بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيم
Liviya maydonidagi siyosiy oʻzgarishlar
Savol: Oʻrta Sharq gazetasi 2017 yil 4 noyabr kuni (Qohira uchrashuvi Liviya harbiy muassasasini birlashtirishga kelishish bilan yakunlandi) degan xabarni chop qildi. Bundan oldinroq yaʼni 2017 yil 30 oktyabr kuni liviyalik harbiy mulozimlar Liviya armiyasi strukturasini tartibga solish boʻyicha Qohirada yigʻilishgan edi. Bu yerda eʼtibor berilishi lozim boʻlgan narsa shuki BMTning Liviyadagi elchisi Gʻasson Saloma Qobiz Sarroj hukumati va parlament bilan Tobruk shahrida 2017 yil 21 sentyabrda yechim sifatida qabul qilingan yoʻl xaritasi borasidagi muzokaralarni boshlab yuborgan edi. Lekin bu narsa 2015 yil 17 dekabrda Marokashning Suxayrot (Sxirat) shahrida imzolangan kelishuvdagi muammoli sakkizinchi modda sababli bir oy ham oʻtmasdan ochiq masala boʻlib qolgan edi. Shunday ekan harbiy uchrashuv siyosiy uchrashuv muvaffaqiyatsizlikka uchraganining alomatimi? Boshqacha aytganda harbiy muzokaralar siyosiy muzokaralar muvaffaqiyatsizlikka uchraganidan keyin sakkizinchi moddani harbiy yoʻl bilan yechish uchun boʻlmoqdami? Suxayrotda ikki taraf imzolagan kelishuvdan ikki yil oʻtib nima oʻzgardi? Nima uchun bugun kelishisha olmayapti? Oldindan oʻz minnatdorchiligimni bildirib qolaman.
Javob: Aslida hech narsa oʻzgarmadi. Ikki taraf Suxayrotda kelishuvni imzolagan paytdayoq kelishmovchilik mavjud edi. Lekin ikki taraf turli maqsad va sabablarga koʻra kelishuvni imzolashgan edi. Masala yanada yorqinroq boʻlishi uchun quyidagilarni keltirib oʻtamiz:
Qazzofiy davrida taʼsir kuchiga ega boʻlgan siyosiy elita Britaniyaga malay edi. U davrlarda Amerika taʼsiri kuchsiz edi. Qazzofiy davri tugagach, eski siyosiy elita yana hokimiyatga keldi. Chunki uning ildizlari hali kuchli edi. Shuning uchun siyosatchilarga Britaniyaning taʼsiri ustun keldi. Ayni paytda Amerikaga malay siyosatchilar faol emas edi… Shuning uchun Yevropa qisqa muddat ichida hukumat va parlamentni tashkil qilishga eʼtiborini qaratdi. Chunki u eski siyosiy elita sababli natija oʻzining foydasiga boʻlishini kutayotgan edi… Amerika esa, Britaniyaga malay siyosiy elita qarshisida tura oladigan yangi siyosiy elitani paydo qilmagunicha har qanday saylovlarni oldini olishga eʼtiborini qaratdi. Boshqacha aytganda, Yevropa siyosiy yechimni tezlashtirish payida boʻlgan boʻlsa, Amerika yangi siyosiy elitani paydo qilmagunicha yechimni kechiktirib turish payida boʻldi. Lekin Amerika bu yangi siyosiy elitani oʻz odatiga koʻra faqat harbiy kuch bilangina amalga oshirish mumkin edi.
