بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيم
Savol: Amerika va Shimoliy Koreya oʻrtasida asta sekin taranglik kuchayib bormoqda. Amerika Janubiy Koreyada harbiy mashgʻulotlar oʻtkazmoqda. Bu taranglik ortidan Amerika ulkan harbiy kemalar guruhini mintaqaga yubordi. Bu kemalar orasida uchoq tashuvchi kemalar ham bor. Ayni paytda shimoliy Koreyani yadroviy urushdan ham ogohlantirdi. Bi-Bi-Si radiosi 2017 yil 15 aprelda tarqatgan xabariga koʻra Shimoliy Koreya AQShni mintaqada fitna chiqarmasligi haqida ogohlantirar ekan shunday dedi: “Biz Amerikaga qarshi yadroviy hujumga tayyormiz”. Bu taranglik haqiqati nimadan iborat? Bu ikki davlat oʻrtasida yadroviy urush alangalanib ketishi mumkinmi? Bu taranglik Xitoy chegarasi yaqinida boʻlayotgan ekan, Xitoyning unga munosabati qanday? Yoki Shimoliy Koreya Xitoyga ishonyaptimi?
Javob: Toʻgʻri, prezident Tramp oʻz mansabiga oʻtirgandan keyin Amerika va Shimoliy Koreya oʻrtasida taranglik kuchaya boshladi. Shuningdek Shimoliy Koreyaning raketa sinovlari Amerikaga bu davlatga doʻq-poʻpisa qilishi uchun bahona boʻlib qoldi. Tramp oʻz lavozimini egallagach, bu taranglik ikki barobar kuchaydi. Goʻyo Tramp yetakchiligidagi idora Shimoliy Koreya “tahdidi”ni Amerika va uning Osiyodagi ittifoqchilari foydasiga hal qilish uchun kelgandek boʻldi. Quyida bunga ishora qilayotgan ishlarni keltiramiz:
1 – Amerika strategiyasida Shimoliy Koreya masalasi uning xalqaro nizomiga boʻysunmaydigan, harbiy kuchga ega sotsialistik davlatgina emas. Balki Shimoliy Koreyaning kichkina hajmi va kuchi Amerikaning dunyodagi birlamchi masalalari sirasiga kirmasada, Amerika unga Xitoy nomli bir butun vujudning bir qismi sifatida qaraydi. Chunki Amerika Xitoy taraqqiyoti oʻsib borayotganini katta xatar deb biladi va Xitoyning kuchini yoʻqotish uchun barcha variantlarni oʻrganadi. Xitoy chegarasi shu jumladan Shimoliy Koreya chegarasi yaqinida muhitni taranglashtirish shu variantlarning biridir. Amerika Obama davrida Shimoliy Koreyadan tashqari Xitoy atrofidagi Hindiston, Yaponiya, Vьetnam, Filippin kabi davlatlar bilan ittifoq tuzishga harakat qilgani mazkur fikrni tasdiqlaydi. Amerika bu ittifoqlarning Xitoy atrofidagi halqa boʻlishini va bu halqa Xitoyning Janubiy Xitoy dengizidan foydalanishga intilish va dunyo boʻylab tijoratini kuchaytirish siyosatini cheklab qoʻyishini istadi.
Amerika Xitoy atrofida nafaqat Shimoliy Koreya bilan taranglik paydo qilgan, balki boshqa bir necha tarangliklarni ham paydo qilgan. Masalan, Xitoy bilan Hindiston oʻrtasidagi chegara nizolari hamda bir tomondan Xitoy bilan ikkinchi tomondan Yaponiya, Filippin, Vьetnam va Malayziya bilan orollar masalasi haqidagi nizolar shular jumlasidandir. Amerika Xitoyga qarshi turishi uchun Yaponiya armiyasidan aksar cheklovlarni olib tashladi. Bugun Shimoliy Koreyani oʻz ustivorligiga “tahdid” deb atayotgani ham Xitoyga qarshi AQSh strategiyasining bir qismidir… Amerikaning Shimoliy Koreyaga boʻlgan bosimi bugun eng qizgʻin darajaga chiqqan boʻlsada, lekin u yangi narsa emas… Bu strategiya bosim beruvchi muzokaralar uslubida boshlandi. Amerika 1994 yilda Shimoliy Koreya bilan oʻtkazgan muzokaralari oqibatida Pxenьyan yadroviy dasturini toʻxtatdi. 2008 yilda oltita davlat ishtirok etgan muzokaralarda Yonbyondagi atom reaktori toʻxtatildi. 2012 yildagi muzokaralar Shimoliy Koreya yadroviy dasturini toʻxtatish va xalqaro tekshiruvchilarni kiritishga ruxsat berish bilan yakunlandi.
