8 sentyabr kuni Qirg’iziston prezidenti Almazbek Atambaev Cho’lponota shahridagi qarorgohida Rossiyaning “Gazprom” kompaniyasi boshqaruvi raisi Aleksey Millerni qabul qildi.
Uchrashuvda “Gazprom”ning Qirg’iziston energetika xavfsizligini ta’minlash borasidagi faoliyati muhokama etildi. Miller prezident Atambaevga Qirg’iziston energetika sektorini rivojlantirish bo’yicha rejalarni haqida batafsil ma’lumot berdi.
Turkiston:
Eslatib o’tamiz Oxirgi tekshiruvlar natijalari, Qirg’iziston xududida 6 milliard kub tabiiy gaz zaxirasi bor deb baxoladi. Qirg’iziston tog’li jududligi va infrastrukturasi yaxshi o’nikmaganligi sababidan atigi yil mobaynida 22 mln kub tabiiy gaz o’zlashtira oladi. Iste’mol uchun yiliga 300 kub gaz talab qilinadi. 2003 yil Qirg’iziston Rossiya o’rtalarida, gaz soxasidagi xamkorlik soxasida bir qancha shartnomalar imzolangan. 2006 yili shu sog’ada Qirg’iz Rus qo’shma korxonalari uyushtirish xaqidagi memorandum imzolandi. Shu yildan boshlab OAO “Gazprom neft Aziya” qo’shma korxonasi ochildi. Xozirda bu korxona Qirg’izistonni yoqilg’i energetikasi bilan ta’minlashda etakchi o’rinlarni egallab keladi. Qirg’izistonda avtomobil yoqilg’i ta’minlash shaxobchalarini 108 dan ziyodi unga tegishli. 2008 yilga kelib “gazprom” “Kugart” va “Sharqiy Maylisuu 4” bo’limlarida faoliyat olib borish litsenziyalarini qo’lga kiritdi. 2013 yil dekabr oyida prizident A Atambaev “Qirg’izgazni” “Gazpromga” 1 dollorga sotish xaqidagi qonunni imzoladi. Shartnomaga bino’an “Qirg’izgaz” 100 foiz o’ziga tegishli bo’lgan er osti gaz saqlagichlari, gaz yo’naltirish quvurlari, barcha inshoat korxonalari va gaz bo’luv tarmoqlarini, umuman butunicha “Gazprom” ixtiyoriga o’tadi. “Qirg’izgaz” butun ish yurgizuv aparati bilan, shartnoma kuchga kirgan kundan boshlab Qirg’izistondan ajrab “Gazprom ixtiyoriga o’tib ishlay boshlaydi.
O’z navbatida shartnomaga muvofiq, Rossiya tomon Qirg’iziston xalqiga gaz sotishda, infrastrukturasini ta’mirlash yoki rivojlantirish uchun 5 yil mobaynida 20 milliard rubl investitsiya yotqizadi.
Shu kunga kelib, yuqoridagi tuzulgan bitimlar xam qolganlari kabi, ikki davlatning o’z aro siyosiy munosabatlariga bog’lanib qoldi. Munosabatlar esa faqat Rossiya tomonidan yo’naltiriladi. Qirg’iziston tomoni esa, siyosiy kutuvlarga ta’sir o’tkazishga xam, shartnomalardagi kelishuvlarni talab qila olish quvvatiga xam umuman ega emas. Demak bu loixaning xam amalda yura boshlashi, faqat Rossiyaning manfaatlarining Qirg’iziston tomonidan bajarilishiga bog’liq. Rossiyaning talablari esa, Qirg’iz etakchilarini o’z taxtlarida saqlab qolishi mumkin, lekin Qirg’iziston xalqi uchun katta ofatlar olib kelish extimoli bor. Bunga Qumtor masalasidan qutula olmayotganimiz, xalqaro bankdan katta qarzlar evaziga ketayotgan protsentlardan qutula olmayotganimiz….. shularning barchasi, xozirgi Rossiyaning bosimi singari bosimlar ostida yoki xokimiyatni pora berib sotib olish bilan amalga oshirilgan. Qirg’iz etakchilari bizga ilojsiz vaziyatlarni ro’ykach qilib ko’rsatishadi. Lekin shu vaziyatlar xam o’zlari tomondan manfaatdor davlatlar bilan kelishishgan xollarida atayin uyushtirishganini yashirishga urunishadi.
Xizb ut Taxrir singari, kufr sistemasidan tashqarida echim bera oladigan islomiy, siyosiy Mabda’iy xarakatlarni esa, xalqaro kufr jamiyatlarining moddiy qo’llovlari bilan ta’ziyqlar qilib, xaqiqiy echim manba’larini berkitishga qattiq xarakat olib borishadi.