Amerika oʻz malayi boʻlmish liviyalik zobit Haftarni uning foydasiga ishlashi uchun Liviyaga yubordi… Haftar va uning 300tacha askari 1987 yil mart oyida Chad davlatida asirlikka tushib qoladi. Shunda Amerika Chad davlati bilan oʻrtamchilik ishlarini olib boradi va 1990 yilda MRB agentligi uni qutqarish uchun muzokara olib boradi. Soʻng Amerika samolyoti uni va askarlarini olib avval Zair davlati, keyin esa Amerikaga uchadi. Shundan soʻng unga AQShda siyosiy qochqin maqomini beradi. Shunday qilib, Haftar xorijdagi Liviya muxolifatiga qoʻshiladi. Haftar soʻnggi yigirma yil ichida AQShning Virjiniya shtatida yashab, MRB tomonidan partizanlik urushiga tayyorgarlikdan oʻtadi. Haftar Liviyaga 17 fevral qoʻzgʻolonida qaytadi. Amerika uni Liviyada harbiy kuch paydo qilishi va shu yoʻl orqali u yerda mintaqalarni egallashi uchun hamda harbiy gʻalabalar orqali yangi siyosiy elita paydo qilishi uchun yubordi. Bu ishda uni qurol aslaha va pul bilan bevosita va Misrdagi siyosiy malayi orqali taʼminladi… Amerika Haftar faol nufuzga ega boʻlishini kutib, Liviyada har qanday siyosiy yechimni bekor qildi. Haftar koʻproq sharq tomonga oʻrnashdi, chunki Tripoli Yevropa, xususan Britaniyaga malay siyosiy elita bilan toʻlib toshgan edi. Shuning uchun u Liviyaning sharqida kuch toʻplashda muvaffaqiyatga erishdi va Tobrukdagi parlamentni egalladi.
Yevropa 2015 yili eng koʻp eʼtibor qaratgan narsasi siyosiy elita oʻzgarmay turib, siyosiy yechim paydo qilish boʻldi. Shuning uchun u qadamlarni tezlatish maqsadida Liviyaga oʻziga malay elchilarni joʻnatishga eʼtibor qaratdi. Leonni xalqaro elchi sifatida Liviyaga joʻnatar ekan, bu borada muvaffaqiyat qozondi… Chunki Yevropa u orqali siyosiy yechimni tezlashtirdi va xavfsizlik kengashiga bosim beradigan muhitni yaratdi. Ayni paytda agar Amerika siyosiy yechimdan bosh tortsa unga qiyinchilik tugʻdiradigan muhitni ham yaratdi… Amerika esa, ishga boshqa tarafdan yondashdi. Chunki u ishlar shu tarzda tezlashganini koʻrganidan keyin, siyosiy yechimga qarshilik qiladigan boʻlsa, ish uning foydasiga boʻlmasligini tushundi. Shuning uchun u Suxayrot kelishuviga mos rejasini ishlab chiqdi. Bu reja kelishuvni boshqasiga almashtirish yoki uni butunlay bekor qilishdan iborat edi… Shunday ham boʻldi. Kelishuvdagi sakkizinchi modda harbiy kuchga aloqador edi… Yevropa Haftarning Amerika malayi ekani va Amerika uni armiyaga qoʻmondon boʻlishini xohlayotganini bilar edi. Shuning uchun sakkizinchi modda yaʼni armiya bosh vazirga boʻysunishi toʻgʻrisidagi moddani qabul qildi. Chunki bosh vazir Sarroj Yevropa malayi edi… Mana shu modda Amerika uchun yengib oʻtish mumkin boʻlgan toʻsiqqa aylandiki, Amerika undan kelishuvni bekor qilish uchun foydalandi. Haftar keyinchalik armiyadagi faol kuchga aylandi va Tripolidagi Yevropa siyosiy elitasi bilan bahslasha oladigan faol siyosiy elitani paydo qildi…
Hozirgi voqelik shundan iboratki, u 2015 yil oxiridagi Suxayrot kelishuvidan beri koʻp oʻzgargani yoʻq. Shuningdek ikki tarafning maqsadlari hamda siyosiy va harbiy intilishlari ham oʻzgarmadi… Biz Suxayrot kelishuvidan keyin Liviya mavzusi borasidagi koʻp savollarga javob berdik. Kim ularni yaxshi tinglagan boʻlsa, bu ishlarni yorqin tushuntirib berganmiz.
