Markaziy Osiyo rejimlari Islomga qarshi kurashda musobaqalashmoqda
O‘zining diktatura rejimi bilan tanilgan va qora kuchlarga tayanishni sovet tuzumidan meros qilib olgan Markaziy Osiyodagi rejimlar Islom va musulmonlarga qarshi kurashda bir-biri bilan raqobatlashmoqda. Bu borada ushbu rejimlar qabul qilgan qonunlarning deyarli barchasi bir-biriga o‘xshashdir. Masalan, O‘zbekiston rejimi 24 iyundan boshlab 400dan ortiq masjid va namozxonalarni “buzish” yoki ishlab chiqarish obyektiga aylantirish maqsadida tadbirkorlarga topshirish to‘g‘risida farmon chiqardi. Ro‘yxatdan o‘tmagan masjid va madrasalarni yopishga urinishlar prezident Mirziyoyevning diniy masalalar muhokamasiga bag‘ishlangan yig‘ilishidan bir hafta o‘tib boshlandi. Tog‘ut Karimov davrida ham xuddi shunday ishlar amalga oshirilgan edi.
Qonxo‘r Karimovning zulmini davom ettirayotgan O‘zbekiston xavfsizlik xizmati Hizb ut-Tahrirning 23 nafar a’zosini yana hibsga oldi. Karimov davrida sudlangan va 1999-2000 yillardan buyon 20 yil umrini qamoqda o‘tkazgan kishilar ustidan, joriy yilning 9 may kuni yana o‘sha avvalgi ayblovlari asosida sud majlisi bo‘lib o‘tdi. Shuningdek, Toshkent, Andijon, Qo‘qon, Qarshi va Samarqand viloyatlarida 16 nafar yigit zo‘ravonlik va terrorchilik aybi bilan qayta hibsga olinib, Toshkentga yuborildi va ular ustidan tergov boshlandi!
25 iyun kuni esa, Oliy majlis qonunchilik palatasi bolalarni noqonuniy diniy ta’limga jalb qilishga nisbatan ma’muriy javobgarlikni kuchaytiruvchi qonun loyihasini birinchi o‘qishda qabul qildi. Shu bahonada mamlakatdagi yozgi ta’tilda bolalarga Qur’on o‘qitiladigan maskanlar va madrasalar yopilmoqda. Shu bilan birga, imom-xatiblarning ijtimoiy tarmoqlar orqali nasihat olib borishlari va xorijga chiqishlari ham man etildi.
Bundan avval O‘zbekiston parlamenti ayollarning niqob kiyishini taqiqlovchi qonun loyihasini qabul qilgan edi. Bularning barchasi O‘zbekiston rejimining Islom va Islomga da’vat qiluvchi har bir kishiga dushmanlik qilishda Karimov izidan borayotganini ko‘rsatmoqda.
Tojikistonda ayollarga hijob kiyish, erkaklarga soqol qo‘yish taqiqlana boshlandi. Xususan, 19 iyun kuni Tojikiston parlamenti yuqori palatasi tomonidan qabul qilingan “An’ana va marosimlarni tartibga solish to‘g‘risida”gi qonun bilan milliy madaniyatga mos kelmaydigan kiyimlarni kiyish, reklama qilish va sotish taqiqlandi. Ya’ni, muslimalarning hijob va niqob kiyishi man etilib, qonunni buzganlar 65 ming somoniy yoki 6 ming AQSH dollari miqdorida jarimaga tortiladigan bo‘ldi. Xuddi shu qonun bilan hayit kunlaridagi sovg‘a-salomlar va mehmondorchiliklarga cheklovlar joriy etilmoqda. Bundan farqli o‘laroq, G‘arb saqofati bo‘lmish yarim yalang‘och kiyimlar, milliy madaniyatga mos kelmasa-da, taqiqlanmagan.
