Tillerson Amerikaning Suriyadagi siyosati haqida nutq soʻzladi
Tilidan bol tomadi va oʻzi xuddi tulkiga oʻxshab ayyorlik qiladi
AQSh tashqi ishlar vaziri Reks Tillerson 2018 yil 17 yanvar kuni Kaliforniyadagi Stanford universitetida nutq soʻzladi. Bu nutq Amerikaning Suriyadagi siyosatini sharhlashga xoslandi. Yaʼni, Tillerson nutqida Suriya masalasi mavzularning biri boʻlmadi, balki bu masala asosiy mavzu boʻldi. Nutqda Suriya voqealari qayta koʻrib chiqilganidan keyin, u Suriya xalqining qoni toʻkilishida Amerikani aybsiz qilib koʻrsatish hamda uni Suriyaning qadrdon doʻsti, deya tasvirlash uchun haqiqatlarni buzib koʻrsatdi va ularni yolgʻonlar bilan aralashtirdi. Tillerson Amerikaning Suriyadagi maqsadlariga quyidagicha xulosa qildi:
Amerika oʻzining asosiy dushmani boʻlgan Islomiy Davlat tashkilotiga va Al-Qoida tashkilotiga qarshi kurashadi hamda bu ikki tashkilotning Amerikaga, uning ittifoqchilariga xatar tugʻdirishi oldiga toʻsiq qoʻyadi.
Amerika Eronning Suriyadagi nufuzini zaiflashtirishga va uning Erondan tortib oq dengizgacha choʻziluvchi “shia hilolini” barpo qilishiga imkon bermaslikka eʼtiborini qaratadi.
Shu sabablarga koʻra, AQSh kuchlari Suriyaning sharqiy shimolidan aslo chiqib ketmaydi, balki xavfsizlik kengashining 2254 qaroriga asoslangan siyosiy yechim ijro qilinguniga qadar vaziyat barqarorligini taʼminlash uchun kurdlar mintaqalarida oʻzining harbiy va diplomatik ishtirokini kuchaytiradi.
Amerika xalqaro yordam koʻrsatuvchi tashkilotlarning Asad rejimi nazoratidagi hech bir mintaqada qayta qurish ishlarini olib borishlariga aslo ruxsat bermaydi.
BMT nazorati ostida erkin va shaffof saylovlar oʻtkaziladi. Suriyalik qochqinlar va nizodan qochishga majbur boʻlganlarning barchasi saylovlarda qatnashadi. Bu oxir-oqibat Asad va oilasining hokimiyatdan ketishiga olib keladi.
Aniqki, Amerikaning harbiy va diplomatik ishtirokini kuchaytirish toʻgʻrisidagi qarori yangi voqelikni oʻrnatish uchun qabul qilindi. Bu narsa Amerikaga Suriyadagi voqealarni har tomonlama nazoratiga olishiga imkon beradi. U Suriyadagi voqealarni harbiy jihatdan hamda terrorga qarshi kurashishni Suriyada qolishga bahona qilish bilan nazorat qilib boradi. Darhaqiqat, kazzob Tillerson “Amerika 2011 yili oʻz kuchlarini Iroqdan olib chiqib ketgan paytida yoʻl qoʻygan xatosini Suriyada aslo takrorlamaydi” deya taʼkidladi. Uning daʼvo qilishicha, Iroqdan kuchlarni olib chiqib ketish keyingi fojialarga sababchi boʻlgan Islomiy Davlat tashkilotining paydo boʻlishiga zamin yaratdi. Oʻz-oʻzidan maʼlumki, Iroq armiyasi qoʻmondonligi 2014 yilning yoz oylarida Iroq shimolini harbiy qurollari, moliyaviy manbalari bilan qanday qilib va nima uchun Davlat tashkilotiga qoldirib chiqib ketganiga izoh berib oʻtirmadi. Uning bu soʻzlari yana shuni anglatadiki, kurdlar mintaqalarida 30 ming kishidan iborat chegara kuchlarini tashkil qilish toʻgʻrisidagi qaror Amerikaning iflos maqsadlari borligini koʻrsatib turibdi. Chunki u mintaqani oʻz manfaatlari va maqsadlarini roʻyobga chiqaradigan shaklga keltirishga imkon topish uchun ketma-ket boʻhronlarni alangalatmoqchi. 2001 yili bosib olingan Afgʻonistonda AQSh kuchlarini doimiy saqlab qolishi bizning aytganlarimizga yaxshi dalildir.