2014 yil 3 iyundagi savolning javobida shunday keladi: (Liviyadagi siyosiy doira Britaniya yetishtirib chiqargan qoʻgʻirchoq doira ekanini, unda Britaniyaning Liviyadagi malayi boʻlgan bu siyosiy doirani qoʻllab-quvvatlayotgan frantsuzlarning bir oz qoʻli ham borligini, bu esa boʻlgʻusi saylovlarda mansablarga koʻtariladiganlar bir ozgina “mustaqillar” bilan birga Yevropaning odamlari boʻlishini va ana shundan keyin vaziyat barqarorlashib Amerikaning ochkoʻz istaklari bekor ketishini anglatishini Amerika yaxshi biladi. Amerika oʻzining Qazzofiy boshqaruviga barham berishdagi amaliy harbiy taʼsiridan foydalanib qolishni istagan edi. U oʻzining nufuzda ulushi koʻproq va toʻliqroq boʻlishida shundan foydalanishni istagan edi. Amerikaning bu istagi esa Yevropa hukmronligi saqlanib qolayotgan bu muhitda saylovlarning oʻtkazilishi bilan roʻyobga chiqmaydi. Shuning uchun Amerika oʻziga malay boʻlgan yangi siyosiy tabaqani paydo qilish uchun Liviyada harbiy jihatdan “karta”larni aralashtirib yuborish va vaziyatni qayta tartiblash fikriga tushgan edi. Bundagi birinchi qadam bir harbiy kishiga aʼzolarining koʻpchiligi Yevropa odamlari boʻlgan Milliy kongress nazorat qilayotgan mavjud vaziyatga qarshi toʻntarishga oʻxshash narsa bilan harakatlanishni taklif etish edi. Maqsad “karta”larni aralashtirib yuborish va saylovlarni Amerika uchun afzal boʻlgan shart-sharoitlar vujudga kelgunga qadar kechiktirish edi. Saylovlar faqat bir Amerikaning nazorati bilangina boʻlmasa Yevropa bilan sherikchilikda boʻladi, natijada maydon faqat Yevropaniki boʻlib qolmaydi. Shunday qilib Amerika Haftarni harakatga keltirmoqda…).
2015 yil 11 apreldagi savolning javobida shunday iboralar keladi: (Evropa Amerikaning muzokaralarni fosh qilishga harakat qilayotganini tushunadi. Shuning uchun Yevropa Liviyaga oʻzining ishonchli elchisi Bernardino Leonni yubordi… Bernardino Leon siyosiy yechimga erishish uchun ishlarni jadallashtirdi. Uning maqsadi oʻz vazifasini 2015 yil mart oxirigacha nihoyasiga yetadigan mandati davridayoq bajarish edi. Xavfsizlik kengashining 2213 sonli qarori bilan uning mandati 2015 yil 15 sentyabrgacha uzaytirildi. Leon oʻz vazifasini birinchi muddatdayoq nihoyasiga yetkazish uchun shoshildi. U birinchi Jenevada muzokaralar olib bordi, keyin bu muzokaralar Liviya, Marokash, Jazoir va yana Marokashda boʻlib oʻtdi. 2015 yil 12 mart payshanba kuni Marokashda boʻlib oʻtgan muzokaralar davrasida Tobruk parlamenti aʼzolari Liviyadagi tomonlar oʻrtasidagi siyosiy maslahatlarni bir hafta keyinga, yaʼni 2015 yil 19 martga kechiktirishni talab qilishdi… Leon esa siyosiy yechim iloji boricha tez chiqarilishiga eʼtiborini qaratdi. Shunday qilib 2015 yil 16 mart kuni Yevropa Ittifoqi tomonidan muzokaralar muvaffaqiyatsizlikka uchrashidan ogohlantirib qoʻshma bayonot chiqarildi. Ushbu bayonotda shunday iboralar kelgan: (Siyosiy yechimga kelishilmasa Liviya yaxlitligi xatarga yuz tutadi… Yevropa Ittifoqi mustahkam xavfsizlik tartiblariga ega, yagona milliy hukumat tashkil qilishga kelishish orqali Liviyani qoʻllab-quvvatlashga tayyor”. (Germaniya axborot agentligi, 2015 yil 16 mart).
