Tojikiston janubida uch kun davom etgan Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkiloti (KXShT) Kollektiv favqulodda choralar kuchlari (KFChK) harbiy mashg’ulotlari muvaffaqiyatli yakunlangani xabar qilinmoqda. O’quv mashg’ulotlari davomida asosiy e’tibor Afg’onistondan kutilayotgan ehtimoliy tahdidlarni bartaraf etishga qaratildi.
Mamlakat janubida joylashgan “Harbmaydon” poligonida bo’lib o’tgan harbiy mashg’ulotlarda tashkilotga a’zo davlatlar harbiy bo’linmalari jangovor harakatlarini muvofiqlashtirish hamda jangovor qurollardan foydalanishda amaliy ko’nikmalarni xosil qilish vazifalari bajarildi. Harbiy mashg’ulotlarda 2,5 mingdan ziyod harbiy, 200ta zirhli harbiy texnika, 20ta qiruvchi samolyot, 30ta harbiy va transport vertolyotlari jalb etildi.
Ma’lumki, KXShTga Armaniston, Belarus, Rossiya, Tojikiston, Qirg’iziston va Qozog’iston a’zo bo’lib qolmoqda, O’zbekiston 2010 yili tashkilotdan chiqib ketgan, 2012 yilning 19 dekabr kuni Moskvada bo’lib o’tgan navbatdagi sammitda az’oligi rasman to’xtatilgan edi.
Rossiya hukumati Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkiloti Kollektiv favqulodda choralar kuchlarini mintaqadagi qudratli va nufuzga ega bo’lgan kuchga aylantirishga jiddiy harakat olib bormoqda. Aprel oyida Rossiya havo-desanti qo’shinlari KXShT kuchlari bilan hamkorlikda Shimoliy qutbda qidiruv-qutqaruv o’quv mashg’ulotlari olib borgan edi.
“Rossiya havo-desanti qo’shinlari va KXShTga a’zo davlatlar Kollektiv favqulodda choralar kuchlari harbiylari noqulay sharoitlar va ob-havoda turli balandlikdagi muz tepaliklari va Shimoliy muz okeani qorli maydonlarini bosib o’tishdi”, – deya xabar qilgan edi Rossiya mudofaa vazirligi matbuot xizmati.
Turkiston:
Rossiyaning xalqaro siyosatdagi vazni, sezilarli darajada yo’qolib borayapti. Buni Ukraina muammosidagi mag’lubiyatlari va shu mintaqa uchun olib borilayotgan urush oqibatidan unga nisbatan dunyo xamjamiyatining, xar xil sanktsiyalar belgilash bilan olib borishayotgan muomilalaridan anglab olish qiyin emas.
Lekin Rossiya xaligacha, taqdiriga tan bermoqchi emas. U, Markaziy Osiyoni, qanday bo’lmasin o’z ta’siri ostida ushlab qolmoqchi. Rossiyaning xarbiy potentsialidan boshqa, bosim berishi mumkin bo’lgan richaglari deyarli tugab borayapti. Shuning uchun u, mintaqani xarbiy ximoyasiga muxtoj xolatga olib kelishga xarakat qiladi. Buning uchun, sun’iy xavf xatarlar yoki atayin distabilizatsiya qilish uchun xar xil provokatsiyalar uyushtirishi kerak bo’ladi. Ba’zida, AQSh tomonidan uyushtirilgan provokatsiyalar Rossiya uchun xam qo’l kelib qolishi mumkin. Masalan, NATO kuchlarini Afg’onistonda doimiy dislokatsiya xolatida qoldirish maqsadida, xarbiy texnikalarini olib chiqib ketish yo’li bo’lgan O’rta Osiyoga yaqin mintaqalarda notinchlik xolatlari paydo qiladi. Rossiya uchun xam bu kabi vaziyatlar ba’zida qo’l kelib qolishi mumkin.
Yuqoridagi QXShTning Tojikistondagi bo’lib o’tgan xarbiy mashg’ulotlari, Qozog’istonda xam davom etadi. Rossiya Markaziy Osiyoda AQSh bilan jiddiy to’qnashadiganga o’xshaydi. Lekin yuqoridagi galma gal xarbiy mashg’ulotlar, xozircha M Osiyo mamlakatlarini qo’rqitish maqsadida olib borilmoqda. Biroq vaziyat taqazosi bilan maqsadlar o’zgarishi mumkin. Masalan, AQShning mintaqadagi bosimi kuchayib ketishi bilan, aytaylik Qirg’iziston ba’zi soxalarda AQSh yoki Xitoy manfaatlari tomon yurib ketishi mumkin. Chunki Rossiya talab qilayotgan pozitsiyani Qirg’iziston egallay olmaydi. Negaki Qirg’izistonga beriladigan tashqi bosimlardan, uni Rossiya qutqarib qola olmaydi. Rossiya, Qirg’izistondagi manfaatlarini ro’yobga chiqarish uchun, faqat bosim berishda davom etaveradi. U Qirg’iz xukumatidan bir tomonlama yo’nalish siyosatini zimdan talab qilayapti.
Nima bo’lganida xam, faqat Rossiya tomonida turish siyosati, Qirg’izistonni davlat sifatida yo’q bo’lib ketishiga olib borishi mumkin. Bundan tashqari, xozirda olib borilayotgan Qirg’iz siyosatini xam, juda katta notinchliklar kutayapti.