Shimoliy Koreya har safar Amerika oʻz majburiyatlarini bajarmayotgani sababli yadroviy dasturini qaytadan jonlantiraverdi. Chunki Amerika Shimoliy Koreya yadroviy dasturini toʻxtatishi evaziga yengilsuvli reaktorlarni berish va Shimoliy Koreyaning ikki reaktorini mazut bilan taʼminlash hamda unga koʻmaklashish majburiyatini oʻz boʻyniga olgan edi. Amerika buning oʻrniga Pxenьyanni yana tanglik maydoniga qaytishiga majburlar edi… Amerika 2012 yil yangi uslubni qabul qildi, unga koʻra, dengiz kuchlarining 60 %ni Uzoq Sharqqa joʻnatadigan boʻldi. Amerika bu ishni kichkinagina Shimoliy Koreyaga qarshi emas, balki Xitoyni zaiflashtirish uchun qildi. Bugun paydo boʻlgan tanglik ham shu zaiflashtirishni oxiriga yetkazish uchun boʻldi.
2 – Tashqi ishlar vaziri Tillerson Amerikaning Shimoliy Koreyaga nisbatan strategiyasidagi sabr siyosati tugagani haqida eʼlon qildi. Tillerson Seulda Janubiy Koreyalik hamkasbi Yun Byonse bilan oʻtkazgan matbuot anjumanida shunday dedi: “Aniq qilib aytsam, strategik sabr siyosati nihoyasiga yetdi. Biz yangi xavfsizlik va diplomatik choralar qidirmoqdamiz va barcha ehtimollar oʻrtaga tashlandi… ”. (Reyter axborot agentligi 2017 yil 17 mart).
Amerika Halab shahrini topshirishga qoʻzgʻolonchilarni majburlashda Turkiya ishini bajarganidan keyin Suriya xususida qanchadir darajada xotirjamlikka erishdi. Boshqacha aytganda, Amerika fikricha Suriya qoʻzgʻoloni xatari pasaygani tufayli endi Shimoliy Koreya masalasiga eʼtiborni jamlasa boʻladi. Shuning uchun Suriya masalasi Obama idorasini boshini qotirgani kabi Tramp prezidentlik stolida Shimoliy Koreya masalasi birlamchi masala boʻlib qoldi. Shundan keyin Shimoliy Koreya bilan munosabatning taranglashuvi Vashingtonda baland kuylanadigan qoʻshiqqa aylandi. Shuningdek Amerika oʻz strategiyasidagi sabr siyosati tugaganini eʼlon qilishi Shimoliy Koreya muammosini harbiy yoʻl bilan yechishi ehtimoli borligiga ishora boʻldi. Bu ishlar ortidan Amerika Shimoliy Koreyaning harbiy mashgʻulotlariga qarshi quyidagi provokatsion bayonotlar bilan chiqdi:
a) Amerika tashqi ishlar vaziri Tillerson Shimoliy Koreyaga qarshi yadro qurolini qoʻllash bilan tahdid qilishi (bunda Amerika tashqi ishlar vaziri Reks Tillerson Janubiy Koreya va Yaponiyani himoya qilish uchun Shimoliy Koreyaning soʻnggi raketa sinovlariga qarshi “yadroviy tizim”ni ishga solishi haqida tahdid qildi. Tillerson oʻzining Janubiy Koreya va Yaponiyalik hamkasblari bilan bayonot tarqatib, unda AQSh Tokio va Seulni himoya qilish uchun “yadroviy tizim”ni ishga solishi haqida aytdi). (Rossiyaning sputnik axborot agentligi 2017 yil 17 fevral).