2016 yil 19 yanvardagi savolning javobida shunday kelgan: (Britaniya siyosiy doiraning barchasi yoki koʻprogʻi uning tarafida ekanini biladi. Shuning uchun Leon taklifiga mos keladigan har qanday muvaqqat hukumat oʻzi tarafida boʻlishidan xotirjam. Shuning uchun Leon davrida Suxayrot kelishuvini tezlatishga eʼtibor qaratdi. Lekin bu ishni amalga oshira olmagach, Martin Kobler keldi va oʻzgartirishlar boʻldi. Britaniya bu oʻzgartirishlar Amerikaning Koblerga boʻlgan bosimi ostida boʻlayotgani va Amerika bu kelishuvni oʻzi xohlagan qolipga solish maqsadida uni muvaffaqiyatsizlikka uchratish uchun qadam tashlaganini angladi. Shuningdek, Britaniya bu ish Haftar Amerika idora qiladigan siyosiy til biriktiruvlar bilan hamohang olib boradigan harbiy amallar natijasida yangi siyosiy elitani yaratish orqali boʻlishini angladi. Shuning uchun Britaniya hisobdan tashqari boshqa ishlar sodir boʻlishidan oldin tezroq kelishuv tuzish haqida fikrladi. “Kobler” oʻzgartirishlari bilan boʻlsa ham kelishuv Britaniya uchun maqbul yoʻl edi, shuning uchun ishlarni tezlashtirdi. Britaniya 2015 yil 17 dekabr Marokashning Suxayrot shahrida yakuniy kelishuv boʻlishiga zoʻr berib intildi. Bu kelishuv qonuniy boʻlishi uchun xavfsizlik kengashiga murojaat qildi va 2259 sonli qaror loyihasini kelishuv qarori sifatida taqdim etdi. Britaniyaning bunchalik shoshilishi sababi Amerika kelishuvga qarshilik qilayotgani edi… Liviya parlamenti raisining sobiq maslahatchisi Iso Abdulqoyyum 2015 yil 13 dekabrda Ertangi kun televideniyesida chiqish qilar ekan shunga ishora qildi: (Amerika tashqi ishlar vaziri Kerrining bayonotlaridan shuni anglash mumkinki, amerikaliklar inqirozni ingliz va frantsuzlarga qarshi hal qilishga jurʼati yetishmaydi…).
2016 yil 12 martdagi savolning javobida shunday keladi: (Ammo Amerikaning “toʻsqinchilik” qilayotganiga kelsak, Liviyadagi siyosiy doiraning aksariyati Qazzofiyning qoldiqlari yaʼni Yevropa malaylaridir… Shuning uchun vazirliklarni tashkil qilish mana shu andoza asosida boʻladi. Amerika esa Haftar va uning yonidagi harbiylarga suyanadi va harbiy yoʻl bilan boʻlsa ham kuchi yetganicha siyosiy yechimga toʻsqinlik qiladi. Shuningdek, Haftar va uning tobelari orqali hukumatda sher ulushini olishni xohlaydi… Yevropa esa buning aksi oʻlaroq kelishuvni roʻyobga chiqarish, hukumatni tashkil qilish va oʻrnatish uchun harakat qiladi, chunki u siyosiy doiraga hukmron boʻlib, bunga dalillar koʻpdir. Britaniya tashqi ishlar vaziri Filip Xemmond 2016 yil 19 fevralda Jazoirga tashrif buyurar ekan, bu davlatning tashqi ishlar vaziri Ramtan Lamamra bilan uchrashuv chogʻida shunday dedi: “Liviya ishlariga harbiy aralashuv bu yurt boshdan kechirayotgan inqirozni tuzatish uchun munosib yechim emas” va siyosiy yechim qabul qilishga chaqirdi. (Jazoir xabarlari 2016 yil 19 fevral).
