Novikov: Chegaradagi vaziyat savdoni yashirincha cheklash
Qirgʻiziston iqtisodiyot vaziri Artyom Novikov Qozogʻiston bilan chegaradan oʻtishning murakkablashganini “savdoni yashirincha cheklash” deb atadi. Uning aytishicha, vazirlik chegaradagi muammoni hal qilishda yordam soʻrab Yevropa iqtisodiy komissiyasiga Qozogʻiston ustidan arznoma bergan.
Novikov 27 oktyabrdagi matbuot-anjumanda Qirgʻiziston-Qozogʻiston chegarasi orqali tovarlar toʻsiqlarsiz oʻtishi masalasi qachon hal boʻlishini bilmasligini aytdi.
“Biz bunday vaziyatga birinchi marta duch kelmoqdamiz. Bu yerda “savdoni yashirincha cheklash” atamasini qoʻllash oʻrinlidir”,- deb aytdi vazir.
Novikov Yevropa iqtisodiy komissiyasi Qirgʻiziston arznomasini koʻrib chiqish sanasini hali belgilamaganini qoʻshimcha qilgan.
“Vaziyat tartibga solinishiga umid qilamiz. Agar muammo hal qilinmasa, unda Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqidan chiqish masalasi siyosiy darajada qabul qilinadi”,- deb aytgan Novikov.
Vazirning aytishicha, yuk tashuvchilar chegaradagi vaziyat sababli katta ziyon koʻrmoqdalar.
Turkiston:
Novikov Qozoq – Qirgʻiz chegarasidagi muammolarga faqat “iqtisodiy manfaat talashish” toʻqnashuvi koʻrinishini bermoqchi boʻlyapti. Aslida bu muammo insonlararo muomilalarga aloqador masala ekanligi jihatidan va ikki prezidentning shaxsiy kelishmovchiliklari sababli fuqorolar manfaatlariga atayin zarar yetkazilayotgani jihatidan hamda xalqaro siyosiy kuchlarga shikoyat qilinayotgani jihatidan siyosiy muammo deb baholanadi. Yaʼni, siyosiy muammo iqtisodiy bosim berish orqali amalga oshirilyapti.
Yevroosiyo ittifoqi oʻziga aʼzo boʻlgan bu ikki davlat oʻrtasidagi muammoni yechib bera olmadi. Chunki bu ikki davlat oʻrtasidagi muammo emas. Balki bu ikki prezident oʻrtasidagi shaxsiy kelishmovchilikdan kelib chiqqan adminstrativ bosim berish amaliyotidir. Shuning uchun Rossiya Yevroosiyo ittifoqi nomidan bu muammoning yechimini bartaraf eta olmaydi. Muammoning yechimi Nazarbayevning xalqaro siyosatdagi obroʻyiga bogʻliq boʻlib, Qozoq va Qirgʻiz fuqorolari uning man-mansiragan shaxsiyatining qurboniga aylanib qoldi.
Qirgʻiziston prezidenti esa, quruq va rasmiyatchilik ustiga qurilgan mulozamatlardan taʼsirlanib, oʻzini xalqaro siyosiy maydondagi oʻrnini notoʻgʻri belgilab oldi. U shaxsiy mulozamatlar faqat rasmiyatchilik ekanini, haqiqiy siyosiy vazn esa ortida turgan davlatining kuch qudrati va olamiy strotegik ahamiyatiga bogʻliq ekanini unitib qoʻydi. Negaki xalqaro siyosat va olamiy sistema faqat manfaat ustiga qurilgan. Putin singari yirik davlatlar rahbarlarining shaxsiy mulozamati faqat rasmiyatchilikdir, xolos.
Endi Qirgʻiziston kechagina oʻzi tanqid qilib turan Gʻarb xalqaro sistemasiga muroojaat qilib, Qozogʻistonning bosimidan shikoyat qilyapti. Bu esa Rossiya bilan Qirgʻiziston oʻrtasiga sovuqlik solyapti. Qirgʻizistonlik millionlagan ishchi muhojirlar Rossiyada tirikchilik qilibgina qolmay, balki Qirgʻiziston milliy mahsulotini oʻstirib, valyuta taqchillik muammosini hal qilib kelishyapti. Ularga Rossiya tomonidan beriladigan har bir zarba Qirgʻizistonda inqilobiy xavfni kuchaytiraveradi.
Qirgʻiziston muammosi xalqaro siyosatning adolatsizligi va olamiy global boshqaruv sistemasining gʻirrom va notoʻgʻri asosda tuzilganligiga aloqadordir. Bu esa, hozirda hukmron mafkuraviy olamiy sistemaning (kapitalizmning) buzuq ekanidan dalolat beradi. Bu – dunyo sistemasining ikki yoki uch standart asosida olib borilishining yaqqol dalili boʻlib turibdi.
Yuqoridagi Qirgʻiz bosh vazirining har qanday harakati samarasiz yakun topaveradi. Buni vazirning oʻzi ham biladi. Lekin nimadir qilish kerak degan yoʻsinda faqat rasmiyatchilik uchun yana oʻsha xalqaro tashkilotlarga arz qilish bilan siyosiy populistik harakatlarini davom ettiraveradi. Bu chegaralar va ular tufayli kelib chiqayotgan muammolar, aynan kufr siyosiy olamiy sistemasining manfaati va islomiy yurtlar oʻrtasidagi keskinliklar keltirib chiqarish uchun asosiy quroli boʻlib xizmat qiladi. Keskinliklar aynan xalqaro standartlar, xalqaro tashkilotlar tomonidan imzolangan bitimlar va atayin paydo qilingan xalqaro xavfsizlik muammolari orqali jumbushga keltiriladi.
Demak, Islom diyorlari oʻrtalaridagi chegaralarning mavjud boʻlib turishining oʻzi muammo. Chunki bu chegaralar kufr mustamlakachilari tomonidan atayin chizib berilgan va faqat ularning siyosiy manfaatlari uchun xizmat qiladi! Shuning uchun bu muammoning yechimini ularga arzlanish bilan hal qilishga harakat qilishning oʻzi mantiqsiz!!
