Bir kuni uy-ro’zg’or tashvishlari bilan band edim. To’satdan eshik ochilib qizalog’im maktabdan ochiq chehra bilan kirib keldi. Yugurganicha kelib ikki yuzimdan o’ptida: -“ Oyijon, men sizni hammadan ko’proq yaxshi ko’raman, mana bu sovg’a sizga, buni o’zim tayyorladim, men sizni Valentin kuni bilan tabriklayman” – dedi va menga bir rangli, gullaru- yurakchalar chizilgan rasmni uzatdi. Men taajjubda qoldim, axir bu begunoh nihol qanday parvarish topsa, o’shanday samara beradi-da.
Kutilmagan hadyani bir erga qo’yib, darhol men uchun notanish ammo “muqaddas” deb nom olgan Valentin to’g’risida ma’lumot yig’a boshladim. Agar ishonsangiz tadqiqotim natijasida shunaqangi ahvolda qoldimki, hammasini tasvirlashga so’z ojiz. Afsusli bu kufr qonunlari batamom buzuqligu razolatdan iborat.
Ma’lum bo’lishicha Valentin bir nasroniy ekan. Keling yaxshisi sizlarni ham Valentin va uning “muqaddasligi” haqida xabardor qilsam:
14 fevral kuni kufr olamida muqaddas Valentin kuni hisoblanadi. Butparastlar bu kunda hosil va jins buzilishi xudosi – Valini ulug’lashadi.
Endi bo’lsa mazkur marosimni Mukaddas Valentin kuni deya nishonlashadi. Bundan tashqari rimliklar bu kunda Lupercalia deb nom olgan shahvatparastlik festivalini bayram qilishadi va unda muhabbat xudosi Juno Februata-ni ulug’lashadi.
Hamma odamlar o’z ishlarini tashlab o’ynab-kulib, mayparastligu shahvat bilan mashg’ul bo’lishadi. Aynan ushbu kunda tullar o’zlariga juft tanlashadi.
Ammo rasman bu marosim XIII asrdan boshlab G’arbiy Ovrupoda bir odatiy tusga aylandi, keyinchalik 1777 yildan boshlab AQSh da ham bu bayram qatoriga kirib qoldi.
Xo’sh, Valentinning o’zi kim?
Bu oshiqlarning homiysi hisoblangan kishi haqida turli rivoyatlar “to’qilgan” bo’lib, hozir shulardan birini qisqacha sizlarga ma’lum qilmoqchiman.
Rim imperatori Klavdiy ll hukmronligi davrida Valentin ismli ruhoniy yashardi. Imperator Klavdiy hamisha o’zga erlarni zabt qilish bilan ovora edi. U o’zining askarlarini oila, bola chaqa ayollar bilan band bo’lib, harbiy mashqlarga beparvo bo’lishlarini istamasdi. Shuning uchun u bir farmon chiqardiki, unga binoan hech kimsa ishq to’g’risida na o’ylasinu va na farzand ko’paytirsin. Ammo ruhoniy Valentin imperatorning buyrug’iga zarracha parvo qilmasdan maxfiy tarzda oshiqlarning bir-birlari bilan uchrashishiga sharoit muhayyo qilib berdi, hatto agar zarurat tug’ilsa ularni nikohlab qo’ydi. Bundan xabar topgan imperator darhol odam yuborib uni zindonga tashlaydi. 270 yilning 14 fevralida Valentinni olovda kuydirishadi. Hukm ijro qilinishidan bir kun ilgari u o’z ma’shuqasiga muhabbatnoma yo’llaydi.
Xullas, uning qurigan jismining bir bo’lagi (odamning qurigan jasadini nasroniylar muqaddas bilishadi) Rimga dafn qilinib, qolgan qismini uning vatani Tern shahridagi Antoniya budxonasiga ko’mishadi.
Bundan so’ng uni bir ruhoniy mazlum sifatida katolik qonunchiligiga kiritiladi. Ya’ni 496 yili rim papasi Gelasius 14 fevral kunini muqaddas Valentin kuni deb e’lon qiladi.
Ammo 1969 yilgi tadqiqotlar natijasida ma’lum bo’ldiki, Valentinning “qilmishlari” tahsinga loiq emas ekan, shunga ko’ra uni katolik taqvimidan o’chirib yuborishdi.
