Qirg‘iziston va Tojikiston chegarasidagi mojaroda 9 kishi tan jarohati oldi
Qirg‘iz-tojik davlat chegarasining Botken viloyatidagi uchastkasida 18 dekabrda sodir bo‘lgan to‘qnashuvda Qirg‘izistonning 6 va Tojikistonning 3 fuqarosi tan jarohati oldi.
QR Davlat chegara xizmati matbuot xizmatiga ko‘ra, Qirg‘iziston va Tojikiston xuquq-tartibot idoralari, viloyat ma’muriyatlari rahbarlari va chegara idoralari vakillari ishtirokida muzokaralar ketayotgan bir vaqtda «tojik tomonidan noma’lum shaxslar Qirg‘iziston fuqarolariga qarata tosh ota boshlagan, bunga javoban qirg‘iz tomonidan tosh otilishi oqibatida Tojikiston fuqarolariga tegishli ikkita avtomashinaning old oynasi singan».
DChX ma’lumotiga ko‘ra, 20 daqiqadan keyin tojik tomonidan o‘q otilgan va buning oqibatida QR IIV ichki qo‘shinlarining harbiy xizmatchisi jarohat olgan.
2019 yil boshidan beri Qirg‘iziston va Tojikiston chegarasida 10 dan ortiq mojaro yuz berdi, shundan to‘rtta hodisada odamlar halok bo‘ldi. 16 sentyabrь kuni yuz bergan so‘nggi hodisada to‘rt kishi vafot etdi. Hukumat rahbarlari darajasidagi muzokaralar yakunlari bo‘yicha chegara muammolarini bartaraf etish bo‘yicha ishlarni kuchaytirishga kelishib olindi. Rasmiylarning ma’lumotlariga ko‘ra, ikki mamlakat o‘rtasidagi chegaralarning 405 kilometri hozircha belgilanmagan.
Tahlil: Qirg‘iz-Tojik chegara qishloqda yashovchi Qirg‘iziston fuqorosining aytishicha, provokatsiya uyushtirayotgan shaxslar mutloqo notanish odamlardir. “Biz bir qishloq odamlarimiz, qishlog‘imiz kichkina qishloq, bir birimizni yaxshi taniymiz. Muzokarani buzib, har safar tosh otishni boshlab yuborayotgan shaxslar bu erning odamlari emas”, deydi fuqoro.
Qishning qahraton kunlarida fuqorolar bir birlari bilan er talashishlari aqlga sig‘maydi. Demak bu erda boshqa manfaat bor. Ya’ni xalqaro yoki biror tomonning mamlakat manfaati uchun atayin provokatsiya uyushtirilgan.
Oxirgi vaqtlarda Rossiya O‘zbekistonga bosim o‘tkazish maqsadida Qirg‘izistonni unga qarshi yo‘naltirishga harakat qilyapti. Xabarovskida bir necha o‘nlagan Qirg‘iz fuqorolarini organ xodimlari asossiz kaltakladi. Har safar Qirg‘iziston hukumati o‘z manfaati yo‘lida G‘arb olami bilan hamkorlikni kuchaytirmoqchi bo‘lganida, Rossiya Qirg‘iz-Tojik chegarasida notinchlik paydo qiladi. Maqsadi, Qirg‘izistonni tashqi aloqalarida Rossiyaning manfaati tomon yo‘nalishga majburlash. Rossiya Qirg‘izistondan o‘zining G‘arb yoki O‘zbekiston bilan har qanday muomilasini belgilayotib, Rossiyaning manfaatidan kelib chiqsishini xohlaydi.
Bunaqangi xalqaro siyosiy bosim ostida Qirg‘izistonda hech qanday iqtisodiy rivojlanish va tinchlik – osoishtalik bo‘lishi mumkin emas!
Ichki siyosatida G‘arb (AQSh) o‘z dunyoqarashi bilan tinchlik namoishi uyushtirib, Qirg‘iziston hokimiyatiga bosim o‘tkazishga kuchli harakat boshladi. Qirg‘iziston hukumati ikki o‘t orasida qolib, ularning biri tomonga o‘tib olishdan qo‘rqib, boshi berk ko‘chaga kirib borayapti. Mamlakatda strotegik yoki siyosiy yoki har ikki sohada bo‘shliq paydo bo‘lishi mumkin. 2010 yili Kurmanbek Bakiev hokimiyatdan quvib yuborilganida shunday holat paydo bo‘lgan edi. Bo‘shliqni to‘ldirishdan avval, ya’ni uni boshqa kuchlar to‘ldirib olishini oldini olish maqsadida o‘sha vaqtdagi “vaqtinchalik hukumat” Rossiya bilan hamkorlikda O‘shdagi millatchilik urushini atayin uyushtirgan edi! Hozir ham bo‘shliq paydo bo‘lgudek bo‘lsa, u qandaydir jiddiy muammolar keltirib chiqarishi mumkinligidan ogoh bo‘laylik!
Demak mamlakatimizda ikki xatarli holat paydo bo‘lish ehtimoli kutilyapti. Birinchisi Rossiyaning mintaqadagi xossatan O‘zbekistondagi strotegik manfaatidan kelib chiqqan xatar. Ikkinchisi Qirg‘izistonda siyosiy doira hamda etakchi guruhga qarshi shakllanib borayotgan G‘arb siyosiy doirasidan qutilish maqsadida uyushtirilishi mumkin bo‘lgan xatarlar. Ikki taraf ya’ni Rossiya manfaati bilan Qirg‘iziston siyosiy doirasi manfaati birlashib ketishi bilan yana mamlakatda atayin parokanda vaziyatlar uyushtirilishi mumkin. Chunki bir dunyoqarash ikkinchi boshqa hazorat yoki mabdaga jamiyatni o‘z ixtiyori bilan tinch yo‘l bilan torshirib qo‘ymaydi! Ogoh bo‘laylik, ular vaziyatni mahalliychilik, millatchilik yoki Islom va Musulmonlarga qarshi yo‘naltirib yuborishlari ham mumkin!
Abdurazzoq Mo‘’min.