Kechagi Al-Qoida tashkilotida, bugungi Davlat tashkilotida gavdalangan (terrorga) qarshi kurashish ochiq yolgʻon va Amerikaning haqiqiy niyatlarini yashirish uchun toʻqilgan uydirmadir. Tillersonning nutqida shunday keladi: “Qoʻshma Shtatlarning Suriyadagi harbiy ishtiroki saqlanib qolaveradi va asosiy eʼtibor Davlat tashkilotining yana qayta paydo boʻlmasligiga qaratiladi”. U yana shunday qoʻshimcha qiladi: “AQSh armiyasining vazifasi sharoitga qarab saqlanib qolaveradi”. Demak, bu kuchlarning chiqib ketishi uchun maʼlum muddat belgilanmagan va ularning missiyasi qanchalik darajada yutuqqa erishganini oʻlchaydigan muayyan meʼyorlar ham yoʻq. Senator Tom Yudall tashqi ishlar vazirligi mulozimi Devid Satterfilddan “Qanday qilib bu nihoyasiz urushga aylanmaydi?” deb soʻraganida Satterfild tushunarsiz umumiy gaplarni aytib javob berish bilan kifoyalandi.
Tulki Tillersonning asalga yashirincha zahar qoʻshib qoʻyishi tabiiydir. Shuning uchun u oʻz nutqini yolgʻon koʻz yoshlari bilan bezab Amerikaning fuqarolarga, yaʼni Amerikaga malay boʻlgan Damashq qonxoʻri qurbonlariga jonkuyarlik qilishini daʼvo qildi. U – Amerika Suriyada himiyaviy qurol qoʻllanishiga mutlaqo yoʻl qoʻymaydi, bu masalada javobgar tomonlar bilan hisoblashadi – deb vaʼda berdi. Biroq u portlovchi bochkalar tashlanishi hamda masjidlar, shifoxonalar va uy joylarning fuqarolar boshi uzra vayron qilgan raketa hujumlari oqibatida qurbon boʻlganlar haqida gapirmadi. Aftidan Tillerson nazdida bu qotillik “marhamatli qotillik” boʻlgani uchun u bulardan koʻz yumgan koʻrinadi.
Soʻzimiz yakunida aytamizki, AQSh jinoyatining haqiqati fosh boʻlib Damashq qonxoʻri bu jinoyatlarning bir tolasi ekani koʻrinib qoldi. Mana shundan keyin ayrim qoʻzgʻolonchi guruhlar yetakchilari, shu jumladan “Ozod armiya” deya nomlangan guruh yetakchilarining Tramp vaʼda qilgan jannat sarobi ortidan halloslab chopishi sharmandalikdir. Tramp esa Vashingtonda ular bilan uchrashishni rad etdi va ular uchun ayrim uchrashuvlarni oʻtkazishga ruxsat berish bilan kifoyalandi. Ayni paytda muzokarachi hayʼat delegatsiyasi manfaatdor davlatlarni “qoʻzgʻolonchi kuchlar sizlarning manfaatlaringizni taʼminlashga Basharning himiyaviy qurollaridan ham yaxshiroq harakat qiladi” deya ishontirish uchun bir poytaxtdan boshqa poytaxtga yugurishmoqda. Bularning barchasi boshqa guruhlar Damashq qonxoʻriga qarshi jang qilish oʻrniga Erdoganning maqsadlarini roʻyobga chiqarish uchun Afrinda jang qilishayotgan bir paytda yuz bermoqda.
Shuni hamma tushunishi lozimki, Bashar va uning toʻdasi zulmidan xalos boʻlishning eng qisqa yoʻli Damashqdagi rejimga hal qiluvchi zarbani yoʻllash uchun kuchlarni birlashtirishdir. Bu esa Allohning roziligini istagan, Shom qoʻzgʻoloniga qarshi til biriktiruvchi qoʻllovchi davlatlarning yordamiga tayanmagan birlashgan yetakchilik boʻlishini talab qiladi. Busiz Shomdagi dindoshlarimiz mashaqqatlari davom etaveradi.
Usmon Baxxosh
Hizb ut-Tahrirning markaziy matbuot boʻlimi raisi
telefon-faks: 00961 1 30 75 94
uyali telefon: 00961 71 72 40 43
elektron pochta: ws-cmo@hizb-ut-tahrir.info