b) Amerika Janubiy Koreya va Yaponiyani atom qurollari bilan taʼminlashi haqidagi doʻq-poʻpisasi. (Amerika tashqi ishlar vaziri Reks Tillerson Janubiy Koreya va Yaponiyani atom quroli bilan taʼminlashi mumkin boʻlgan yechimni qabul qilishi haqida aytdi. Davlat kotibi bunda Amerika atom quroli ushbu mintaqada yoyilishi haqida gap borar ekan, Janubiy Koreya va Yaponiya yaqinda atom quroliga ega boʻlishi haqida aytdi… ). (Sputnik axborot agentligi 2017 yil 18 mart).
v) Prezident Tramp provokatsion ohangda Amerika qurollari haddan tashqari koʻpligi va ular bilan unga zarba berishi mumkinligi haqida Shimoliy Koreyaga eslatishi. (Tramp yana kecha Xitoy yetakchisi Si Tszinьpin bilan bogʻlangani va bir soatli soʻzlashuvda undan Shimoliy Koreya yetakchisi Kim Chen Inga AQShda nafaqat uchoq tashuvchi kemalar, balki suv osti atom kemalari ham borligini yetkazib qoʻyishini talab qilganini aytdi. Tramp keskin ohangda shunday dedi: “Shimoliy Koreya atom quroliga ega boʻlishiga yoʻl qoʻymaslik kerak. Ayni paytda ularda atom qurolini yaratish uchun vositalar yoʻq, lekin yaqin kelajakda vositalarni qoʻlga kiritishi mumkin…”). Rusiyal Yavm gazetasi 2017 yil 13 aprel kungi son, “Uolt Strit” jurnalidan.
g) Pxenьyan yangi raketalarni sinayotganini eʼlon qilganidan keyin AQSh va Shimoliy Koreya oʻrtasidagi taranglik kuchaygani va Shimoliy Koreya oltinchi yadroviy sinovlariga tayyorlanayotganidan xatar tugʻilgani sababli AQSh uchoq tashuvchi kemasi va qiruvchi samolyotlarini Shimoliy Koreyaning yaqin joyiga yubordi. (Tinch okeani boʻyicha Amerika vakili Amerikaning Karl Vinson nomli uchoq tashuvchisi, havo floti, ikkita esminets va bitta kreyser Avstraliyadan Koreya yarim oroliga qarab yoʻnalgani hamda “ehtiyot chorasi” sifatida ushlab turilishi haqida aytdi. Amerika vakili yana Shimoliy Koreya oʻzining raketalar dasturi tufayli mintaqaga xatar tugʻdirayotganini qoʻshimcha qildi…). (Frans 24, 2017 yil 9 aprel).
Vitse-prezident Mayk Pens 2017 yil 22 aprel shanba kuni Sidneyda matbuot vakillariga shunday dedi: (Karl Vinson uchoq tashuvchisi, bitta kreyser va ikki esminets yaqin kunlarda, yaʼni ushbu oy tugamasdan Yaponiya dengiziga kelib, oʻz pozitsiyasini egallaydi. Shimoliy Koreya rejimidan xato qilmasliklarni talab qilamiz, chunki bu mintaqada AQSh oʻz vujudiga, turli sohada ishlayotgan ishchilariga va manfaatlariga ega. Shuning uchun biz oʻz manfaatlarimiz xavfsizligi va ittifoqchilarimiz manfaatini saqlashimiz kerak. Pens Amerika Shimoliy Koreyaning har qanday hujumini “qaqshatqich va faol” tarzda qaytarishi haqida vaʼda berdi. Pens yana Shimoliy Koreya Osiyo va Tinch okeani mintaqasidagi tinchlik va xavfsizlikka katta xatar deb taʼkidladi. (Frantsiyaning AFP axborot agentligi, 2017 yil 22 aprel).