Shuning uchun 2015 yil 17 dekabr Suxayrot shahrida imzolangan kelishuvdan beri va hatto undan oldin Yevropa siyosiy yechimni tezlatish payida. Chunki mavjud siyosiy elita uning malayi. Amerika esa shu yechimga toʻsqinlik qilmoqda va malayi Haftar vositasida harbiy boshqaruvni qoʻlga olmoqchi va yangi siyosiy boshqaruv paydo qilmoqchi… Shuning uchun muzokaralar bir oldinga bir orqaga qarab ketmoqda. Muzokaralar oʻtganiga bir oy toʻlmasdan Tobruk elchisi tomonidan chekinish yuz berdi va masala ochiq holda qoldi… Gʻasson Saloma bir safar u taraf, boshqa safar esa bu taraf bilan uchrashmoqda. U yer, bu yerlardan takliflar qabul qilmoqda. Chekinishlarini va oʻz idoralari bilan maslahat qilish uchun Tunisdan Liviyaga qaytishlarini oqlamoqda… Balki u ikki taraf yakuniy yechimga kelishishi ikkisining ortidagi xalqaro kuchlarning kelishuviga muhtojligini bilsa kerak. Bu ish Gʻasson Salomaning qoʻlidan kelmaydi, hatto ikki taraf ham bu ishni amalga oshira olmaydi. Bu ularning ortidagi kuchlarning kelishuviga bogʻliqdir. Shuning uchun chekinishdi va masalani ochiq holda qoldirishdi hamda idoralari bilan maslahat qilish uchun Tunisdan Liviyaga qaytishdi.
(Al-Jazira muxbirlarining aytishicha, Liviya parlamenti elchisi hech qanday uzrsiz davlatning oliy majlisi bilan muzokara oʻtkazishdan bosh tortgan. Bu uchrashuv Suxayrot kelishuvini qaytadan koʻrib chiqish uchun Tunisda boʻlib oʻtayotgan edi… Lekin muxbirlarning aytishicha, sabab sakkizinchi modda borasida boʻlgan. Chunki bugun ertalab bu haqda shovqin suronli bahs munozara boʻlgan. Unda oliy kengash va hukumat mavzusi bahs qilingan. Al-Jazira, 2017 yil 16 oktyabr)… (Al-Jazira manbasining aytishicha, Tunisdagi BMT elchiligi qarorgohida BMTning Liviyadagi elchisi Gʻasson Saloma oliy majlis aʼzosi Muso Faraj va muzokara kengashi raisi Abdussalom Nasiyya bilan uchrashadi. Bunda elchilar kecha ochiq qoldirilgan masalani toʻgʻrilash borasida bahs yuritishadi… Al-Jazira, 2017 yil 17 oktyabr)… (Al-Jazira muxbirlarining yana aytishicha, BMT elchisi muzokaraga qatnashayotgan ikki tarafga oʻrtalaridagi ittifoq va kelishmovchiliklarning bayonini oʻz ichiga olgan hujjatni toshirgan. Ular kun boʻyi uni oʻrganib chiqib, oʻz mulohazalarini alohida bildirishlari lozim. (Al-Jazira 2017 yil 18 oktyabr)…
Gʻasson Saloma 2017 yil 21 oktyabr shanba kuni Tunisda boʻlgan matbuot anjumanida ishora qilishicha, Tunisda muzokara olib borayotgan oliy majlis vakillar palatasi elchilari oʻrtasida kelishuv va bir-birini tushunish mavjud. Shuning uchun ular Liviyaga qaytib borib, oʻzlarining siyosiy idoralari bilan maslahatlashadi. Salomaning aytishicha, bu yerda sakkizinchi modda borasida kelishmovchilik mavjud boʻlib, elchi uni bartaraf etishga harakat qiladi. (Al-Jazira 2017 yil 24 oktyabr).
