بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Dunyo iqtisodiyoti hamon tuzalgani yoʻq, buning zararli simptomlari koʻrinib turibdi
“RT Arabic” veb-sayti (hijriy 1440 yil 22 zul-hijja, milodiy 2019 yil 23 avgust juma kuni) nashr qilgan xabarda bunday deyiladi:
“Bugun juma kuni AQSh Federal zaxira tizimi boshqaruv kengashi raisi Jerom Pauell – global iqtisodiy oʻsish surʼatlarining pasayishiga qaramay, AQSh iqtisodiyotining oʻsishda davom etishini taʼminlash uchun Bank tomonidan tegishli choralar koʻrilishini taʼkidladi.
“Oʻtgan yilning oʻrtalaridan beri global oʻsish prognozi yomonlashmoqda. Aftidan, savdo siyosatining yomonligi global surʼatlarning pasayishida va AQShning ishlab chiqarishi bilan kapital sarf-xarajatlarida muhim rolь oʻynamoqda”, dedi Jerom”.
Roya gazetasi sharhi:
Butun dunyo iqtisodiyoti, xususan, AQSh iqtisodiyoti ulkan muammoga yuz tutmoqda. Bu narsa moliyaviy inqiroz va tijorat banklari operatsiyalarining sustlashishi natijasida yuz beradigan oʻtkir retsessiyaga¹ olib kelishi mumkin. Iqtisodchi va tahlilchilarning koʻpchiligi dunyo iqtisodiyoti 2008-2010 yillar davomida boʻlib oʻtgan ipoteka va moliyaviy krizisdan buyon haqiqiy ravishda tuzalmaganini taʼkidlamoqdalar. Toʻgʻri, ularning baʼzilari kapitalistik iqtisodda har 10-15 yilda davriy tanazzul boʻlib turishini aytishyapti. Biroq koʻproq ehtimolga koʻra, iqtisodiyot haqiqatdan ham tiklangani yoʻq. Moliyaviy bozorlarda narx-navoning koʻtarilishi kreditlarning kengayishi hamda qarzdorlikning kuchayishiga bogʻliq. Masalan, AQShning davlat qarzi 22 trillion dollardan oshib ketdi.
Maʼlumki, kapitalistik yirik davlatlar iqtisodiyoti, uni sekinlashishiga sabab boʻluvchi asosiy muammolarga yuz tutayotgan ekan, odatda siyosiy bir krizis kelib chiqib, iqtisodiy muammoning asl sababini ochib bermoqda. Oʻz navbatida bu muammolardan moliyaviy iqtisodning mohiyati namoyon boʻlmoqda. Bu esa, moliya bozorlarida ulkan inqiroz yuz berishiga, kompaniya va banklarning yopilishiga, ishchilarning ishlarini yoʻqotishiga, narx-navolarning oshishiga va tanazzulning boshqa koʻrinishlariga olib kelmoqda.
Xullas, bu iqtisodiyot va u bilan bogʻliq moliyaviy va tijoriy tizimlar reanimatsiya boʻlimiga kiritilgan va bunga ancha boʻldi. Kapitalistlar uning hayotini kundan-kunga avtomatik-sunʼiy ravishda ushlab turishibdi… Markaziy banklar va hukumatlar majburan uni oziqlantirishyapti… Bu hol ayni tizimni saqlab qolishdan ojiz qolishgunga qadar davom etadi… Zotan, Jerom Pauell ham shunga ishora qilib oʻtdi. Dunyo va butun insoniyatda kapitalistik tuzumning barbod boʻlishini oldini olish varianti qolmadi. Balki insonning hurmat-izzatini va molini saqlab qoladigan birdan-bir mavjud variant, oldidan ham, ortidan ham hech qanday botil kela olmaydigan, balki hikmat va hamdu sano egasi tomonidan nozil qilingan Islom tuzumi qoldi.
لاَ يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَلاَ مِنْ خَلْفِهِ تَنزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ
“Unga oldidan ham, ortidan ham (hech qanday) botil-nohaqlik kelmas, u hikmat va hamdu-sano egasi tomonidan nozil qilingandir” [Fussilat 42]
¹ Ishlab chiqarishning nisbatan moʻʼtadil va tanqidiy boʻlmagan pasayishi yoki iqtisodiy oʻsishning sekinlashishi.
Roya gazetasining 2019 yil 28 avgust chorshanba kungi 249-sonidan