d) Amerika armiyasining Janubiy Koreyada katta harbiy mashgʻulotlar oʻtkazayotgani. (Janubiy Koreya va AQSh harbiy kuchlari payshanba kuni keng doiradagi harbiy mashgʻulotlarni boshladi. Bu mashgʻulotlar ikki davlatning Shimoliy Koreya tahdidiga qarshi kurashdagi himoyaviy tayyorgarligini sinash uchun har yili oʻtkaziladi… Bu yilgi mashgʻulotlar Shimoliy Koreya 12 fevralda amalga oshirgan ballistik raketalar sinovidan keyin taranglik kuchayishi oqibatida oʻtkazilmoqda… (Reyter, 2017 yil 1 mart). Shuni ham eslatib qoʻyish lozimki, Janubiy Koreyada Amerikaning katta harbiy bazasi boʻlib, unda 28500 Amerika askari joylashtirilgan. Bu harbiy baza Xitoy havzasi oʻlkalari va tinch okeani orollarida joylashgan va tarkibida 250000 askari boʻlgan harbiy bazalarning bir qismidir. Bundan tashqari dengizda kezib yuradigan bir qancha dengiz harbiy kuchlari ham mavjud.
3 – Bular Trampning urush eshik qoqib turibdi degan doʻq-poʻpisalariga oid gaplar edi… Lekin bu yerda Amerika ayni paytda urushni xohlamayotganiga ishora qilayotgan dalillar ham mavjud boʻlib, ularni quyida keltiramiz:
a) Amerika Shimoliy Koreyaning har qanday yangi sinoviga qarshi javob qaytarishga tayyorligini koʻrsatdi va uni qoʻrqitib, atom hujumi boʻlishiga vaʼda berdi. Shimoliy Koreya esa 2017 yil 15 aprelda oʻzining harbiy kuchini namoyish qildi. Pxenьyan televideniyesi Shimoliy Koreyaning suv osti kemalaridan otiluvchi ballistik raketalarini va qitʼalararo uchadigan raketalarga ham ega ekanini, boshqacha aytganda uning raketalari Amerikaga ham yeta olishini koʻrsatdi. Mana shunda Shimoliy Koreyaning bunday kuchi Amerikani ogʻir ahvolga solib qoʻydi. Chunki Amerika urushni oʻziga zarar yetmaydigan qilib rejalashtirishni, yaʼni urush uning yerlariga yetib bormaydigan boʻlishini xohlaydi. Shimoliy Koreya oʻz kuchini koʻrsatgach, bu kuch ehtimoli oldida Amerika ogʻir ahvolda qoldi. Pxenьyan harbiy kuchini koʻrsatish, uni televideniye orqali namoyish etish va ballistik raketalar bilan qurollangan suv osti kemalarini koʻrsatish bilan cheklanib qolmadi. Balki u 2017 yil 16 aprelda qitʼalararo uchadigan raketasini sinovdan oʻtkazdi. Shimoliy Koreyaning bu sinovi muvaffaqiyatli chiqmasada, lekin bu Amerikaning gʻashiga tegdi. Bu esa Amerika doʻq-poʻpisasi oʻz vaqtida boʻlmagani, Amerika doʻq-poʻpisalarini amalga oshira olmasligi va urushga tayyormasligini koʻrsatdi…
b) Janubiy Koreyaga raketalarga qarshi “THAAD” himoya tizimi shu paytgacha joylashtirilmadi. Kelishuv tuzilganiga bir yil oʻtgan boʻlsada, tayyorgarlik davom etmoqda. (Amerika tashqi ishlar vazirining Osiyo va Tinch okeani ishlari boʻyicha yordamchisi Syuzan Tornton Janubiy Koreyadagi raketalarga qarshi “THAAD” himoya tizimi rejaga koʻra joylashtiriladi deb bayonot berdi. Shuni ham eslatib qoʻyish lozimki, Amerikaning raketalarga qarshi himoya tizimi Janubiy Koreyada joriy yil iyun-iyul oylarida joylashtirilishi shart edi. Lekin aftidan Amerika va Janubiy Koreya Shimoliy Koreyaning raketa sinovlari ortidan ishni tezlashtirganga oʻxshaydi. Vashington bilan Seul oʻrtasidagi Janubiy Koreya raketalarga qarshi “THAAD” himoya tizimi kelishuvi 2016 yil iyul oyida boʻlgan edi… Koreya yarim orolida “THAAD” tizimini joylashtirish rejasi haqida Yaponiya bu tizim mintaqada xavfsizlikni kuchaytiradi deb hisoblayotgan boʻlsada, bu Rossiya va Xitoyda xavotir uygʻotayotgan edi…). (Sputnik axborot agentligi, 2017 yil 17 aprel).