Shunday bo’lsa-da, odamlar bu marosimni nishonlashdan to’xtamadilar. Ya’ni hanuzga bu marosim bayram qilinib, yildan yilga uni nishonlaydiganlar soni tobora ko’payib bormoqda. Bu kunda bayram qoidasiga binoan zinokorlik avjiga chiqadi. Ma’lumotlarga ko’ra bu kunda biror qizga birinchi bo’lib uchragan erkak, albatta uniki bo’lishi shart, aks holda bu “muqaddasotga” to’g’ri kelmaydi… Bu afsona haqida har qancha so’zlamaylik, xech poyoniga etib bo’lmaydi.
Xullas, 15 asrdan boshlab bu narsa G’arbda, frantsuz va inglizlar orasida keng yoyildi.
Britaniyada qizlar erta tongda o’zlariga oro bergan holda ko’chaga chiqadilar va har bir o’tkinchi erkakni ko’zdan kechiradilarda, o’zlariga juft tanlashadi.
Britaniyaliklar bu kunda yaxshi ko’rgan odamlariga , hatto hayvonlarga ham (!) sovg’a salom ulashadilar va muhabbat izhor etadilar.
Eng dahshatlisi Yamaykada “yalang’ochlar bayrami” nishonlanadi va ishtirokchilar yalang’och holatda bir-birlarini tanlashadi.
Shotlandiyada tullar ko’ngli tusagan odam bilan ochiqchasiga ko’ngilxushlik qiladilar.
Germaniyada esa juda kulgili, ya’ni 14 fevralni aqli zaiflar kuni deb atashgan. Bu kunda barcha ruhiy shifoxonalarni qizil lentalar bilan yasatishadi va savdoiy odamlarga ehtirom ko’rsatishib muhabbat izhor qilishadi.
Ammo bizlarga yaqin bo’lgan Rossiyada bu marosimni nishonlashni avval go’daklardan boshlashdi. Avvalida ota-onalar bunga qarshi chiqqandek bo’lishdi-yu ammo keyinoq muqaddas Valentinni bayram qilishlikka o’zlari bosh bo’la boshlashdi. Chunki bu narsa demokratik tamoyillarga muvofiq keladi.
Eng achinarlisi, bu jirkanch an’ana qisqa muddatda bizning yurtlarimizgacha o’rmalab keldi va shu kunlarda bizlar uchun o’sha yot bo’lgan bayram arafasida turibmiz. Hozir do’konu bozorlarda bu san’aga atalgan turli tuman sovg’alar sotuvga chiqarilgan bo’lib, ularning hayosiz tashqi ko’rinishi haqida gapirishning hojati yo’q. Bizlarning savdo peshtaxtalarimizni bunday tovarlar bilan Xitoy hukumati “ta’minlab” turibdi va xech kimga sir emaski, xitoylik budparastlar doimo ahli muslimni naslini buzish xayolida yuradi.
Ana endi aziz birodar, siz Valentin va uning “muqaddasligi” xususida ma’lumotga erishdingiz. Balki siz bu kabi dinimizga begona bo’lgan an’analar haqida mendan ko’ra ko’proq narsani bilarsiz. Ammo hozir men sizning jasadingizning bir a’zosi qatori sizni sergaklikka da’vat qilmoqchiman. Bu so’zlarimni bizlarning aziz Muallimimiz Payg’ambar (sallalohu alayhi vasallam) so’zlari bilan quvvatlamoqchiman:
To ki banda xechqisi yo’q narsani xechqisi bor bo’lib qolishligidan ehtiyotlanmaguncha taqvodorlar darajasiga etmaydi”.
Yana bunday deganlar – “ Barcha marosimlaringizni mendan olinglar”.
Yana aytganlar – “ Uch narsa haqdir, bo’lishi aniqdir:… qaysi bir kishi qaysi bir qavmni yaxshi ko’rsa, qayta tirilishda o’shalar bilan birga bo’ladi”.
Astag’firulloh, astag’firulloh, Alloh barchamizni to’g’ri yo’lga boshlasin. Omin!
Munavvara.
