Bir soatlik tafakkur bir kechalik nafl ibodatdan afzal
Qirgʻiziston prezidenti Almazbek Atambayev 28 oktyabr kuni oliy oʻquv yurtlarining aʼlochi talabalariga prezident stependiyasini topshirish marosimida, Qirgʻiziston musulmonlari paygʻambarimizning “bir soat ilm olish bir kechalik ibodatdan afzal” degan vasiyatlarini unutmasliklari kerakligini aytib oʻtdi.
Atambayev bir vaqtlar taraqqiyot musulmon mamlakatlardan boshlanganini talabalarga aytib oʻtdi.
“Bugun biz foydalanib turgan arab sonlari, algebra, algoritm… bularning bari arab soʻzlari. Eng avvalgi universitetga Marokashning Fes shahrida asos solingan va yevropaliklar kelib musulmonlardan taʼlim olishgan. Paygʻambarimiz Muhammadning vasiyatlarida bir soat ilm olish bir kechalik ibodatdan afzal deb aytilgan. Biroq oʻsha vaqtda mullalar gʻolib kelib, odamlarni Qurʼonni shunchaki yodlashga majbur qilishgan. Soʻngi yuz yillikda musulmon oʻlka vakillaridan faqat ikki kishigina Nobel mukofotini oldi. Bu Islomni umuman tushunmagan, bundan ming yil oldin arab xalqi uchun yozilgan qoidalarni odamlarga tiqishtirgan challa mulla bilan imomlarning kasofati. Bu bizning boshimizga tushgan katta falokat. Qirgʻiziston musulmonlari bir soat ilm olish bir kechalik ibodat bilan barobar degan paygʻambarimizning vasiyatini esdan chiqarmasliklari kerak. Men buni oxirgi vaqtlarda yoshlar saqol qoʻyish va arabcha soʻzlashishni moda sifatida qabul qila boshlaganliklari uchun aytyapman”,- dedi Atambayev.
Turkiston:
Haqiqatdan ham shunday, toʻgʻrirogʻi shunga oʻxshash hadis bor.
” طلب العلم ساعة أفضل من قيام الليل”
“Bir soat ilm izlash bir kechalik nafl ibodatdan afzaldir” (Imom Tirmiziy rivoyati).
Lekin u hadisda Paygʻambarimiz (sav) kechani namoz oʻqib oʻtkazgan odamni ibodati haqida aytganlar. Bu soʻzlari bilan Muhammad (sav) kechasi oʻqiladigan namozning darajotini pasaytirgan emaslar. Balki, kechaning bir qismida yulduzlarga qarab, tafakkur qilib, Allohning qudratiga iymon keltirish yoki iymonini aqli bilan amallariga taʼsir qiladigan natijalarga erishish uchun fikrlashning afzalligi haqida aytganlar.
Lekin Atambayev bu hadisni tushunmaganligi uchun uni namoz, arab tilini oʻrganish ilmi, saqol, qurʼon yodlash kabi islomiy ibodat va amallarga qarshi foydalanmoqchi boʻlyapti. Aslida bu hadisni ilm oʻrganishga aloqasi yoʻq. Balki tafakkur qilish va aql bilan Ollohni tanish uchun uning maxluqotlariga teran eʼtibor qaratib, yaratuvchilarining qudratiga boʻlgan ishonchlarini yanada kuchaytirishga undash maqsad qilingan. Yaʼni bu hadisdagi tafakkurga boʻlgan targʻibot boshqa shariy hukmlarni inkor qilishni yoki ularni tashlab qoʻyib faqat tafakkur qilishga yoki faqat ilm olish bilan kifoyalanishga dalolat qilmaydi.
Atambayev oxirgi vaqtlarda oʻzining siyosiy gap va harakatlarida juda koʻp xatolarga yoʻl qoʻyapti. Endi u “men Quronni bilaman” deb, hadis va oyatlarga ham sharh bera boshlamoqda. Ilmiyanov singari prezidentning siyosiy maslahatchilari diniy jihaidan aytib kelayotgan xato va telba teskari gaplarini prezident atrofidagi Abdishukr Normatov singari diniy maslahatchilari ham toʻgʻri deb eʼtirof etib borishayotganga oʻxshaydi. Bu diniy ulamolar prizidenttan qoʻrqmay Allohdan qoʻrqib, Atambayevning notoʻgʻri sharʼiy ketuvini toʻxtatishlari vojib. Prizident nafaqat oʻzini balki barcha diniy ulamolaru, diniy qatlamlarni obruyini toʻkib yuboradi. Sharʼiy xatolar, siyosiy xatolardan yomonroq. Dindorlarni oʻzlari olib borayotgan siyosatlariga aralashishdan man qilishayotganlaridek, prizident ham dinni oʻz dushmanlariga qarshi qurol qilish niyyatidan qaytishi kerak.
Ulamolar diqqatiga! Jamiyatimiz islomiylashib bogani sari, siyosatchilarimiz ham islomiylashib borishadi. Lekin ular oʻzlari olib borishayotgan kufr siyosatida islomni bir birlariga qarshi qurol qilishga urinishadi. Sizlar sharʼiy hukmni va Hanafiy mazhabidagi sharʼiy usullarni ularga tushuntirib borishlaring kerak. Yaʼni oʻz maqsadiga erishish yoʻlida hukm ovlashning haromligi, mujtahid boʻlmagan odam hadis yoki bir oyatni oʻzidan oʻzi uchun hukm chiqarib olishi mumkin emasligi….. va hokazo. Aks holda yuqoridagi kabi saltanat egalari dovrirab, sharʼiy hukmlarni pala partich qilib yuborishadi. Keyin sizlar ularga qarshi toʻgʻri hukmni bayon qila olmay, nususlarga xiyonat qilib, oʻsha siyosatchining aytganiga moslashga juda qiynalasizlar. Oʻzbekiston ulamolarining shu kundagi holatlari kabi.