v) Amerika Xitoy bilan kelishilgan katta tijorat kelishuvini amalga oshirish uchun belgilangan yuz kun toʻla boʻlmay turib Shimoliy Koreyaga qarshi urushga kirish ehtimoldan uzoqroq. Chunki Amerika Trampning saylov kompaniyasida Xitoy tovarlariga 45 %lik soliq kirgizish toʻgʻrisida bergan vaʼdasiga teskari oʻlaroq Xitoy bilan boʻladigan savdo xususida ayrim yengilliklar kiritishni xohlayapti. Boshqacha aytganda Amerika Xitoyni aldash va Pxenьyanga bosim berishda uni ishlatishga harakat qilyapti. Shunda bu narsa Xitoyning Pxenьyandan voz kechgani hamda uni Amerika va uning ittifoqchilari qarshisida yolgʻiz tashlab qoʻyganining isboti boʻladi.
Amerika bu bilan ikki maqsadni amalga oshiradi:
Birinchidan: Amerika agar shu ishda muvaffaqiyatga erishsa, Xitoyni oʻz ittifoqchilaridan voz kechgan qilib koʻrsatib, uning mavqeini pasaytiradi. Tramp va Si Tszinьpin Floridada tushlik qilishayotgan payt, yaʼni 2017 yil 7 yanvar Tramp Suriyaga qarshi raketa zarbasi berishga buyruq qilishi ham Xitoyni mavqeini pasaytirish boʻldi, hatto ayrimlar buni Xitoyni tahqirlash deb atadi. Arabiyya net sayti 2017 yil 8 aprelda Amerika armiyasi bosh shtabi boshligʻining sobiq noibi, bitim asosida xizmat qiluvchi general Jek Kinning Tramp ishlariga aloqador gapini Nьyus Foks saytidan koʻchirib tarqatdi. Unda Jek Kin shunday degan edi: “Tramp aytganini qiladi… U xitoyliklarga nota yuboryapti”. Boshqacha aytganda Tramp Shimoliy Koreyaga qarshi urush qilishga qaror qilgani, Xitoy Shimoliy Koreyaga bosim oʻtkazishi va undan voz kechishi shartligi haqida nota yuboryapti. Xitoy shunday qilsa, u bilan savdo kelishuvi yengil boʻladi… dedi.
Ikkinchidan: Amerika Shimoliy Koreyadagi xatarli vaziyat xususida Amerika va Xitoy oʻrtasida kelishuv borligi haqidagi bayonotlarni koʻpaytirish orqali Shimoliy Koreyaga qarshi Xitoy kartasini koʻrsatishga urinmoqda. U bu bilan Amerika-Rossiya kelishuvini tezroq amalga oshirishni istaydi. Demak u, Rossiya va Xitoy oʻrtasida bellashuvga Koreyani oʻyingoh qiladi. Bunday bayonotlarni koʻpaytirish eʼtiborni tortmoqda… Vitse-prezident Mayk Pens Avstraliya bosh vaziri Malkolьm Ternbull bilan bergan matbuot anjumanida shunday bayonot berdi: “Biz Xitoy tashlagan qadamdan xursandmiz”… Tramp oʻtgan hafta Shimoliy Koreya axborot vositalari orqali AQShni dahshatli zarba boʻlishidan ogohlantirgandan keyin Xitoy Shimoliy Koreyani jilovlab qoʻyishga shoshilganini maqtadi… (Hayot jurnali-Sidney, Reyter axborot agentligi, 2017 yil 22 aprel).
