Imom Mahdiy haqidagi savolga javob
Lubnonlik Ulugʻ Olim, Shayx Ahmad Qasos Hafizahullohning, Imom Mahdiy haqida berilgan savolga javoblari:
Savol; Mahdini kutish Olloh Taʼolo talab qilgan ishlardanmi yoki Imom Mahdini kutish iymonga doir masalami? Yoxud Mahdiy bizga dinni qoim qilib berishini kutishimiz shartmi?
Javob; “Imom-Mahdiy” lafzida vorid boʻlgan hadislarning juda koʻpi zaifdir. Quyidagi zulm va istibdoddan keyin kelib, yer yuzida adolatni yoyadigan imomning ismi Imom-mahdiy emas, balki uning ismi Rosululloh s.a.v. ismiga, otasining ismi esa Rosululloh s.a.vning Otasini ismiga qoʻyilgan, Muhammad ibn Abdulloh qurayshiy boʻlishi aytilgan.
U zot Zulm va istibdodlar ustiga kelib, yer yuziga adolatni oʻrnatadigan Imom-Xalifalardan biridir. “Imom-mahdiy” lafzi bilan kelgan Hadislarga Shubha-gumon aralashgan boʻlib, Islomiy aqidadan sanalmaydi. Darhaqiqat, Rosululloh s.a.v. kelajakda boʻlajak voqealarni xabarini berganlar. Masalan; u habarlardan biri Qustantinyaning fath etilishidir. Bu fath esa Muhammad Fotih ikkinchi tomonidan amalga oshirildi. Rumning fath etilishi ham shular jumlasidan. Rum esa hali fath etilganicha yoʻq.
Shunga oʻxshash habarlardan yana biri, Qurayshdan boʻlgan, ismi Rosululloh s.a.v.ning, otasini ismi esa Rosululloh s.a.v.ning otasining ismiga qoʻyilgan Muhammad ibn Abdulloh ismli Imom-Xalifa boʻlib, yer yuzida zulm va istibdodlar hukmron boʻlgan bir vaqtda adolatni yoyishidir. Bu esa Paygʻambar s.a.v.ning kelajak haqidagi xabarlaridan biridir va uning sahihligiga gumon aralashgan.
Ammo bu hadislarga binoan qurayshiy Xalifalardan biri boʻlgan Muhammad ibn Abdullohni kutish shart ekanligi haqida sharʼiy hukm bino boʻladimi ?
— Mutlaqo yoʻq ! Bu hech bir holatda toʻgʻri boʻlmaydi!
Chunki hadislarning hech birida Imom-Mahdini kutinglar! Yoki hoshimiy boʻlgan Muhammad ibn Abdullohning yer yuzida adolat oʻrnatishini kutinglar deyilmagan. Shuningdek kimda-kim dinni qoim qilish masʼalasida Imom-mahdiy zoxir boʻlishini kutishga buyursa albatta u insonlarni maʼsiyatga, gunohga daʼvat etgan boʻladi!
Chunki Dinni barpo etish musulmonlarga yuklatilgan vazifalardan-farzlardan biri xisoblanib, biz uni kutayotgan va u haqida gapirayotgan Imom-mahdiy ham mazkur musulmonlardan biridir. Shunday ekan bizlarga vojib boʻlgan narsa, unga ham vojib boʻladi. Imom-mahdiy Olloh tarafidan yuborilgan paygʻambar ham, farishta ham emas, balki biz musulmonlar ichidagi bir musulmondir. Agarda Musulmonlarga yer yuzida dinni barpo etib, adolatni taratuvchi Imom-Mahdini kutish vojib boʻlsa, tabiy ravishda unga ham vojib boʻladi. Agarda Islom ummatiga Ollohni diniga yordam berish vojib boʻlsa unga ham mazkur amal vojib boʻladi.
Nahotki, kofirlar Musulmonlarni or-nomuslarini, shaʼni-qadryatlarini toptab, ommatan qatl etib yuborayotgan bir zamonda ularni bartaraf etishimiz uchun Imom-Mahdini zohir boʻlishini kutishimiz kerak deb oʻtirish sharʼiy boʻlsa?
Bilasizlarmi Imom-mahdini kutayotganlar nima qiladilar?
