabr oyida YeIXning navbatdagi yig’inida Qirg’izistonni BIga a’zo bo’lishi haqida e’lon qilindi.
Bu SSSRning iqtisodiy bir ko’rinishi bo’lib, Putinni Rossiya iqtisodini inqirozga uchratgan siyosatini yopish asosiga quriladi. Uning avtoritar rejimi, Rossiyani og’ir va engil ishlab chiqarishini dunyo bozoridan deyarli chiqarib yubordi, hatto MDH davlatlari va ichki bozorlarida ham raqobatlasha olmaydigan holatga keltirdi. Shuning uchun u hozirgi dunyo sistemasidan bir bo’lagini tortib olmoqchi. Chegaralarni mustahkamlab, kichik bir sistema paydo qilib, uni faqat o’zi uchun ekin maydoniga aylantirmoqchi. Unda bu yurtlarning xom ashyolari Rossiyaga borib u erdan tayyor maxsulot bo’lib qaytishi kutiladi. Bu tovarlar hatto Xitoy maxsulotlari bilan ham raqobatlasha oladigan sifatga ega emasligi sababli tashqi maxsulotlarga katta soliq solinadi, ba’zilarini esa umuman ta’qiqlab qo’yiladi. Bu faqat Rossiyaning ixtiyori va tashabbusi bilan amalga oshiriladi. U Qirg’izistonning er va havo orqali butun atrof chegarasidan kiruvchi maxsulotlarni o’z nazoratiga oladi. Rossiya bu bilan Qirg’izistonni to’la iqtisodiy mustamlaka qilib olishni maqsad qilgan.
Bu tashkilotga a’zo bo’lishdan Qirg’iziston xalqi hech qanday manfaat ko’rmaydi, aksincha boj to’lovlari ko’tarilishi oqibatida asosiy ehtiyoj mollarini narxi ko’tarilishi va buning ortidan oddiy xalqning shundoq ham qiyin bo’lgan iqtisodiy holatni yanada tubanlashadi xolos.
