AQSH davlat kotibi Qozog‘iston va O‘zbekistonga tashrif buyuradi
Xabar: AQSH davlat kotibi Entoni Blinken 28 fevraldan 3 martgacha Qozog‘iston, O‘zbekiston va Hindistonga tashrif buyuradi, deb xabar qildi AQSH Davlat departamenti matbuot xizmati.
Blinken Ostonadan safarni boshlab mintaqadagi barcha beshta davlat vakillari bilan “AQSHning Markaziy Osiyo davlatlari mustaqilligi, suvereniteti va hududiy yaxlitligiga sodiqligini tasdiqlash, shuningdek, umumiy global muammolarga yechim izlashda mintaqa bilan hamkorlik uchun C5+1 (Markaziy Osiyo mamlakatlari + AQSH) vazirlar uchrashuvida ishtirok etadi”.
C5+1 vazirlar yig‘ilishida AQSH, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston va O‘zbekiston o‘rtasidagi iqtisodiy, energetika, atrof-muhit va xavfsizlik sohasidagi hamkorlikni mustahkamlash masalalari muhokama qilinadi, deyiladi xabarda.
Keyinchalik Entoni Blinken Toshkentga keladi va shu yerda rasmiylar bilan “bir qator ikki tomonlama va mintaqaviy masalalar bo‘yicha hamkorlikni yanada rivojlantirish” yuzasidan muzokaralar o‘tkazishi rejalashtirilgan. Bu uning O‘zbekistonga birinchi tashrifi bo‘ladi.
1 mart kuni u Nyu-Dehliga jo‘nab ketadi, unda G20 tashqi ishlar vazirlari yig‘ilishida ko‘p tomonlama munosabatlarni mustahkamlash, oziq-ovqat va energetika xavfsizligi, barqaror rivojlanish, giyohvand moddalarni nazorat qilish, global sog‘liqni saqlash, gumanitar yordam va tabiiy ofatlar oqibatlarini bartaraf etish sohalarida hamkorlikni chuqurlashtirish masalalari muhokama qilinadi.
Izoh: AQSHning “S5+1” shaklidagi muloqotdan ko‘zlagan maqsadi Markaziy Osiyo respublikalarini Afg‘oniston orqali olamiy bozorlarga olib chiqish va shu orqali bu mintaqadagi ham iqtisodiy, ham siyosiy manfaatlarni qo‘lga kiritish. Bu loyiha amalga oshsa, AQSH butun mintaqani Rossiyaning iqtisodiy ta’siri ostidan olib chiqa oladi. Chunki bu butun olamga aynan faqat Rossiya orqali chiqish mumkin bo‘lgan yo‘nalishlar uchun muqobil yo‘l bo‘lib, Markaziy Osiyoni Rossiya va Xitoyning iqtisodiy mustamlakasi ostidan chiqarib yuborishi mumkin bo‘lgan loyihadir. Bu loyiha AQSH uchun ham iqtisodiy, ham siyosiy manfaat olib kelishi mumkin bo‘lgan muhim loyihalardan hisoblanadi. Shu sababli ham Rossiya mintaqa davlatlarini AQSH bilan yaqin aloqa o‘rnatishlariga qarshi chiqib, bunday hamkorlikni kerak bo‘lsa tahdid orqali bo‘lsa ham to‘xtatishga urinmoqda.
Blinkenning Qozog‘iston va O‘zbekistonga amalga oshiradigan safari oldidan Rossiya tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Mixail Galuzin Markaziy Osiyo davlatlarini G‘arb bilan hamkorlikda ehtiyot bo‘lishga chaqirdi. Galuzin Afg‘onistondagi mavjud vaziyatda AQSHni ayblab, “Vashingtonning demokratlashtirish tajribasi rangli inqiloblar bilan tugaydi”, dedi.
“Shu sababli biz markaziy osiyolik hamkorlarimizni G‘arb davlatlari bilan munosabat o‘rnatishda ehtiyotkor bo‘lishga chaqiramiz”, – dedi Galuzin.
Ma’lumki, Rossiyaning Ukrainada olib borayotgan bosqinchilik urushi ortidan Rossiyaning xalqaro miqiyosda obro‘-e’tibori tushib borishi bilan bir qatorda Markaziy Osiyo respublikalari ustidan ham siyosiy va iqtisodiy nufuzi tobora zaiflashib bormoqda. AQSH bu vaziyatdan unumli foydalanib, mintaqa ustidan nufuzini mustahkamlab olishga intilmoqda. 10 fevral kuni Rossiyaning Kommunikatsiyalarni rivojlantirish milliy tadqiqot instituti e’lon qilgan tadqiqot natijalarida ko‘ra Qozog‘iston Rossiyaga “do‘stona munosbatda” bo‘lmagan “o‘zgaruvchan rejimlar” guruhiga kiritilgan. Qayd etilishicha, bu davlatda Rossiya bilan munosabatlar tarixi qayta ko‘rib chiqila boshlagan. Shu sababli, kommunikatsiyalarni rivojlantirish shartlari yomon tomonga o‘zgarishi mumkinligi ogohlantirilgan edi. Blinken Markaziy Osiyoga bo‘lgan safarini Qozog‘istondan boshlashi, undan so‘ng mintaqada eng muhim o‘rinni egallaydigan O‘zbekistonga tashrif buyurishi ham bejizga emas. Garchi Rossiyaning Kommunikatsiyalarni rivojlantirish milliy tadqiqot instituti o‘tkazgan tadqiqotda O‘zbekiston Rossiyaga do‘st davlatlar qatoriga kiritilgan bo‘lsa-da o‘zbek rejimi ham imkon qadar Putin rejimi bilan masofa saqlashga harakat qilmoqda. Kuni kecha Mirziyoyevning Misrga amalga oshirgan safarida AQSH Misr prezidenti Abdulfattoh as-Sisi orqali O‘zbekistonni Rossiya bilan munosabatlar oqibatidan ogohlantirgan bo‘lishining ehtimoli yuqori.
Abdurahmon Odilov