2023 yilda Tojikistonda “ekstremizm” va “terrorizm”da ayblanib, 200dan ortiq kishi hibsga olindi. Hukumat xorijda tahsil olayotgan talabalarni ham vatanga qaytishga majbur qilganligi bois 718 nafar talaba uyiga qaytishga majbur bo‘ldi. Tojikiston tog‘uti terrorizm va ekstremizmga qarshi kurash bahonasida hatto yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga islomiy ismlar qo‘yishni ham taqiqlagan. Hukumat kuchlari o‘n minglab erkaklarning soqolini majburan olib tashladi va minglab ayollarning hijobini yechishga majbur qildi.
Qozog‘iston rejimi ham diniy e’tiqodi tufayli ba’zi fuqarolarni hibsga oldi, ba’zilariga jarima soldi. Hibsga olishlar hali ham davom etmoqda. Bolalarga ruxsatsiz Qur’on o‘qishni o‘rgatganlikda ayblanib o‘nlab musulmonlar jazoga tortildi. Qozog‘istonda o‘quvchi qizlarga ro‘mol o‘rash taqiqlangan. Atirau viloyatida bu cheklov tufayli maktabga bora olmagan qizlar soni 150 nafarga yetdi. 2023 yilning kuzida hukumat niqob kiyishni ham taqiqlovchi qonunni qabul qildi.
Turkmanistonda esa musulmonlar doimo huquq-tartibot idoralari nazoratida turadi. Politsiya vaqti-vaqti bilan musulmonlarning uylariga bostirib kirib, diniy adabiyotlarni musodara qiladi. 2014 yildan boshlab Turkmaniston “diniy erkinlik jiddiy buzilgan” davlatlar ro‘yxatiga kiritilgan. Davlat xavfsizlik kuchlari tomonidan 50 yoshgacha bo‘lgan musulmonlarning soqolini majburan olish, so‘ngra aroq ichishga majburlash, itoat qilmaganlarni qattiq kaltaklash va hech qanday sud va tergovsiz 7-8 yil qamoq jazosiga hukm qilish odatiy holga aylangan. Davlat xizmatchilari va harbiy xizmatchilar uchun namoz kabi ibodat turlari taqiqlangan. Bunga bo‘ysunmaganlar darhol ishdan bo‘shatilib, turli moddiy va jismoniy tazyiqlarga duchor bo‘lishadi.
Qirg‘iziston hukumati ham yuqoridagi diktatorlardan qolishmay, niqob kiyish va uzun soqol qo‘yishga qarshi kampaniya boshladi. Jogorku Kenesh deputati Sharapatkan Majitova Qirg‘izistonda niqab va uzun soqol qo‘yishni taqiqlash to‘g‘risidagi qonun loyihasini tayyorlab, jamoatchilik muhokamasiga taqdim qildi. Hujjatda qoidani buzganlarga 2000 so‘m jarima solish yoki 30 soat jamoat ishlariga jalb etish tavsiya etilgan.
Qirg‘iziston hukumati bu bilan cheklanib qolmadi, balki, masjid va madrasalar ustida ham reydlar o‘tkazdi, rasman ro‘yxatdan o‘tmaganlik bahonasida o‘nlab masjid va madrasalarni yopdi. Masalan, mamlakat bo‘ylab 71ta masjid va 28ta madrasa rasmiy ro‘yxatdan o‘tmaganligi bahonasida yopildi. 39ta diniy ziyoratgohlarga jarima solindi. 48ta masjid va 40ta madrasa yong‘in xavfsizligi talablarini buzganlikda ayblandi hamda 55 masjid va 6 ta diniy bilim yurtlariga dalolatnoma tuzilib, ko‘rsatmalar berildi.
Shuningdek, 2023 yilda Qirg‘izistonda “Hizb ut-Tahrir” siyosiy partiyasiga a’zo bo‘lgan 43 kishi hibsga olindi. Bu 2022 yilga taqqoslaganda qariyib uch barobar ko‘pdir. Ya’ni 2022 yilda to‘qqiz kishi hibsga olingan edi. Joriy yil boshidan buyon Hizbga qarshi kurash yana kuchaydi, o‘nlab yigitlar hibsga olinib, sudlandi. Rasmiy hukumat Hizb va Islomga qarshi kurashida bu bilan cheklanib qolmay, balki turli provokatsion harakatlarni ham amalga oshirmoqda. Masalan, Bekobod qishlog‘ida 16 va 19 yoshli muslima qizlar davlat bayrog‘ini almashtirib qo‘yganlikda ayblanib, hibsga olindi. 31 may va 4 iyun kunlari o‘tkazilgan reydlar natijasida ushbu voqea yuzasidan qo‘lga olingan yana to‘rt nafar muslima opa-singillarimiz tergov izolatorida saqlanmoqda. Bundan tashqari, 2023 yilda Bishkek, Chuy va Jalolobod viloyatlarida “Yaqin Inkor” jamoasiga a’zo ekani aytilgan jami 25 kishi hibsga olingan. Joriy yilda ham ushbu jamoaga a’zolikda ayblanib, o‘nlab musulmonlar hibsga olindi.
