بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Hadisi Sharif bilan
Iymon, Islom, Ehson va Qiyomat haqida
Aziz muxlislar, “Hadisi Sharif bilan” nomli ruknimizning yangi sonini samimiy salomlar bilan boshlaymiz. Sizlarga Alloh Taoloning salomi, rahmati va barakoti bo‘lsin.
Ibn Hajar al-Asqaloniy “Fathul-Bariy – sharhu Sahihul Buxoriy” asarida shunday deydi:
حدثنا مسدد قال: حدثنا إسماعيل بن إبراهيم أخبرنا أبو حيان التيمي عن أبي زرعة عن أبي هريرة قال: كان النبي صلى الله عليه وسلم بارزا يوما للناس فأتاه جبريل فقال: ما الإيمان؟ قال: الإيمان أن تؤمن بالله وملائكته وكتبه وبلقائه ورسله، وتؤمن بالبعث قال: ما الإسلام؟ قال: الإسلام أن تعبد الله ولا تشرك به شيئا وتقيم الصلاة وتؤدي الزكاة المفروضة وتصوم رمضان. قال: ما الإحسان؟ قال: أن تعبد الله كأنك تراه فإن لم تكن تراه فإنه يراك، قال: متى الساعة؟ قال: ما المسئول عنها بأعلم من السائل وسأخبرك عن أشراطها، إذا ولدت الأمة ربها، وإذا تطاول رعاة الإبل البهم في البنيان، في خمس لا يعلمهن إلا الله، ثم تلا النبي صلى الله عليه وسلم: إن الله عنده علم الساعة، الآية، ثم أدبر فقال: ردوه فلم يروا شيئا فقال: هذا جبريل جاء يعلم الناس دينهم. قال أبو عبد الله: جعل ذلك كله من الإيمان.
Musaddad bizga Abu Hurayra roziyallohu anhudan shunday rivoyat qiladi: “Bir kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam odamlar orasida o‘tirganlarida, Jabroil alayhissalom kelib U kishidan: “Iymon nima?” – deb so‘radi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Iymon Allohga, Uning Farishtalariga, Kitoblariga va Payg‘ambarlariga hamda qayta tirilishga iymon keltirishdir”, dedilar. Jabroil alayhissalom: Islom nima? – deb so‘radi. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Islom Allohga ibodat qilish va Unga hech narsani sherik qilmaslik, namoz o‘qish, zakot berish va Ramazon ro‘zasini tutishdir”, dedilar. Jabroil alayhissalom: “Ehson nima?” – deb so‘radi. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Allohga xuddi Uni ko‘rib turganingdek ibodat qilishingdir. Garchi Uni ko‘rmasangda U seni ko‘rib turadi”, dedilar. Jabroil alayhissalom: Qiyomat qachon bo‘ladi?” – deb so‘radi. U zot sollallohu alayhi vasallam: “Bu haqda so‘raluvchi kishi savol beruvchidan ko‘ra biluvchiroq emas. Men sizga uning alomatlarini aytib beraman: Cho‘ri o‘z xo‘jayinini tug‘adi, tuya boqarlar baland binolar qurishga intilishadi. Besh narsani faqat Allohdan boshqa hech kim bilmaydi”, dedilar.
So‘ng Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam “وَعِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ” “(Qiyomat) soati haqidagi bilim ham yolg‘iz Uning huzuridadir” oyatini o‘qidilar. Keyin Jabroil alayhissalom ortiga o‘girilib, jo‘nab ketdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Uni qaytaringlar», dedilar. Lekin ular (Sahobalar) uni topa olmadilar. Shunda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Bu Jabroil alayhissalomdir, odamlarga dinni o‘rgatish uchun keldi”, dedilar”. Abu Abdulloh: «U bularning hammasini iymonning bir qismi qildi», dedi.
Aziz birodarlar!
Bu hadisda ko‘plab buyuk hukmlar bor. Bunda Islom, Iymon, Ehson va buyuk ishlar haqida so‘z yuritilmoqda. Shuningdek, hadisda fikr yuritiladigan boshqa narsalar ham bor. Masalan, ilm oluvchining odobi, o‘quvchining muallim oldida o‘tirishi, muallimning o‘quvchilar bilan muomalasi, ularning savollariga kamtarlik va muloyimlik bilan javob berishi, qolaversa, bilganiga javob berib, bilmaganini “bilmayman”, deb aytish odobi bor.
Ey musulmonlar!
Bu hadisdagi diqqatga sazovor va fikr yuritishga chorlaydigan narsa, olamlar Parvardigorining bu hukmlarni odamlarga o‘rgatish uchun tanlagan yo‘lidir. Jabroil alayhissalom Sahobalar bilan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam orasiga o‘tirib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan so‘radilar, U zot javob berdilar. Shu o‘rinda “buning ortida qanday hikmat bor?”, degan savol tug‘iladi. Bu yerdagi hikmat shuki, Alloh Taolo bu hukmlarni odamlardan emas, balki O‘zidan ekanini aytmoqchi bo‘lmoqda. Shuningdek, Alloh Taolo Iymon va Islom haqidagi bu ma’nolarning alohida tarzda yetkazilishini xohladi. Rasulullohning bu ko‘rinish orqali ummatlariga aytgan so‘zlari Sahobalar va ularga ergashganlarda katta taassurot qoldirdi. Balki bugun biz bu hukmlarni eslaganimizda, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga vahiy olib kelgan Jabroil alayhissalomni eslaymiz. Bu eslatma bizni Qur’oni Karimni qaytadan hayotda tatbiq qilish uchun yanada kuchliroq va qat’iyat bilan harakat qilishga undaydi.
Allohim, musulmonlarni birlashtirib, ularning boshidagi balolarni aritadigan Payg‘ambarlik minhoji asosidagi Roshid Xalifalik davlatining tiklanishini tezlashtirgin. Allohim, yer yuzini O‘z nuring bilan munavvar qilgin.
Aziz birodarlar, navbatdagi «Hadisi Sharif bilan» nomli ruknimizgacha Alloh Taoloning panohida bo‘ling. Sizlarga Alloh Taoloning salomi, rahmati va barakoti bo‘lsin.
26 Robius Sani, 1446h yil.
29 oktyabr, 2024m yil.
