Terrorizm va ekstremizm haqidagi savolga javob
Savol: “Terrorizm, ekstremizm” degan tushunchalar haqida kengroq maʼlumot bera olasizmi? Hozir davlatlar tomonidan shu vahimalar yana kuchaytirib borilyapti. “Islomiy ekstremizm, terrorizm” shariyat boʻyicha boʻlishi mumkinmi? Musulmonlar bularga qarshi qanday munosabatda boʻlishi kerak? Javob uchun oldindan rahmat.
Javob: “Terrorizm, ekstremizm” tushunchalari lotinchadan olingan kufr atamalari boʻlib, istilohiy maʼnoda asosan Islom va musulmonlarga qarshi ishlatiladi. Hozirgacha bu atamalar uchun kufr olamining oʻzi ham aniq bir maʼno ayta olgan emas. Bu atamalar voqeʼga muvofiq rivojlanib boraveradi, yaʼni siyosiy holatning oʻzgarishi, islomiy mabdaiy daʼvatning kuchayishi, Musulmonlarning islomiylashib va siyosiylashib borish darajasiga muvofiq oʻzgarib, yangicha maʼnolarni oʻz ichiga olib boraveradi. Bu terminlar zoʻrovonlikni oldini olish uchun xolis niyat bilan jamiyatlarga kiritilgan emas! Aksincha Islom va Musulmonlarga qarshi va kufr boshqaruv sistemasining ustimizda hukm surish muddatini mumkin qadar uzaytirish maqsadida oʻylab topilgan!
Bir zoʻrovonlik yoki qotillik jinoyatlari musulmonlar tomonidan amalga oshirilsa, unga “terror” deb baho beriladi. Xuddi shunday zoʻravonlik yoki undan ham kattaroq qatliomm kufr davlati, tashkiloti hatto shaxs tomonidan amalga oshirilganida esa, terrorga qarshi yoki uni oldini olish maqsadidagi amaliyot deb atab olishadi. Vaholangki ularning oʻzlari terrorizmga, “tinch aholiga qarshi moddiy yoki maʼnaviy zoʻrovonlik qilish” kabi maʼnolar berishadi. Baʼzida bu ommaviy qirgʻinlarga oddiy jinoyat deb baho berishadi. Masalan, yuz minglagan tinch aholining oʻlimiga sabab boʻlgan Rossiyaning Suriyadagi ommaviy qirgʻiniga, oshib borsa harbiy jinoyat deb baho berishadi. Xuddi shu Suriyada oʻz xalqi, vatani va oilalarini himoya qilib, kufr armiyasiga qarshi olib borayotgan islomiy mujohidlarning harakatlari esa “terror” deb baholanadi! Garchi mujohidlar faqat harbiy kuchlarga qarshi harbiy harakat olib borayotgan boʻlsalar ham.
“Ekstremizm” ham xuddi “terrorizm” kabidir. U ham ismlomiy mabdaʼiy olamiy boshqaruv sistemasiga qarshi yoʻnaltirilgan va kufr olami tomonidan Islom va Musulmonlarga qarshi oʻylab topilgan atamadir. Yaʼni Musulmonlarni jamiyatda tinch va hatto qonuniy oʻz eʼtiqodiga muvofiq hayot tarzini talab qilish huquqidan ham mahrum qilish maqsadida oʻylab topilgandir. Ular “ekstremist”ga, “mavjud hokimiyatdan yetakchilikni noqonuniy yoki keskin yoʻllar bilan tortib olish yoki shunga harakat qilish” deb maʼno berishadi. Lekin amalda, hokimiyatlar aynan ular aytayotgandek keskin va noqonuniy yoʻllar bilan tortib olinadi. Masalan Qirgʻizistonda ikki marotaba hokimiyat ularning termini bilan aytganda “ekstremistik” yoʻl bilan tortib olindi. Har ikki safarda ham xalqaro siyosat bu jinoyatga hech qanday munosabat bildirmadi va hamkorlikni davom ettiraverdi. Shundan kelib chiqib ayta olamizki, “ekstremizm” termini faqat Islom mabda sifatida (yaʼni dunyoni boshqara oladigan tuzm sifatida) hayotga kelishini oldini olish maqsadida oʻylab topilgan kufr atamasidir!
Demak, “terrorizm, ekstremizm” terminlari, maʼlum maqsadda atayin Islom va Musulmonlarga qarshi oʻylab topilgan atama boʻlib, Musulmonlar bu atamadan foydalanishlari durust emas! Bu atamalarni hatto oʻzimizga nomaʼqul boʻlgan jangarilar yoki musulmon shaxslarga hatto kofirlarga qarshi ham ishlatishimiz mumkin emas. Chunki bu atamalarning jamiyatda rivojlanib borishining oʻzi kufrga manfaat olib keladi.
Bir holatga baho berayotgnda, mumkin qadar islomiy terminlardan foydalanaylik. Chunki islomiy terminlar islomiy qadriyatlardan hamda sharʼiy hukmlardan kelib chiqqan atamalardir. Bu atamalarni jamiyatga kirib kelishi bilan Islom jamiyatga kirib kelayotgan boʻladi. Buning aksi oʻlaroq, kufr atamalarining keng tarqalib borishi jamiyatda kufr mustahkamlashib borayotganidan darak beradi. Musulmon odam Allohdan taqvo qilsa “vahhobiy, radikal, tarrorist, ekstremist……” kabi kufr atamalarini ishlatib, kufrga manfaat keltirishdan saqlansin!
Abdurazzoq.