Shuning uchun Haftar oʻz eʼtiborini harbiy ishga qaratmoqda, bu hech kimga sir emas. Chunki 2017 yil 21 sentyabrda Gʻasson Saloma yetakchiligida boshlangan oliy majlis va Tobruk parlamenti oʻrtasidagi muzokaralardagi Haftarning ishi va bayonotlari faqat harbiy ishga qaratilgan. Haftarning bayonotlari muzokaralarning muvaffaqiyatli chiqishini shubha ostiga qoʻyadi. Al-Jazira 2017 yil 14 oktyabrda shunday xabar tarqatdi: (General Xalifa Haftar Liviya inqirozini BMT yetakchilik qilayotgan muzokaralar yoʻnalishi boʻyicha yechish mumkinligi borasida shubha bildirdi… Haftar Bengʻozi shahrida oʻtgan xavfsizlik anjumanida odamlarni joriy muzokaralar siyosiy inqirozning yagona yechimi deb ishontirib boʻlmaydi degan. Shuningdek u siyosiy muzokara oʻrniga boshqa alьternativ yoʻllarni aytgan, armiya va xavfsizlik idorasi shular jumlasidandir. Haftar: Bular “xalq istagiga boʻysunadi” degan).
Haftar 2017 yil avgust oyi oʻrtalarida shunday bayonot bergan edi: “Biz armiya Liviya tuprogʻining barchasiga hukmronlik qilmagunicha kurashni davom ettirishda qattiq turamiz”. (Oʻrta Sharq, 2017 yil 15 avgust).
Amerika Liviyadagi ishlarini mustahkamlashda harbiy yechimga suyanmoqda. Shuning uchun u Haftar harbiy hukmronligini kuchaytirib olishi va yechim Yevropa taʼsiridan koʻra koʻproq Amerika taʼsiri bilan qabul qilinishi uchun siyosiy yechimga toʻsqinlik qilaveradi. Boshqacha aytganda, Amerika siyosiy yechimni boshqarish uchun harbiy yechimga eʼtiborini qaratadi va shu ish uchun har qanday fursatdan foydalanadi… Shuning uchun u Haftarning armiyadagi taʼsirini kafolatlash maqsadida Qohirada harbiy uchrashuv oʻtkazish uchun munosib fursat topgach, 2017 yil 30 oktyabrda Haftarga uchrashuv oʻtkazishini buyurdi. Natijada Liviya harbiy guruhlari Qohirada uchrashdi. Ularning barchasi Haftarni qoʻllab-quvvatlashdi yoki hech boʻlmaganda unga qarshilik qilishmadi… Uchrashuv 2017 yil 2 noyabrda yakunlandi. Oʻrta Sharq gazetasi yozishicha, Qohirada Liviyalik zobitlar oʻrtasida oʻtkazilgan va ikki kun oldin yakun topgan Liviya harbiy tashkilotlarini birlashtirish borasidagi muzokaralarning uchinchi davrasida Liviya armiyasini birlashtirish va uning 2011 yildan beri xavfsizlik va harbiy sohada boshboshdoqlikni boshdan kechirayotgan hukmronlikka boʻlgan aloqasi haqida kelishuvga erishildi… (Oʻrta Sharq 4 noyabr 2017 yil).