Taklifni Ollohga yuklab qoʻyishadi. Yaʼni musulmonlarni zimmasiga yuklatilgan vojibni bandalardan burib yuboradi. Olloh subhanahu va taʼolo bandalarini zimmalariga vojiblarni yuklashlik uchun yaratdi. Bandani kim imtihon qilmoqda deyilsa? Uni Olloh imtihon qilmoqda “hayot va mamotni yaratgan zot qay biringiz yaxshiroq amal qilishingizni imtihon qilish uchun yaratdi”, deb aytamiz! Bu imtihon shuki, Olloh azza va jalla shariatini nozil qilib, insonlarga uni lozim tutishga, uni qoim qilishga va uni tatbiq etishga amr qildi. Demak bu ishga buyurilganlar, yaʼni taklif yuklatilganlar musulmonlardir. Musulmonlar Ollohning dinini qoim qilish va uning diniga nusrat berishga masʼuldirlar. Olloh taolo aytadi;
إن تنصرالله ينصركم
Ollohga yordam bersangizlar Olloh ham sizlarga nusrat yordam berajak!
Lekin Ollohdan oʻz diniga yordam berishini kutayotganlar xuddi dinga yordam berish masʼuliyatini oʻzlaridan soqit qilishga urinayotgandek. Ular goʻyoki “ey Ollohim sendan diningga yordam beradigan qimsani joʻnatishingni kutyapmiz. Uni bizga joʻnatsang, u bizga yordam bersa, soʻng biz Seni diningga yordam beramiz” deyishayotganday!
Dar-haqiqat Olloh bu ishlarni qilishga insonni mukallaf qildi! Qanday qilib Olloh sizga yuklagan vazifani oʻzingizdan soqit qilmoqchi boʻlasiz? Albatta Olloh sharʼiy buyruqlarni ijro etishga buyurgani kabi, dinni qoim qilishni ham farz qildi.
Masalan;
والسارق والسارقة فاقطعوا أيديهما
Oʻgʻri erkakniham oʻgʻri ayolniham qoʻllarini kesinglar.
Ushbu xitob Imom-mahdiyga yoki musulmonlardan bir kishiga qilinayotgan xitob emas, balki musulmonlarning barchasiga, ulardan boʻlgan bir jamoatga qilinayotgan xitobdir. Uni ijro qiluvchisi valiyul-amr (Xalifa) boʻladi. Uni esa, Musulmonlar jamoatlari saylashliklari kerak! Musulmonlar unga sharʼiy ahkomlarni ijro etishi uchun bayʼat beradilar. Xalifa va musulmonlar sharʼiy hadlarni ijro etilishida masʼuldirlar. Olloh Taolo sharʼiy qonunlarni ijro etishini musulmonlarga buyurdi.
Olloh Taolo aytadi;
الزانية والزاني فاجلدوا كل واحد منهما مائة جلدة
Zinokor ayolniham zinokor erkakni ham yuz darra uringlar.
Ushbu xitob Rosululloh s.a.v.ning oʻzigagina boʻlmay balki musulmonlarning barchasiga boʻlayotgan xitobdir. Holbuki Bu oyat nozil boʻlganida Rosululloh s.a.v. Islomiy davlat raisi edi. Ammo Islomiy shariat jinoyatchini jazolashni Rosululloh s.a.v.gagina emas, butun musulmonlarga buyurmoqda. Demak musulmonlar bu ishda masʼuldirlar. Agarda kimda-kim “bu ish qanday boʻladi”, deb soʻrasa buning javobi oddiydir. Albatta hadlar bir kishi bilan ado boʻlmaydi. Bu ishlar jamoiy suratda amalga oshiriladigan ishlar jumlasidandir. Tarixga ham nazar solsak, bu ish nafaqat musulmonlarda, balki musulmon boʻlmagan halqlarda ham fardiy shaklda emas, jamoiy shaklda amalga oshirilganiga guvox boʻlamiz.
Rosululloh s.a.v. ham oʻziga vahiy nozil boʻlganidan soʻng ushbu vahiyni jamoiy suratda koʻtarib chiqib, harakat qilgan va natijada uni Makka ahliga jamoiy uyushgan holatda yetkazganlar. U Zot buzuq jamiyatni yakka holatda emas, yoki Olloh tarafidan biron bir moʻʼjiza bilan emas, balki ashoblari bilan birga isloh qilganlar. Shundan soʻng jamoiy ish asnosida Ollohning nusrati kelgan.
