بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Hadisi Sharif bilan
Alloh ikki sherikning uchinchisidir
Aziz muxlislar, “Hadisi Sharif bilan” nomli ruknimizning yangi sonini samimiy salomlar bilan boshlaymiz. Sizlarga Alloh Taoloning salomi, rahmati va barakoti bo‘lsin.
رَوَى أبُو دَاودَ فِي مُسنَدِهِ عَنْ أبِي هُرَيرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ «إِنَّ اللهَ تَعَالَى يَقُولُ: أنَا ثَالِثُ الشَّرِيكَينِ مَا لَمْ يَخُنْ أحَدُهُمَا صَاحِبَهُ، فَإِذَا خَانَهُ خَرَجْتُ مِنْ بَينِهِمَا
Abu Dovud “Musnad”ida Abu Hurayra roziyallohu anhudan Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shunday deganliklarini rivoyat qiladi: “Alloh aytadi: Men ikki sherikning – modomiki ulardan biri o‘z sherigiga xiyonat qilmas ekan – uchinchisiman. Agar xiyonat qilsa ikkovlari orasidan chiqaman”.
Bu hadisdan quyidagilar istinbot qilinadi:
Sheriklik barakali ishdir.
Sherikni aldash hamomdir.
Agar sheriklardan biri o‘z sherigiga xiyonat qilsa, unda baraka bo‘lmaydi. Boshqacha aytganda, baraka ulardan butunlay olib qo‘yiladi.
Sheriklik ikki yoki undan ortiq shaxslar o‘rtasida bo‘lishi mumkin.
Sheriklik – bu ikki yoki undan ortiq shaxsning foyda ko‘rish maqsadida biron-bir moliyaviy ishni qilishga kelishib, tuzgan bitimlaridir. Sheriklik – barakali ishdir. Ikki sherik bir-biri bilan kelishib hamkorlik qilsa, Alloh Taolo ularga baraka beradi. Ularning har biri o‘zining va sherigining puli uchun javobgardir. Har bir sherik o‘zi uchun yaxshi ko‘rgan narsani sherigiga ham ravo ko‘rishi kerak. Faqat bugina emas, ularning har biri o‘z sherigini o‘zidan ko‘ra ko‘proq e’tiborga olishi kerak. Ikkala sherik ham shu shartlarga javob bersa, Alloh Taolo bu sheriklikka baraka beradi.
Ba’zi sheriklar o‘z sherigiga xiyonat qilish haqida o‘ylashi yoki xiyonat qilishni amalda boshlashi mumkin. Ya’ni, sheriklardan biri o‘rtadagi puldan olishga intilib, haqqi bo‘lmagan pulni oladi. Natijada u bu ishi tufayli sheriklariga xiyonat qilgan bo‘ladi. Jamiyatda bunday sheriklarning bo‘lishi tabiiy. Zero, jamiyat Allohning amriga so‘zsiz itoat qiladigan farishtalar jamiyati emas. Aksincha, unda mo‘minlar ham, kofirlar ham bor, aminlar ham, xoinlar ham, solihlar ham, fosiqlar ham bor.
Alloh Taolo aytadi:
وَإِنَّ كَثِيرًا مِّنَ الْخُلَطَاءِ لَيَبْغِي بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَقَلِيلٌ مَّا هُمْ
“Darvoqe’ ko‘p oshna-og‘aynilar bir-birlari zulm qilurlar. Faqat iymon keltirgan va yaxshi amallar qilgan kishilargina (zulm qilmaslar. Ammo) ular juda ozdirlar”. (38:24).
Alloh Taolo xiyonat qilishni, jumladan, sheriklarning bir-biriga xiyonat qilishini harom qilgan. Agar sheriklardan biri ikkinchisina xiyonat qilsa, baraka yo‘qoladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar:
يَقُولُ اللهُ تَعَالَى فِي الحَدِيثِ القُدْسِيِّ: أنَا ثَالِثُ الشَّرِيكَينِ مَا لَمْ يَخُنْ أحَدُهُمَا صَاحِبَهُ، فَإِذَا خَانَ أحَدُهُمَا صَاحِبَهُ خَرَجْتُ مِنْ بَينِهِمَا, وَدَخَلَ الشَّيطَانُ
Alloh Taolo Hadisi Qudusiyda aytadi: “Men ikki sherikning – modomiki ulardan biri o‘z sherigiga xiyonat qilmas ekan – uchinchisiman. Agar ulardan biri ikkinchisiga xiyonat qilsa men ular orasidan chiqib ketaman. Ularning orasiga shayton kiradi”.
وَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ: «يَدُ اللهِ عَلَى الشَّرِيكَينِ مَا لَمْ يَتَخَاوَنَا
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Allohning qo‘li ikki sherik ustidadir, modomiki ular bir-biriga xiyonat qilishmasa», dedilar. “Ular bir-biriga xiyonat qilishmasa” degan so‘zning ma’nosi “sheriklar bir-birini xiyonatda ayblamasa” deganidir.
Xiyonatning haromligi haqida Alloh Taolo Qur’oni karimda shunday deydi:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُمْ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ. وَاعْلَمُوا أَنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَأَنَّ اللَّهَ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ
“Ey mo‘minlar, Alloh va Uning payg‘ambariga xiyonat qilmangiz va bilgan holingizda sizlarga ishonib berilan narsalarga (ya’ni, dinga va boshqa har qanday omonatlarga) xiyonat qilmangiz! Bilingizki, albatta mol-dunyolaringiz va bola-chaqangiz faqat bir fitna-aldovdir, xolos”. (8:27-28).
Oyatda zikr qilingan “fitna” so‘zining ma’nosi sinovdir. Qur’onda xiyonatning haromligi haqida kelgan dalillar orasida Alloh Taoloning quyidagi so‘zi ham bor:
إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْخَائِنِينَ
“Albatta, Alloh xiyonatkor kimsalarni sevmas” (8:58).
Aziz birodarlar, navbatdagi «Hadisi Sharif bilan» nomli ruknimizgacha Alloh Taoloning panohida bo‘ling. Sizlarga Alloh Taoloning salomi, rahmati va barakoti bo‘lsin.
26 Jummadul Uvla, 1446h yil.
28 Noyabr, 2024m yil.