ye) Amerika Shimoliy Koreyani zaiflashtirishi mumkin boʻlgan kuch bilan unga qarshi chiqishni istamoqda. Bu kuch Rossiyani harbiy jihatdan Amerika yonida, Pxenьyanga qarshi qoʻyishda gavdalanadi. Amerika Rossiyani Suriyadagi kabi nayza uchi qilmoqchi. Shunda Shimoliy Koreya Rossiyani Amerikaga sherik deb oʻylaydida va tinchi buziladi. Bu Kissenjerning rejasi boʻlib, Obama davridagi Rossiyaga qarshi jazo choralari ham shu asosda boʻlgan edi. Tramp idorasi shu rejani yakunlash uchun Rossiyaga turli hiylalar qilmoqda. Bu yerda muhim masala Shimoliy Koreyaga qarshi kelishim tuzish. Amerika tashqi ishlar vaziri Tillersonning 2017 yil 11 aprelda tashrifida ham shu masala koʻrildi. Bu haqida Rusiyal Yavm manbasi 2017 yil 16 aprelda Kommersant gazetasiga tayanib shunday yozdi: “Moskva soʻzlashuvlari natijasiga koʻra, AQSh uchun Shimoliy Koreya masalasi muvaffaqiyatli boʻldi. Tillersonning Moskvaga qilgan tashrifidagi birlamchi masala aslida mana shu edi”. Koreya urushi Amerika-Rossiya kelishuvidan oldin alangalangan ekan, Amerika katta zararlarni koʻtarishi mumkin. Amerika Xitoyning yadroviy urush yuz berishidan qoʻrqib, Shimoliy Koreyaga qarshi AQSh aralashuvi bilan bogʻliq tahdidning kuchayayotganidan taʼsirlanishini xohlayapti…
4 – Mana shularga koʻra, Amerika Shimoliy Koreya bilan urushishga tayyor emas va unda boshqa yechim ham yoʻq. Amerika Xitoyni Shimoliy Koreyaga bosim berishini kutmoqda va bu ishni tezlatishni xohlamoqda. Shuningdek u Amerika muammoni Xitoysiz yolgʻiz oʻzi yecha oladi degan bayonotlarni koʻpaytirmoqda. Boshqacha aytganda Xitoyga Amerika bilan birga boʻlishi shartligi va Pxenьyanga yadroviy quroldan bosh tortishida bosim oʻtkazishi kerakligi haqida tahdid qilmoqda.
Amerika shuningdek Koreya muammosini yechishda Rossiyani ham aralashishini xohlab, u bilan ittifoq tuzmoqchi. Amerika urushga tayyorgarligi mavjud boʻlmagan sharoitda oʻzining doʻq-poʻpisalaridan chekina boshladi. Ayni paytda Shimoliy Koreya raketa va yadroviy sinovlaridan chekingani yoʻq hamda Amerika yerlarigacha yetib boradigan urush boʻlishi bilan qoʻrqitmoqda. U hatto yadroviy urush boʻlishidan qoʻrqmasligini namoyish qilmoqda. Amerika past ohangda gapirayotganiga ohirgi bayonotlar dalildir: (Assoshieyted Press axborot agentligi ismini oshkor qilishni istamagan Amerikalik harbiyga tayanib keltirishicha, Vashington hozir, yaʼni raketa va yadroviy sinovlarini davom ettirayotgan paytda ham Shimoliy Koreyaga zarba berish niyati yoʻq. Manbaning qoʻshimcha qilishicha, Vashingtonning rejasi Pxenьyan Janubiy Koreya, Yaponiya va AQShni nishonga olgandagina oʻzgarishi mumkin. Amerika yetakchiligi ayni paytda yaxshilab mulohaza qilish va eskalatsiyaga yoʻl qoʻymaslikka kelishib olgan… (Rusiyal Yavm, 2017 yil 15 aprel). Amerika oʻzi oʻylamasdan paydo qilgan tanglikni pasaytirishga harakat qilyapti. Amerika tashqi ishlar vazirining Osiyo va Tinch okeani ishlari boʻyicha yordamchisi Syuzan Tornton Amerika Shimoliy Koreya bilan nizoga borishga yoki undagi rejimni almashtirishga harakat qilmadi degan.
