Donalьd Lu Qirgʼizistonga keldi
Xabar: Qirgʼiziston tashqi ishlar vaziri Jeenbek Kulubaev 23-may kuni Bishkekda АQSh davlat kotibining Janubiy va Markaziy Osiyo boʼyicha yordamchisi Donalьd Lu bilan uchrashdi. Tashqi ishlar vaziriligining xabar qilishicha, uchrashuv davomida Qirgʼiziston-Аmerika munosabatlari, hamkorlik masalalari, mintaqaviy va global masalalar muhokama qilindi.
“Qirgʼizistonning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishiga ijobiy taʼsir koʼrsatayotgan amaliy hamkorlikni rivojlantirish muhimligi taʼkidlanib, sarmoyaviy hamkorlikni oshirish imkoniyatlari muhokama qilindi. Xalqaro sanktsiyalarning Qirgʼiziston iqtisodiyotiga salbiy taʼsirini kamaytirish, shuningdek, chegara xavfsizligini mustahkamlashda yordamni faollashtirish masalalari alohida muhokama qilindi. Davlatlarning “S5+1” platformasi doirasida hamkorligi muhimligi qayd etildi. Muzokaralar yakunida tomonlar keng koʼlamli ikki tomonlama hamkorlik boʼyicha konstruktiv muloqotni davom ettirish niyatida ekanliklarini tasdiqladilar”, – deyiladi TIV xabarida.
Izoh: Kuni kecha Vazirlar mahkamasi raisi Аkilbek Japarov “Xitoy-Qirgʼiziston-Oʼzbekiston” temir yoʼli qurilishi shu yil kuz oyida boshlanishini maʼlum qilgan edi. Japarovning bayonotidan 4 kun oʼtmay АQSh rasmiysi Donalьd Lu rasmiy tashrif bilan Qirgʼizistonga keldi. Maʼlumki, hozir Rossiya iqtisodiy va siyosiy jihatdan xalqaro hamjamiyatda yakkalanib, Ukraina muammosi bilan band boʼlib qoldi. U hozir boshqa mustamlakalariga siyosiy tomondan ham, iqtisodiy tomondan ham eʼtibor qaratish holatida emas. Rossiyaning bu holatidan foydalanib qolishga harakat qilgan boshqa mustamlakachilar mintaqa davlatlari ustidagi nufuz kurashini kuchaytirib borishmoqda. Xitoy vaqtdan foydalanib Rossiya uzoq yillar qarshilik qilib kelgan temir yoʼl qurilishini tezroq boshlashga intilib, iqtisodiy ekspantsiyasini tobora kengaytirishga harakat qilmoqda. Hozircha Xitoy mintaqada iqtisodiy aloqalar bilan cheklanib turibdi.
Oʼz navbatida АQSh Rossiyaning mintaqada zaiflashib borayotgan nufuzi oʼrnini Xitoy egallashiga yoʼl qoʼymaslik yoʼlida harakat qilmoqda. Аmerika mintaqa ustidan siyosi va iqtisodiy taʼsirini kengaytirish uchun oʼz rasmiylarini birin-ketin mintaqaga joʼnatmoqda. 16-mayda Аshxobodda boʼlib oʼtgan brifingda АQSh Davlat kotibining Janubiy va Markaziy Osiyo boʼyicha yordamchisining birinchi oʼrinbosari Din Tompson Аmerika Qoʼshma Shtatlari Markaziy Osiyo davlatlari bilan hamkorlikni rivojlantirishga umid qilayotgani va ularning suvereniteti va iqtisodiy salohiyatini roʼyobga chiqarishni qoʼllab-quvvatlash niyatida ekanligini maʼlum qilgan, shuningdek, u Turkmaniston Tashqi ishlar vaziri Rashid Meredov bilan muzokaralar oʼtkazgan edi. Bugundan boshlab esa Donalьd Luning Markaziy OSiyo boʼylab turnesi boshlandi. Donalьd Lu 23-27 may kunlari “mintaqa bilan aloqalarni mustahkamlash” maqsadida Qirgʼizistondan tashqari Oʼzbekiston, Qozogʼiston va Tojikistonga ham tashrif buyuradi. Muzokaralar kun tartibiga “umumiy qadriyatlar”ni qoʼllab-quvvatlash, mahalliy madaniyat, ayollar huquqlari, iqtisodiy hamkorlik va xavfsizlik sohasida hamkorlik kiritilgan. Аmerika mintaqa ustidan nafaqat iqtisodiy, balki siyosiy va harbiy taʼsirini ham kengaytirish yoʼlidan bormoqda. Tojikistonga iqtisodiy yordamdan tashqari, chegara nazoratini kuchaytirish uchun “Ruma” rusumli uchuvchisiz uchoqlar yetkazib berishini maʼlum qilgan boʼlsa, Oʼzbekiston davlat xavfsizlik xizmati chegara qoʼshinlariga umumiy qiymati 2 million 250 ming dollar boʼlgan 50 ta “Toyota Hilux” va “Fortuner” rusumli avtomashina topshirdi. Rossiya holdan toyib borgan sari mintaqa ustida Xitoy va АQSh oʼrtasidagi kurash qizib boraveradi.
Аbdurahmon Odilov
