Yaman ulamolari kapitalistik iqtisodga quchoq ochib, islomiy bankka qiziqish bildirmoqda… Axir ular aql yuritmaydilarmi?!
Oliy siyosiy kengash a’zosi Sulton Somiiy va bosh vazir doktor Abdulaziz Solih ibn Xabtar kecha «Inqirozlar davrida islomiy bank» bo‘yicha iqtisodiy seminarda ishtirok etishdi. Bu seminar Yaman ulamolar uyushmasi va Yaman akademiyasi hamkorligida tadqiqotlar va konsalting iqtisodiy observatoriyasi tomonidan o‘tkazildi. (Qo‘zg‘olon gazetasi, juma, 2021 yil 15 yanvar soni).
Yaman ulamolari uyushmasi Islom asosidagi pul ayirboshlash muomalasini odamlarga ko‘rsatib berish uchun islomiy bank tashkil qilgan bo‘lsa-da, biroq, bu uyushma Ali Solih davrida ham, olti yillik Husiylar hukmronligi davrida ham Islom asosida pul ayirboshlash yo‘lini yashirib keldi. Uyushmadagi har bir kishi agar Allohning buyruqlariga bo‘ysunib tavba qilmas ekan, muomalasida Alloh va Rosuliga qarshi urush qilishga asoslangan kapitalistik iqtisod hukmronligiga ham sukut saqlaydi. Holbuki, bu kapitalizmdagi moliyaviy muomalalar dinni hayotdan ajratishga, manfaatni aqliy yo‘lboshchi qilib olishga asoslangan. Bunday muomala bo‘yicha Jahon Banki va Xalqaro Valyuta Fondining Yaman iqtisodi ustidan bo‘lgan hukmronligi davom etaveradi… Mahalliy banklardagi ribo asosidagi muomalalar ham to‘xtamaydi… Oltin qoplamasi yo‘q bo‘lgan mahalliy majburiy qog‘oz pullar muomaladan to‘xtatilmaydi… Davlat esa, neftni o‘zlashtirishda davom etaveradi… Vaholanki, neftь davlat mulki emas, omma mulki bo‘lib, uni sotish o‘zi ega bo‘lmagan narsani sotishdir…
Yaman ulamolari uyushmasi markaziy va boshqa mahalliy banklarning riboli bitimlariga barham berishga intilayotgan Yaman va boshqa joydan bo‘lgan kishilarning hafsalasini pir qildi va umidini so‘ndirdi. Uyushma bugun bank faoliyatini kuzatish va uni shariatga bog‘lash darajasiga etdi. Shuningdek, bank sistemasi ularni to‘g‘ri yo‘lga etaklaydi va zulmat bilan qoplangan olamda ularga yaxshilik mash’alini ko‘taradi deyishgacha bordi. Nahotki, bank sistemasi shunday qila olsa?
Nima uchun Yaman ulamolari uyushmasi boshqaruv, iqtisod, xalqaro muomalalar va boshqa hayot ishlarida Alloh nozil qilmagan ahkomlar bilan hukm yuritayotgan kishilarga sukut saqlashmoqda. Axir Alloh Taolo
وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
«Kimda-kim Alloh nozil etgan din bilan hukm etmas ekan, ular fosiqlardir» [Moida 47]
وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ
«Kimda-kim Alloh nozil etgan din bilan hukm etmas ekan, ular zolimlardir» [Moida 45]
وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ
«Kimda-kim Alloh nozil etgan din bilan hukm etmas ekan, ular kofirlardir» [Moida 44]
degan-ku. Ular yana zolim kimsalarga bo‘ysunishmoqda. Axir Alloh Taolo bunday degan-ku:
وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ
«Zulm yo‘lini tutgan kimsalarga berilib ketmanglar (ergashmanglar). Aks holda sizlarga do‘zax o‘ti etar» [Hud 113]
Bular Yaman ulamolar uyushmasi haqidagi gaplar edi. Ammo hukumat haqida aytadigan bo‘lsak, uning bosh vaziri seminarga kelib, bank sistemasining bir qismini islomlashtirish protsessida ishtirok etmoqda. Xuddi shu kuni uning o‘rinbosari Husayn Maqbuliy va ijtimoiy ishlar vaziri Ubayd Solim ibn Zabi’ Jahon Banki va YuNISEF kabi kapitalistik iqtisod muassasalari tomonidan moliyalashtiriladigan favqulodda pul o‘tkazmalari to‘lov loyihasida ishtirok etishdi. Yoki ular Alloh Taoloning
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا
«Bunga sabab ularning: «Bay’ (oddi-sotdi) ham sudxo‘rlikning o‘zi-ku?» — deganlaridir. Holbuki, Alloh bay’ni halol, sudxo‘rlikni harom qilgan» [Baqara 275]
qavlini bilmaydilarmi? Payg‘ambarimiz ﷺga bo‘lgan muhabbat qaerda qoldi? Axir u kishi:
«وَرِبَا الْجَاهِلِيَّةِ مَوْضُوعٌ، وَأَوَّلُ رِبًا أَضَعُ رِبَانَا رِبَا عَبَّاسِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ، فَإِنَّهُ مَوْضُوعٌ كُلُّهُ»
«Johiliyat davridagi ribo rad qilinadi, men eng birinchi rad etadigan ribo Abbos ibn Abdulmuttalib ribosidir. Chunki riboning barchasi rad etiladi», degan-ku. Yoki Rosululloh ﷺga bo‘lgan muhabbat bir yilda bir martagina bo‘ladimi?
Albatta Payg‘ambarlik minhoji asosidagi ikkinchi roshid Xalifalik Yaman xalqini Islom bilan boshqarib, Islomdagi iqtisod nizomini tatbiq qiladi hamda kapitalistik iqtisod nizomiga barham beradi. Ha shunday, tong otishiga yaqin qoldi. Rosululloh ﷺ aytadilar:
«ثُمَّ تَكُونُ خِلَافَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ»
«So‘ngra Payg‘ambarlik minhoji asosidagi Xalifalik bo‘ladi». Imom Ahmad No‘mon ibn Bashirdan rivoyat qilgan.
