Qirg’izistonning hozirgi va avvalgi prizidentlari ham, “sud tarmog’iga va tergov jaroyonlariga men kirisha olmayman, qonun yo’l bermaydi. Konstitutsiyaga muvofiq Sud mutloq mustaqil tarmoq” degan ma’noda bayonotlar berishni odat qilishgan. Aslida bu to’g’ri, qonuniy munosabat.
Lekin Roshod qori kamolovning tergov va sud jaroyoni, deyarli 100% O’zbek davlatining bosimi va ta’siri ostida boryapti. Buni, Roshod Kamolovning tergov ishlarini yana davom ettirish uchun, uning hibsda ushlab turishni navbatdagi muddatga uzaytirib berishlarini suddan so’rangan tergovchining “O’zbekistondan kelayotgan ayblov materiallarning kechikayotgani sababidan” deb bergan tushuntirmasi bilan hatto jamoatchilikka e’lon qilindi.
Bu ishning qonuniy yoki noqonuniy jihatlarini bayon qilmoqchi emasmiz. Balki siyosiy va insoniy haq huquqlar tomonlarini tahlil qilamiz insha Olloh.
Roshod qori Kamolov ustida borayotgan bu jaroyon, O’zbekiston bilan birga ishlab chiqildi. Qirg’iziston tomonidan bu amaliyotni ishlab chiqilishida, geniral Suyun Omurzakov ishtirok etdi va bevosita amalda boshqarib, o’z ishtiroki bilan ushbu loihani shu kunga qadar davom ettirib kelmoqda. Suyun Omurzakov prizidentning Qirg’iziston janubidagi ishonchli vakili bo’lib, unga kuch tizimining boshqarishida juda keng imkoniyat berildi. Militsiya, prokratura, sud va boshqa tarmoqlarda hozir uning ta’siri o’ta kuchli.
Shu imkoniyatidan foydalanib Suyun Omurzakov, butun kuch organlarini mutloq o’z ta’siri ostiga oldi. U kuch organlarini ishga solib, jinoyatchilarni boshqaruv tarmoqlarini ham o’z qo’liga oldi. U hatto, banditlar to’da boshchilarini ham o’zi saylaydigan va xohlaganini qamab qo’ya oladigan quvvatga ega bo’ldi. Jinoyatchilar olamida o’ta ta’sir quvvati kuchli bo’lgan Almambet Anapiyaevni ham, Omurzakovning loihasiga xalaqit qilayotgani uchun jismonan chetlatib berishdi. Shundan keyin jinoyatchilar olami, aqliy rahnamosidan ajrab qolganidek, Omurzakovlarga suyanishga majbur bo’ldi.
Omurzakov o’zini va oila vakillarini dindor qilib ko’rsatishga harakat qiladi. Shundan u o’zidagi dinga aloqali tomonini ham namoyon qilishga harakat qilib keladi. Hozir Qirg’iziston janubida diniy tarmoqdagi bir qator etakchi vakillar ichida ham, unga tayanuvchi bir guruh mavjud. Ular, o’zlaridagi qattiq qo’rquv va itoatkorliklari bilan ajralib turishadi.Ular, hatto iymon kufr masalalariga ham pisand qilmay, qattiq qo’rquv ostida olib borishayotgan harakatlari bilan, O’zbek hukumat imomlarini eslatishadi.
Omurzakov, har bir sohada o’zidan o’tib ketayotgan figuralarni yoki itoat qilishdan bo’yin tovlayotgan shaxs yoki amaldorlarni jismonan chetlatishga odatlangan. Roshod qori Kamolov ham, Omurzakovning kibrga to’la shaxsiy g’arazining qurboni bo’ldi.
O’zbekiston, Omurzakovning bugungi salohiyati va shaxsiy badxulq fe’li atvoridan unumli foydalanib qolmoqchi. Bir necha yillardan buyon, O’zbek xavfsizlik tizimi, Qirg’iz kuch tizimlari bilan hamkorlikda, Qirg’iziston janubi bo’ylab minglagan ayg’oqchilarini kiritib oldi. Ular har turli Xitoy mollarini sotish maqsadida qo’llarida ko’tarishib olib, shubhali deb bilgan Qirg’iziston fuqorolarining ro’yxatini yig’ib kelishadi. Shuninglek, har bir shahar va qishlaqlarning joylashish loihalari va strotegik nuqtalarni belgilab kelishadi.
Omurzakov kabi bir qator nufuz egalari, Karimovning rejimi bilan maxfiy hamkorlik olib borishadi. Roshod Kamolovni jamiyatdan chetlatish amaliyoti ham, O’zbek rejimini rozi qilish maqsadidagi navbatdagi hamkorlik harakati bo’ldi. Omurzakov, O’zbek xavfsizlik xodimlarining ko’rsatmalari bilan, Qirg’iz prokroturasiga, sud va tergov jaroyoniga qattiq bosim berib borayapti. Ular Roshod qoriga qarshi deyarli birorta noqonuniy ayb topaolmaganlaridan, sud jarayonini, O’zbek hamkorlaridan kelishi re’jalashtirilgan yasama uyushtirilgan ayblovlarni kuta boshlashdi. Lekin O’zbek tomoni, Atambaev bilan Karimov o’rtalari buzilib qolgani va yana ma’lum sabablar bilan, o’z spektakllarini yakunlash muddatini cho’zib yuborishdi.
Aslida, ularning hamkorlikdagi loihalariga ko’ra, Roshod qorini hibsga olishlari bilan, bir qator jangarilar bosh bo’lib xalq qo’zg’alishini kutishgan edi. Xuddi Andijondagi 2005 yildagi boshalamonlik holati kabi. Shundan keyin Roshod qorini uzoq muddatga qamab yuborish bilan, Qirg’iziston janubi uchun alohida qattiq rejim o’rnatib olishga muvaffaq bo’lishar edi. Shunda bu mintaqa butunlay kuch tizimlarining quvvati ostiga o’tib, boshqa yo’nalishdagi birorta quvvatlar Omurzakovning oldiga to’siq qo’ya olmaydigan holat paydo bo’lar edi.
Lekin Roshod qori, undan avvalroq bu qavmni tarbiyachisi bo’lgan otasi Rofiq qori kabi buyuk insonlar, o’z da’vati bilan xalqni kufrning bu kabi nayranglaridan ogohlantirib, ularni sof islomiy fikrlar bilan tarbiyalab kelishayotgani bois, iflos kuchlarning g’alamus re’jalari amalga oshmadi. Xalq, Roshod qorining musibatlarini va otasining shahodatini Ollohning sinovi va rahmati – insha Olloh – deb qabul qildi. Olloh bu kabi sinovlarni, faqat suygan bandasiga, oxiratdagi darojotlarini yanada yuqori qilib olishi uchun bir imkoniyat qilib beradi. Xuddi Abu Hanifa (imomu A’zam) hazratlarining o’z davrida zindonband qilinganlari so’ng vafod topganlari kabi. Biz, bu zolimlarni duoi bad qilish bilan, birodarimiz va yana bu inson singari boshqa mo”min musulmonlarga, Ollohning bergan bu imkoniyatlaridan manfaatli foydalanib qolishga chaqiramiz. Ularga, shu Ramazonning ulug’ kunlarida Ollohning nusrati kelib, ulug’ ajrlarga ega bo’lishlarini duo qilib so’rab qolamiz. Shu ulug’ kunlarning kechalarida, namoz va duolarimizda, birodarlarimizga kim aziyat bergan yoki berayotgan bo’lsa, uni Ollohning la’nati va azobiga topshiramiz. Amiyn.
Abdurazzoq.