Hizb ut-Tahrir amiri olim, shayx Ato ibn Xalil Abu Roshtaning Feysbuk sahifasidagi ziyoratchilarning bergan savollariga javoblaridan
Abu Imronning erning vazifadan xoli bo’lmasligiga oid savoliga javob
Savol:
Assalamu alaykum va rohmatullohi va barokatuh!
«Savollarga javoblar»da kofir qo’lidagi ushriy erga xiroj beradi, chunki er vazifadan xoli bo’lmaydi, chunki ushr zakotdir, kofir esa zakot ahlidan emas, binobarin, u agar ushriy erga ega bo’lsa, xiroj berishi lozim bo’ladi, chunki er vazifadan xoli bo’lmaydi, deb kelgan.
Yer vazifadan xoli bo’lmasligi, ya’ni erga zakot (ushr) yoki xiroj berilishining dalili nima? Holbuki zakot muayyan turlardan va nisobga etsagina beriladi. Shunga binoan belgilangan turdagi ekinlar ekilmaydigan barcha ushriy erlardan ushr ham, xiroj ham berilmaydi. Shuningdek xiroj ham faqat xirojiy erdan, ya’ni musulmonlar hibs qilib egalik qilgan erdan haqli bo’ladi.
Javob:
Va alaykum assalom va rohmatullohi va barokatuh!
• Yer vazifadan xoli bo’lmasligi, ya’ni shar’iy ahkomlarga muvofiq ushr yo yarim ushr berilishi yoki xiroj berilishining dalili haqidagi savolingizga javob shuki, er ahkomlari haqida kelgan dalillar uni yo ushriy yoki xirojiy qilib belgilagan. Bu dalillar jumlasidan:
1 – Har bir er haqidagi umumiy dalillar. Unda musulmon ushr yo yarim ushr berishi vojib.
«فِيمَا سَقَتْ الأَنْهَارُ وَالْغَيْمُ الْعُشُورُ، وَفِيمَا سُقِيَ بِالسَّانِيَةِ نِصْفُ الْعُشْرِ»
«Daryolar va yomg’ir suvlari tushgan erlardan ushr, tuya bilan quduqdan suv tashib sug’orilgan erlarga yarim ushr» ekinning turi va miqdori bilan bog’liq shar’iy ahkomlarga muvofiq beriladi.
2 – Fathdan keyin umumiy dalillar ostiga kirmaydigan erlarda muammo paydo bo’ldi va ularga xiroj belgilandi:
«قَضَى رَسُولُ اللَّهِ A فِيمَنْ أَسْلَمَ مِنْ أَهْلِ البَحْرَيْنِ أَنَّهُ قَدْ أَحْرَزَ دَمَهُ وَمَالَهُ إِلاَّ أَرْضَهَ، فِإِنَّهَا فَيْءٌ لِلْمُسْلِمِينَ؛ لأَنَّهُمْ لَمْ يُسْلِمُوا وَهُمْ مُمْتَنِعُونَ»
«Rosululloh A Bahrayn ahlidan kim Islomga kirgan bo’lsa qoni va moliga o’zi egalik qilishini, eri esa musulmonlar uchun fay bo’lishini hukm qildilar. Chunki ular qarshilik ko’rsatmay Islomga kirdilar». Umar tning qishloq erlariga qilgan hukmi: «Men erlarni kofirlarning qo’lida qoldirib, ularga xiroj belgiladim».
3 – Shuning uchun Islom diyoridagi barcha erlarga zakot belgilangan, faqat ulardan muayyan bir turiga xiroj belgilangan.
4 – Umumiy hukm umumiyligicha davom etadi: «Islom diyoridagi barcha erlarga zakot belgilangan». Bundan faqat nas bilan xoslangan «xirojiy er»gina chiqadi.
5 – Ekin erlari hukmi shu. Agar xirojiy haqidagi nusus bo’lmaganda edi, umumiy hukm, ya’ni erning musulmon egasiga shar’iy nususlarga muvofiq belgilangan zakot qolaverardi. Yerning undan nima berish jihatidan turini bayon qilgan boshqa ahkomlar mavjud emas, shu bois erga yo zakot beriladi yoki xiroj va bu barcha erni o’z ichiga oluvchi umumiy nususlardir.
6 – Ushbu dalillardan biz er vazifadan xoli bo’lmasligini istinbot qildik.
• Endi, sizning Rosululloh A ushriy erga ega bo’lgan kofirlarga xiroj belgilagani haqidagi savolingizga kelsak, menda bunday narsa isbotlangan emas. Biz istinbot qilgan shar’iy ahkomlarni bilish uchun yuqoridagi dalillar etarli. Ya’ni biz tarjih qilgan narsa, zimmiylar qo’lida ushriy er bo’lsa, ular xiroj to’laydi, chunki zakot shar’iy ahkomlarga muvofiq musulmonga farz.
Shunday bo’lsa-da, bu masalada siz biror narsa bilgan bo’lsangiz, ko’rib chiqishim uchun menga jo’natishingiz mumkin va buning uchun men sizdan minnatdor bo’laman.
Birodaringiz Ato ibn Xalil Abu Roshta
