Turkiston:
Qirg‘iziston prizidenti Almazbek Atambayev 30 may kuni ichki ishlar vaziri Turgambayevni ishdan bo‘shatdi. Ilgariroq, navbatdagi bosh va‘zir Temir Sariyevni ishdan olib tashlagan edi. Turganbayev ham xuddi Janish Bakiyev singari Islom dini va musulmonlarga juda katta zulmlar qildi.
Lekin bu vazirlar rokirovkasi, boshqaruv sistemasidagi maxfiy olib borilgan bir qator korruptsion amaliyotlar muvoffaqqiyatsizlikka uchraganida yoki taftish qilish vaqti kelib qolganida amalga oshiriladi. Chunki bu vazirlar va barcha boshqaruv aparati omonlikda qolishlari uchun umumiy boshqaruv apparati o‘z o‘rnida saqlanib turishi kerak. Ular bir birlari bilan chambarchas bog‘lanishgan. Bu mafiya sistemasiga o‘xshab ketadigan ko‘rinishdagi apparat bo‘lib, bir ikki yetakchining chetga olib turish bilan butun boshqaruv sistemasi saqlab turiladi. Lekin ularning har biri alohida tarmoqlarda olib borishayotgan barcha korruptsiyali amaliyotlar bamaslahat va o‘zaro roziliklar ostida olib boriladi.
2010 yildagi millatlararo urushidan keyin Qirg‘izistonga kirib kelayotgan gumanitar yordam mahsulotlarini taqsimlash ishlariga yetakchi bo‘lib turib, lavozimini suiistimol qilgan Jonto‘ra Sotiboldiyev jazolanish o‘rniga bosh vazir qilib saylandi. Keyinroq u, lavozimidan voz kechib bo‘lsa ham, Qumtor kompaniyasidan yirik mablag‘ pora olish evaziga Qirg‘izistonning zarariga bir qator hujjatlarni imzolab berdi. So‘ng u ham ishdan chetlatildi. Lekin u imzolagan hujjatlar quvvatini yo‘qotgani yo‘q.
O‘sha urush vaqtida, qochib borayotgan O‘zbek qochqinlarini to‘nab, haromdan boylik orttirgan organ xodimlaridan biri bo‘lgan Kursan Asanov urushdan biroz o‘tib deputat bo‘ldi. Hozir u vazir lovozimida. Bu shaxslar ham vaqti kelib o‘z qilmishlari uchun xotirjamliklarini yo‘qotishadi albatta. Chunki bularning jinoyatlari uchun sharoitlar yaratib bergan va ularga homiylik qilib turgan yetakchi guruh vakillari bir kun ishdan ketishlari muqarrar. Ular buyruqlarni og‘zaki berganliklari sabab, asosiy javobgarlik bevosita zulmlar uyushtirgan, iflos amaliyotlarni amalga oshirgan ijrochi qatlam vakillari zimmasiga tushadi.
2010 yilda Turganbayev va Sariyevlar uyushtirgan №50 qamoqxonadagi “keraksiz guvohlarni o‘ldirish” amaliyoti kutilgan natijani bermadi. Amaliyot chizilgan rejalar doirasidan chiqib ketti, o‘nlagan begunoh insonlar hayotdan ko‘z yumdi. Butun dunyo va qirg‘iz fuqorolari bu amaliyot hukumat va IIM tomonidan uyushtirilganini anglab qolishdi. Hozirda bu jinoiy ish ustida sud jarayoni damom etyapti.
Bu yetakchilarni almashtirilishi orqali ularni o‘rinlariga ko‘z tikib, ba‘zi taftish va jinoiy elementlarni qidirish ishlarini olib borishayotgan siyosatchilarga barham beriladi. Chunki, o‘zini haqiqatparvar qilib, vazirlarni muhosaba qilayotgan barcha siyosatchilar faqat shaxsiy manfaatlari uchun siyosiy populistik bayonotlar va harakatlar olib borishadi. Shuning uchun bu rokirovkalar shaxslarni almashtirish bilan siyosiy doirani ham, boshqaruv sistemasini ham, idiologik dunyoqarashni ham o‘zgarmagan holda ushlab qoladi va davom ettirilaveradi. O‘zgargan narsa faqat bir necha siyosiy yoki ijroiy shaxslar bo‘ladi xalos.
Chetlatilgan vazirlarning deyarli birortasi jazolanishmaydi. Bir oz matbuotda shov-shuv olib boriladi. Keyin ular unutilishadi va yana keyingi saylovlarda hech narsa bo‘lmagandek chiqib kelaverishadi. Ularning jinoyatlarini ochib tashlash ular ustida turgan yetakchilar uchun o‘ta xavfli. Chunki bu oshkoralik xuddi o‘zining ketini ochish bilan barobardir. Yaxshisi ular bir-birlari bilan maxfiy kelishib olishadi.