Tornton matbuot anjumanida shunday degan: “AQSh Shimoliy Koreya bilan boʻlgan muammoni Koreya yarim orolida yadroviy quroldan voz kechish orqali yechishni istashini ochiq aytdi. Biz nizo chiqarish yoki rejimni oʻzgartirishni xohlamaymiz”. (Rusiyal Yavm, 2017 yil 17 aprel). Vitse-prezident Mayk Pens hisoblashicha Vashington Pekin bilan yangi kelishim tuzar ekan, Koreya yarim orolida yadroviy quroldan voz kechish imkoniyati bor. Bu narsa Shimoliy Koreya amalga oshirayotgan yangi yadroviy sinovlardan tugʻilayotgan xatarlarga qaramay, imkoniyati bor ish. Pens qoʻshimcha qilib shunday dedi: Agar Xitoy va mintaqadagi ittifoqchi davlatlar bosim bersa, Koreya yarim orolini tinchlik yoʻli bilan yadroviy quroldan xoli mintaqaga aylantirishdek tarixiy hodisa roʻyobga chiqqan boʻladi… (Hayot jurnali- Sidney, Reyter axborot agentligi, 2017 yil 22 aprel).
5 – Bu Amerikaning oʻylamay qilgan rejasi natijasida Koreya yarim orolida paydo boʻlgan tanglik va vaziyat hamda undagi taraflar holati va umumiy chiziqlardir… Lekin vaziyat har qanday lahzada alanga olib, urush chiqib ketishi ham mumkin. Urush chiqish yoki chiqmasligi Amerika bilan Rossiya oʻrtasidagi kelishuvga qarab boʻladi. Agar ikki davlat kelisha olmasa eskalatsiya kuchayadi. Agar kelishuv kechiksa yoki oʻrtada kelishuv boʻlmasa, Koreya yarim orolidagi vaziyat tang ahvolda qoladi va Pxenьyanga yadroviy quroldan voz kechishiga bosim kuchayadi… Ammo Amerika idorasi Shimoliy Koreya bilan boʻlgan muomalasida oʻylanib ish qilmasa uning ahvoli xunuk boʻladi…
Amerikaning bugungi rahbariyati mustahkam strategiya olib boradigan darajada aqlli emas. (Amerikaning sobiq mudofaa vaziri Leon Panetta Vashington Shimoliy Koreyani toʻxtatish uchun beradigan zarbasining oqibatidan ogohlantirib, bu yoʻnalish qoʻyiladigan har qanday qadam millionlagan odamlarni nobud boʻlishiga olib boradigan atom urushini alangalatadi degan. AQShning sobiq yetakchilari Shimoliy Koreyaga zarba berish va miltiqning tepkisini bosishdan qaytargan sabab “mana shu” boʻlgan edi. Leon Panetta qoʻshimcha qilib shunday dedi: “Amerika rahbariyati iborada adashmasligi va eskalatsiyaga duch kelishdan ogoh boʻlishi kerak, shuningdek har qanday shoshilinch bilan qaror chiqarishdan ehtiyot boʻlishi kerak”. Panetta bunda Xitoyni Vashington unga ishga aralashishi uchun imkoniyat bergan ekan, Shimoliy Koreyani tinchlantirishini kutib, mulohazali boʻlishlikka ishora qilgan…). (Rusiyal Yavm, 2017 yil 15 aprel).