Aslida, Markaziy Osiyo diktatorlarining diniy qadriyatlarga qarshi kurash olib borishi o‘zlari ulug‘lab kelayotgan konstitutsiyaga va xalqaro qonunlarga ziddir. Aniqrog‘i, demokratiyadagi din erkinligi va shaxs erkinligi insonga har qanday dinga e’tiqod qilish va har qanday imkoniyatdan foydalanishni kafolatlaydi. Bu “qadriyat” dunyoviy davlatning konstitutsiyaviy qonunidir. Biroq G‘arb va uning yugurdaklari xalqaro maydonda o‘z g‘oyasidan allaqachon voz kechishni boshlagan. Boshqacha aytganda, G‘arb uchun bu erkinliklar faqat Islom va musulmonlardan boshqalarga tegishli. Masalan, satanizm yoki boshqa buzg‘unchiliklar uchun diniy erkinlik beriladi. Musulmon bo‘lmaganlarga o‘zlari xohlagan kiyimni kiyishlari va hatto yalang‘och yurishlari uchun yo‘l ochib beriladi. Biroq, islomiy qadriyatlar haqida gap ketganda, masalaga boshqacha nazarda qaraladi. Bu esa, demokratik tuzum bilan diktatorlik tuzum bir tanganing ikki tomoni ekanini, har ikkisi ham o‘z xohish-irodasini xalq irodasidan ustun qo‘yishini bildiradi! Xususan, Iroq, Afg‘oniston, Suriya va oxirgi paytlarda G‘azoda sodir bo‘lgan voqealar ozodlik, ayollar va bolalar huquqlari degan shiorlar bombalar bilan birga yerga ko‘milganini ko‘rsatmoqda.
Aslini olganda musulmonlar Islom hukmlariga mustamlakachi kofirlar va ularning malay hukmdorlari ruxsat bergani uchun yoki insonga erkinlik berilgani uchun amal qilmaydi. Aksincha, Allohning amri deb amal qilishadi. Shunday ekan, bu xoin rahbarlarga murojaat qilib aytamizki, Allohdan qo‘rqing va Islomga yuzlaning! Aslida sizning vazifangiz islomiy qadriyatlarga qarshi kurashish emas. Aksincha, masjidlar qurish va u yerlarda shart-sharoitlar yaratib qo‘yishdir! Madrasalar ochib, musulmon yoshlarga o‘z dinlarini o‘rgatishdir! Hijob va niqobga qarshi kurash emas, balki yarim yalang‘och yurishlar va axloqsizliklarni to‘xtatishdir. Lekin, afsuski, siz Allohning nazdida aziz bo‘lishni tanlash o‘rniga mustamlakachilarga malaylik qilish bilan horlikni tanlamoqdasiz! Modomiyki, to‘g‘ri yo‘lga qaytmas ekansiz, bu dunyoda xorlik, oxiratdagi azob bundan ham qattiqroq bo‘ladi! Shubhasizki, mustamlakachi kofirlar va ularning malaylarining hiyla-nayranglari butunlay yo‘q bo‘ladi. Alloh taolo aytadi:
وَيَمْكُرُونَ وَيَمْكُرُ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ
“Ular makr qilurlar, Alloh ham «makr» qilur. Alloh «makkor»roqdir”. (8:30).
Yana aytadi:
أَلَا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ
“Ogoh bo‘lingizkim, Allohning yordami yaqindir” (2:214).
Mumtoz Mavarounnahriy