Koʻrinib turibdiki, Amerika oʻzining malaylari Misr va Haftar vositasida ishlarida siljishga erishdi. Chunki Haftar Liviyaning katta qismi, xususan yurtning sharqi va neftga boy mintaqalari ustidan hukmron boʻlgan shaxsga aylandi. Yevropa (Britaniya va Frantsiya bilan Italiya) esa, buning aksi oʻlaroq biroz sustroq harakat qildi. Lekin bu kurash toʻxtab qoldi degani emas. Chunki Yevropaning Liviyada hali kuchi bor, bundan tashqari u siyosiy ishlarda Amerikadan ayyorroqdir… Shunday qilib, Liviyada Amerika va uning malaylari hamda Yevropa va uning malaylari oʻrtasida kurash davom etaveradi… Bu kurash olovida yonayotganlar liviyaliklar boʻlmoqda…
Shuni ham eslatib oʻtish lozimki, musulmonlarning masalalari dushmanlarning qoʻli bilan emas, balki musulmonlarning qoʻli bilan yechiladi. Alloh muyassar qilib qoʻygan kishiga bu juda ham oson. Uning quroli zohiru botinda Allohga xolis boʻlish hamda gap va amalda Rosululloh ﷺga sodiq boʻlishdir. Ana oʻshanda muzokarachilar roshid Xalifa Umar ibn Xattob davridan beri islomiy boʻlib kelayotgan yurt qarshisida turganini, uning aholisi musulmon ekanini va uning masalalari yechimi Allohning kitobi va Rosulining sunnatida ekanini hamda mustamlakachi kofir bilan hech qanday aloqasi yoʻqligini bilishadi.
وَلا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ
“Zulm yoʻlini tutgan kimsalarga berilib ketmanglar-ergashmanglar. Aks holda sizlarga doʻzax oʻti yetar. Sizlar uchun Allohdan oʻzga biror doʻst yoʻqdir. Keyin (yaʼni zolimlarga ergashsangiz) sizlarga yordam berilmas” [Hud 113]
Xotima sifatida yuqorida aytganlarimizni takrorlaymiz: Islomiy fathlar uchun yoyilish markazi boʻlgan va olamga adolat va Islomni yoygan islomiy yurtlar jang maydoniga aylanib qoldi. Mustamlakachi kofir unda bizni qatl qilish va boyliklarimizni talon-taroj qilish uchun musobaqalashmoqda… Ular nafaqat oʻzlarining balki bizning ichimizdagi malaylarining qoʻli bilan oqizishgan har tomchi qonimizga xursand boʻlmoqdalar.
Mustamlakachi kofirlar dushmanlarimiz boʻlib, bizni qatl qilish uchun kuch sarflashayotgani ajablanarli emas. Ammo ajablanarli ish shuki, turli liviyalik guruhlar ayrimlari Amerika va ayrimlari Yevropa tarafiga oʻtib olib, bir-birlari bilan urishmoqda. Ular Islom va Allohning kalimasini oliy qilish uchun emas, balki mustamlakachi kofir manfaati uchun urishmoqda… Albatta u ulkan (azoblarning) biridir. Musulmonlar oʻzaro bir-birlari bilan urishishlari Islomda ogʻir gunohdir. Rosululloh ﷺ aytadilar:
“كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ، دَمُهُ، وَمَالُهُ، وَعِرْضُهُ”
“Musulmonga boshqa bir musulmonning qoni, moli va nomusi haromdir”. Muslim Abu Hurayradan chiqargan. Rosululloh ﷺ yana aytadi:
“لَزَوَالُ الدُّنْيَا أَهْوَنُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ قَتْلِ رَجُلٍ مُسْلِمٍ”
“Alloh Taolo nazdida musulmonni qatl qilishdan koʻra dunyo yoʻq boʻlib ketgani yengilroqdir”. Nasoiy Abdulloh ibn Amrdan chiqargan.
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَذِكْرَىٰ لِمَن كَانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ وَهُوَ شَهِيدٌ
“Albatta bunda (ogoh) qalb egasi boʻlgan yoki oʻzi hozir boʻlgan holda (yaʼni sidqidildan) quloq tutgan kishi uchun eslatma-ibratlar bordir” [Qof 37]
17 safar 1439h
6 noyabr 2017m