6 – Ammo Xitoyning pozitsiyasiga kelsak, u Amerikaning nafaqat urush, balki tanglikni alangalatishidan bilvosita oʻzi koʻzlanganini anglamoqda. Shuning uchun kuchi yetganicha alangani oldini olishga harakat qilyapti. Shuningdek nizoni tinch yoʻl bilan yechishga va harbiy yechim qoʻllamaslikka chaqirayapti hamda Koreya yarim orolining harbiylashishini xohlamasligini aytmoqda. Shuning uchun Xitoy mintaqada “THAAD” raketa tizimi oʻrnatilishini keskin inkor qildi. Xitoy tashqi ishlar vazirligi Pekin “THAAD” tizimi oʻrnatilishiga qarshiligini bildirar ekan, Shimoliy Koreya va unga qoʻshni davlatlarni igʻvogarlik amallarini qilmasliklarini talab qildi…). (Al-Jazira net, 2017 yil 17 aprel). Lekin Xitoy bundan ham xunukrogʻi yaʼni urush boʻlib ketishidan xavotirda. Xitoy tashqi ishlar vaziri Van I shunday dedi: “Agar urush alanga olsa, gʻolib boʻlmaydi”. (Bi-Bi-Si 2017 yil 15 aprel). Ammo Xitoyning harbiy tayyorgarligi Rusiyal Yavm 2017 yil 14 aprelda Amerikaning United Press International axborot agentligiga tayanib aytishicha Xitoy qurolli kuchlari armiya bosh shtabidan beshta harbiy mintaqada maksimal darajada tayyor turish haqida bevosita buyruq olgan.
Ushbu axborot agentligining Gonkongdagi nohukumat inson huquqlari va demokratiya markaziga tayanib aytishicha, Chuntsin, Sichuanь i Yunьnanьdagi harbiy artileriya bataleonlari Shimoliy Koreya chegarasi boʻylab harakatlanishi va oʻsha joyga joylashishi haqida buyruq olgan. Xitoy gʻarbini qoʻriqlovchi 47-armiyaning 25 ming askari harbiy texnikalari bilan Shimoliy Koreya chegarasiga yaqin joyda joylashgan harbiy baza tomon harakatlanish uchun tayyorlanishga buyruq olgan. Yaponiya axborot agentligining xabar berishicha Xitoy harbiylarining Shimoliy Koreya chegarasi tomon harakatlanish ortidagi yagona sabab Vashington Suriyaning Shayrat harbiy bazasiga qilgan raketa hujumiga oʻxshash Pxenьyanga ham raketa zarbalari berishidan Pekin xavotir olayotganidadir).
Bu ushbu masala haqida kutilayotgan vaqt mobaynida joriy boʻlishi mumkin boʻlgan voqealarning taxminiy tahlilidir. Biz shularni ayta olamiz, chunki bugun dunyoni inson kiyimidagi vahshiylar boshqarmoqda, ular uchun inson jonining qiymati yoʻq… Agar ularning manfaati qon toʻkishni taqozo qilsa, tezda yadroviy va yadroviy boʻlmagan qurollari bilan qonlarni daryo qilib oqizishadi. Ular bunday razil ishlarni oldin ham qilishgan, hozir ham qilaveradi… Kapitalizm va insonlar chiqargan boshqa nizomlar yoʻqolmas ekan hamda olamni boshqarar ekan olam tinchlik va xavfsizlikni his qilmaydi. Haq va adolat nizomi va olamlarning Robbisi nizomi boʻlmish Xalifalik nizomi olam uzra hukm sursa, unda yaxshilik, farovon hayot va xotirjamlik yoyiladi. Chunki maxluqotlarni yaratgan yaratuvchi ularga nima manfaatli boʻlishini yaxshi biladi.
“(Axir) yaratgan zot (Oʻzi yoʻqdan bor qilgan narsalarni) bilmasmi?! U mehribon va (har narsadan) xabardor zotdir” [Mulk 14]
26 rajab 1438h
23 aprel 2017m