Olloh taʼolo aytadi;
إن تنصروا الله ينصركم
Agar Ollohga yordam bersangizlar u zotham sizlarga yordam beradi.
Shunday ekan, Islom ummati bugun Ollohning diniga yordam berishda jamoviy, uyushgan hollarida harakat qilmoqliklari vojibdir. Agar musulmonlar bugungi buzuq jamiyatni oʻzgartirishlari uchun Imom-Mahdiyni kutib oʻtiraverishsa nima u bir kun chiqib “mana men keldim menga ergashinglar” deydimi? Agar u shunday qilsa, uni mahdiy ekanini qayerdan bilamiz? Axir unga vahiy nozil boʻlmasa!
Shuning uchun Islomiy shariʼat taqozo etgan voqelik bir kishiga musulmonlarning bayʼat berishligidir. Shunday ekan, bir imomning kelishi uchun musulmonlar orasida jamoiy harakatning boʻlishi farzi kifoyadir. Soʻng bir kun keladi, oʻsha Rosululloh s.a.v. oʻz hadislarida habar bergan Hidoyatga boshlovchi Imom-mahdiy ekani ayon boʻladi. Xuddiki, bu ish Qustontiniyyani fatxida boʻlganidek. Oʻshanda osiyolik Xalifalardan biri, 20 yosh atrofidagi turk oʻgʻloni oʻzining muzaffar qoʻshini bilan fath qilgan edi. Agar usha vaqtda musulmonlar Rosululloh s.a.v. bashorat bergan fathni kutib, oʻzlariga yuklatilgan vazifalarini qilmay, sabablarini qoʻllamaganlarida edi, u qoʻshn fathni qoʻlga kiritolmas edi. Oʻshanda banu Usmon qudratli Islom davlatini qoim qilib, u davlatda Islom qonunlarini tadbiq qilar va Olloh yoʻlida jixod qilib, nurat sabablarini qoʻllar edi. Natijada shijoatli, intiluvchan va taqvodor boʻlgan Muhammad Fotih tomonidan Qustontiniyya hath etildi. Mana shu fathdan keyin Rosululloh s.a.v. bashorat qilgan kishi Fotih ekanligi ayon boʻldi. Qurayshdan boʻlgan Muhammad ibn Abdulloh Imom-Mahdiyning masalasi ham shunday. Ammo Mahdiyni zohir boʻlishini kutib, dinni qoim qilish yoʻlida jamoʼatni tark etib, hech nima qilmayotganlar gunoh ishni qilyapdilar. Bir kishi zohir boʻlib “menga kelinglar va menga ergashinglar” deyishini kutib oʻtirishlik Islom dinidan deb aytilmaydi. Ollohni dinini oliy qilishlik musulmonlarga yuklatilgandir ular bu ishda Masʼuldirlar!
إن تنصروا الله ينصركم
Ey iymon keltirganlar agar Ollohni diniga yordam bersangizlar (yaʼni dini Islomning ravnaqi uchun harakat qilsangizlar) u zotham sizlarga yordam beradi.
Ollohning diniga yordam berishlik esa hargiz fardning (bitta shaxsning) oʻziga buyurilgan ibodatlarni qilishlik bilangina amalga oshmaydi. Yani namoz oʻqish, farzandlariga chiroyli tarbiya berish, oʻzining uy tegaraklarini Islomiy an-analarga asosan qurish, roʻza tutish, zakot berish, bu kabi ishlar Ollohga qasamki, uning diniga Nusrat-yordam berish emas. Ollohning diniga yordam berishlik uning kalimasi yer yuzida oliy boʻlishligiga, kufr kalimasi esa yoʻq boʻlishligi yoʻlida jamoiy harakat olib borishlikdir. Ollohni diniga yordam berishlik, uning hukmlarini yer yuzida tadbiq boʻlishligiga harakat qilib, uni olamga risolat sifatida olib chiqish va kufr vujudini Islomiy oʻlkalardan daf qilishlikka harakat qilishdir. Mana shu Islom diniga nusrat yordam berishdir. Bu yoʻlda albatta har bir musulmon toqati va qudrati yetganicha, kimdir tili bilan, kimdir esa quvvati bilan qodir boʻlganicha yordam berishga harakat qilsin. Ushba narsalarga harakat qilish Ollohning diniga boʻlgan uning bergan nusrat yordamidir!