بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Hizbiy muvaffaqiyatsizlik!
Ustoz Atiyya Jabborin – muborak Falastin zamini
Avvalo shuni bildirmoqchimanki, bu mavzu islomiy hizb-jamoalarga xos bo‘lib, ilmoniy, sotsialistik, milliy, vatanparvarlik va boshqa g‘ayriislomiy jamoalarga daxli yo‘q. Chunki g‘ayriislomiy jamoalar poydevori nosog‘lomligi, ya’ni Islom aqidasiga asoslanmaganligi uchun shundoq ham muvaffaqiyatsizdir. Ularning asosi xato va yo‘li noto‘g‘ri bo‘lgani uchun ayni masalada tekshirilmaydi va mubohasa qilinmaydi. Zero, ushbu mavzuda biz so‘z yuritmoqchi bo‘lgan o‘zgartirish masalasida poydevori nosog‘lom bo‘lgan har qanday jamoaning muvaffaqiyatsizlikka uchrashi muqarrar.
Islomiy jamoalar – g‘oyasi va ko‘zlagan maqsadiga qanday nom berishidan qat’iy nazar – bitta g‘oyaga, ya’ni voqelikni o‘zgartirish va Islomni hayotga qaytarishga asoslanadi.
Ha, Xalifalik davlati qulatilib, kufr tushunchalari, fikrlari va qonunlari tatbiq qilina boshlaganidan beri Islom Ummati yuz yilni o‘tkazdi. Islom davlati qulatilishi ortida turli nom va yo‘llar bilan uni qayta barpo etish uchun bir nechta jamoalar tuzildi. Xalifalik davlati qulatilgandan keyin yuz yildan ziyod vaqt o‘tganiga qaramay, bu jamoalardan hech biri uni qayta barpo eta olmadi.
Xo‘sh, bu jamoalar o‘zgartirish amaliyotida muvaffaqiyatsizlikka uchradimi? Muvaffaqiyatsizlik, deganda uning me’yor va dalolatlari nimadan iborat?
Shu o‘rinda voqelik (vaziyat) og‘irligini hamda kurash jarayonida o‘zgartirishga da’vat qilayotganlar bilan mustamlakachi davlatlar, Islom yurtlaridagi malay hukmdorlar va ularning tarafdorlari doxil dushmanlari o‘rtasida imkoniyatlar nomutanosibligini esga olish lozim. Chunki o‘zgartirish masalasi ba’zi sodda kimsalar o‘ylayotganidek oson va yengil masala emas. Aksincha, o‘zgartirish ulkan tog‘lar ham ko‘tarishdan chekinadigan masala bo‘lib, kufr imkoniyatlari va makr-aldovi oldida tog‘lar ham qulab tushadi. Biroq, ahvol og‘ir va dushmanning kuch-imkoniyatlari katta bo‘lsa-da, o‘zgartirishga da’vat qilayotgan kishilar sobit turib, o‘z yo‘lida to‘xtamay harakat qilib, ushbu ma’rakada nusrat va g‘oliblik qo‘lida bo‘lgan Alloh Azza va Jalladan o‘zgaga tayanmayaptilar. Islom Ummati sekin bo‘lsa-da o‘zgartirish falsafasi va u bilan muvofiqlashish tomon ketmoqda.
Muvaffaqiyatsizlikning dalolat va me’yorlari haqida so‘z yuritar ekanmiz, shuni ta’kidlamoq lozimki, o‘zgartirish vaqtining cho‘zilishi va yillar bilan qiyoslaganda maqsadga erishishning kechikishi aslo muvaffaqiyatsizlikka dalolat qilmaydi. Mana, sayyidimiz Nuh alayhissalom qavmini yuzlab yil da’vat qilishda davom etgan-ku. Islom o‘zgartirish uchun so‘nggi chegara belgilamaganki, muvaffaqiyatsizlikka uni o‘lchov qilsak. Yo‘q, Islom da’vatni yetkazayotganlarga to‘g‘rilikda bardavom bo‘lishni, haqda sobit turishni buyurdi va o‘zgartirishni hargiz vaqtga bog‘lamadi. Shuning uchun falon hizb muvaffaqiyatsizlikka uchrayapti, chunki u o‘nlab yillardan beri faoliyat olib borsa ham maqsadiga yetolmadi, deyish bilimsizlikdir. Bunday gap aql va tuyg‘uni masala va ishlarga hokim qilib qo‘yadi.