Qirg’iziston Rossiyaning xarbiy yurishlaridan emas, ko’proq ichki siyosatidagi xatolaridan qo’rqishi kerak. Atambaev, xuddi Putin singari, ichkarida o’z fuqorolarini yo’naltiruvchi eng kuchli mafkura bilan birlashib, shu mafkura asosida o’z xalqi bilan yakdil va amalda bir tomonga xarakatlanuvchi quvvatga aylanib olishi kerak.
Putin, Rus xalqidagi dunyo tan olgan eng kuchli tomoni bo’lgan vatanparvarlik tuyg’usini qo’zg’ay boshladi. Butun siyosiy elitasini va rejimini ishga solib, Ukrainadagi urushda mag’lubiyatga uchrab borayotganidan, o’z maqsadiga erishish uchun foydalanib qolmoqchi. Vatanparvarlik robitasini kuchaytirishning yagona yo’li urush xolati ekanligini bilamiz. Putin Ukrainadagi mag’lubiyatini, Rossiya xalqiga, G’arb uyushmasining interventsiyasi (bosqinchiligi) qilib ko’rsatish uchun qattiq xarakat olib bormoqda. Rus xalqi, ikkita jaxon urushlarida xam, bosqinchilarga qarshi vatani uchun olib borgan urushlarida, o’zidagi bosqinchilarga qarshi paydo bo’ladigan qudratli kuch bor ekanini namoyon etgan edi. Putin rus xalqidagi o’sha tuyg’ularni uyg’otishga xarakat qila boshladi. Uning xuddi shu xarakatlari, AQShning Rossiyani bir necha bo’laklarga bo’lib yuborish xarakatlarini biroz ortga surib turishi mumkin.
Atambaev va undan avvalgi prizidentlar xam, Qirg’iziston xalqining etakchi va milliy urflari bilan chambar chas bog’lanib ketgan Islom mafkurasi bilan yaqinlik qilish kerakligi xaqida fikirlay olishmadi. Ular Qirg’izistonni davlat sifatida ushlab qolish kerak degan fikriy etakchilik asosida xam fikirlashgani yo’q. Ular siyosiy populizmdan nariga o’tisha olishmayapti. Qirg’iziston xalqining ulkan qudratidan foydalanish xaqida o’ylashayotganlari yo’q. Nafaqat Qirg’iziston balki butun M Osiyo davlatlarini olganimizda xam vaziyat shunday. Ularning xar biri, o’z xalqi ichida yashirinib yotgan Islom mafkurasi quvvati mavjud ekanini bila turishsa xam, bu qudratdan yurt manfaati uchun foydalanib qolish mumkinchiliklari xaqida fikrlay olishmaydi. Aksincha, kufr maslaxati bilan bu mafkuraga qarshi kuchli kurash olib borishadi.
Lekin xozirgi vaziyatda, bu gumrox etkchilar o’z yurtlarini saqlab qolishlari uchun, xuddi Putin kabi ish ko’rib, ya’ni o’z xalqining quvvatidan foydalanishdan o’zga chora yo’q. Bizning xalqimiz quvvati esa, faqat Islom mafkurasining quvvati bilan uyg’unlashish bilan namoyon bo’ladi. Bu mafkura, bizlarga bosqinchilik yo’li bilan kirib kelgan. Ota bobolarimizni o’ldirib, yurtlarimizni fatx qilib olib kirilganiga qaramay, bu mafkura uchun xozirda xam musulmonlar xossatan Xizb ut Taxrir yigitlari o’z jonlarini fido qilib kelishadi. Bu dunyoda solishtirish mumkin bo’lgan tengi yo’q quvvatga ega kuchli mafkura. Agar yurt etakchilari ushbu mafkura quvvatidan foydalanishdan bosh tortishsa yoki unga qarshi kurashishda davom etaverishsa, kufrning o’zi bu mafkuradan ularni tor mor qilishda foydalanishga urinadi.
Xozirgi vaziyatimiz o’ta og’ir! Kufr davlatlari yurtimizga bevosita bostirib kirishmoqchi! Buning uchun ular avvaldan bizlarni o’z dinimizdan, uning mafkuraviy quvvatidan uzub olish uchun jon jaxtlari bilan kurashishmoqda. Kufr etakchi davlatlari, bir birlari bilan o’z manfaatlari yo’lida kelisha olishmasa xam, bu islomiy mafkuraga qarshi kurashda ular yakdil va bir fronda ish olib borishadi. Buni biz Suriyada boshlangan islomiy inqilobni, xarbiy qo’zgalonga aylantirib yuborish bilan chalg’itib, mintaqani vayron qilib bo’lsa xam, vaziyatni islomiy mafkuraviy xarakatdan boshqa tomonga burib yuborilganida ko’rdik.
Markaziy Osiyo yurt musulmonlari bilishimiz kerak, ustilarimizga kelayotgan xorliklardan qutilish yo’li, faqat Islom mafkurasida ekanini anglab etmaganlarimizcha, xalqaro kuchlar qo’llarida ularning siyosiy o’yinlari qurboni bo’lib, tentirab yuraveramiz.