Agar biz islomiy jamoalarning muvaffaqiyatsizligini chuqur o‘rgansak, ularning muvaffaqiyatsizligi dalolati va me’yorlari faqat uchta ekaniga guvoh bo‘lamiz:
1 – Ushbu jamoalar asosiy bosh fikrlardan voz kechishdi. Vaholanki, ular Islom asosida o‘zgartirish qilishni qabul qilib, hokimiyatni – xoh Islom davlati, deb atalsin, xoh Xalifalik davlati, xoh Islom jamiyati, deb atalsin, farqsiz – yolg‘iz Allohga bo‘lishini tabanniy qilishgandi. Shu bois, mana shu islomiy fikrlardan voz kechgan va fuqarolik davlatiga, erkinlik va tenglik davlatiga da’vat qiluvchi bo‘lib qolgan jamoa albatta muvaffaqiyatsizlikka mahkum. Ular garchi mavjud bo‘lib, o‘z tarafdor va a’zolariga ega bo‘lsalar ham muvaffaqiyatslikka mahkumdirlar. Chunki ularni tirik va jonli qilib turgan narsa o‘sha voz kechgan va tongan maqsadlari edi.
2 – Hokimiyatga yetib borgach, ilgari da’vat qilib kelgan Islomni tatbiq qilish fikridan voz kechishdi. Chunki hokimiyatga kelib, mavjud konstitutsiyaga amal qilgan, ilgari Islom shariatini tatbiq qilishga da’vat qilib-so‘ng unga o‘zi amal qilmay qo‘ygan jamoa, har qancha bahona keltirsa ham muvaffaqiyatslikka mahkum jamoadir.
3 – Bu jamoalar bo‘linib, parchalanib ketdi. Zero, buni sharhlash va bayon qilishga ehtiyoj yo‘q.
Islomiy jamoalarning muvaffaqiyatsizligi asoslari hamda hizbiy muvaffaqiyatsizlikning o‘lchov va me’yorlari mana shular. Shuning uchun musulmon kishi vaqtning cho‘zilishi va maqsadga yetishning kechikishi jamoaning noto‘g‘riligiga va muvaffaqiyatsizligiga o‘lchovdir, degan fikrdan saqlansin. Chunki bu Islom haqiqatlariga, nusratning kelishi to‘g‘risidagi e’tiqodga zid bo‘lib, umidsizlik va tushkunlikdan o‘zga narsaga olib kelmaydi.
Musulmon yurtlaridagi hizbiy uyushma va faoliyatlar xaritasiga andak nazar tashlaydigan bo‘lsak, o‘zgartirish va islomiy boshqaruvni hayot va jamiyatga qaytarish maqsadida tuzilgan islomiy jamoalarning ayanchli ravishda muvaffaqiyatsizlikka uchraganiga guvoh bo‘lamiz. Ammo faqat bitta Hizb ut-Tahrirgina o‘z asosida sobit qolganini aytmaslik insofsizlikdir. U og‘ir voqelikka va mashaqqatli ahvolga qaramay, o‘z maqsadi sari hech adashmay-toyilmay harakat qilish bilan o‘zgartirish va qutulishda Ummatga umid bo‘lib turibdi.
So‘zimiz nihoyasida shuni ta’kidlamoqchimizki, Alloh Azza va Jalla bizga nusrat va g‘oliblikni va’da qilgan va bu yolg‘iz O‘zining qo‘lida. U zot da’vatni ko‘tarib chiquvchilarga to‘g‘ri bo‘lishni, haqda sobit turib, shariatga muvofiq qadam tashlashni farz qildi. Alloh Subhanahu va Taolo islomiy aqida asosida tashkil topgan va o‘zgartirish ishida Islom ahkomlarida qoim turib, niyatini xolis Allohga qilganlarga nusrat beradi. Bunga aslo shubha yo‘q.
وَيَقُولُونَ مَتَى هُوَ قُلْ عَسَى أَنْ يَكُونَ قَرِيباً
«Hali ular: «U (kun) qachon bo‘lur?» deb (so‘raydilar). «Shoyadki yaqin bo‘lsa», deb ayting!» [Isro 51]
Roya gazetasining 2022 yil 9 noyabr chorshanba kungi 416-sonidan